Cerkiew Narodzenia Najświętszej Marii Panny w Gródku
Cerkiew Narodzenia Najświętszej Marii Panny, cerkiew Narodzenia Przenajświętszej Bogurodzicy – prawosławna cerkiew parafialna w Gródku. Należy do dekanatu Gródek diecezji białostocko-gdańskiej Polskiego Autokefalicznego Kościoła Prawosławnego.
 A-126 z dnia 09.12.2004.
| |||||||||||||||
| cerkiew parafialna | |||||||||||||||
 Widok świątyni od strony ul. Michałowskiej | |||||||||||||||
| Państwo | |||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Województwo | |||||||||||||||
| Miejscowość | |||||||||||||||
| Wyznanie | |||||||||||||||
| Kościół | |||||||||||||||
| Diecezja | |||||||||||||||
| Wezwanie | |||||||||||||||
| Wspomnienie liturgiczne |
8/21 września | ||||||||||||||
| |||||||||||||||
| |||||||||||||||
Położenie na mapie gminy Gródek  | |||||||||||||||
Położenie na mapie Polski  | |||||||||||||||
Położenie na mapie województwa podlaskiego  | |||||||||||||||
Położenie na mapie powiatu białostockiego  | |||||||||||||||
 53°05′41,3″N 23°39′53,5″E/53,094806 23,664861
| |||||||||||||||
| Strona internetowa | |||||||||||||||
Opis edytuj
.jpg)
Świątynię zbudowano w latach 1946–1970 w miejscu, gdzie prawdopodobnie wzniesiono pierwszą w Gródku cerkiew ufundowaną przez Chodkiewiczów już w XV wieku. Do 1943 w miejscu obecnej cerkwi stała świątynia drewniana wybudowana w 1858, która jednak uległa zniszczeniu 14 października 1943 w wyniku pożaru[1]. Do czasu wzniesienia obecnej, murowanej świątyni, jej funkcję pełniła kaplica Opieki Matki Bożej na cmentarzu prawosławnym[1].
Cerkiew mieści się przy ulicy ks. Metropolity Bazylego Doroszkiewicza, pod numerem 1. Patron ulicy w latach 1946–1960 był proboszczem parafii w Gródku, znacząco przyczyniając się do wzniesienia świątyni[2]. Została ona wyświęcona 15 czerwca 1970[3].
Autorami polichromii wykonanej w pierwszej połowie lat 50. byli Adam Stalony-Dobrzański i Jerzy Nowosielski[4]. Witraże, na których przedstawiono wyobrażenia świętych i scen biblijnych, wykonał Adam Stalony-Dobrzański[5].
W latach 1992–2008 przeprowadzono kapitalny remont cerkwi. Odnowiono elewację, wymieniono pokrycie dachu, pozłocono kopuły, uzupełniono wyposażenie wnętrza, wykonano nowy ikonostas (z włoskiego marmuru), odrestaurowano część ikon. W cerkwi zamontowano lampy solarne, mające na celu ogrzewanie świątyni. Nocą cerkiew jest iluminowana.
W 2011 ukończono remont ogrodzenia wokół świątyni. W 2016 w cerkwi umieszczono dębowe kioty z ikonami Matki Bożej Gródeckiej i św. Jana Teologa[6].
Przy świątyni znajduje się nieczynny cmentarz założony w XVII wieku[7].
Cerkiew została wpisana do rejestru zabytków 9 grudnia 2004 pod nr A-126[8].
Przypisy edytuj
- ↑ a b Anna Radziukiewicz: Gródek nad Supraślą. Z dziejów prawosławnej parafii. Gródek: Parafia prawosławna Narodzenia Bogaradzicy w Gródku, 2011, s. 68. ISBN 978-83-933473-0-8.
- ↑ Mogę spokojnie umierać. Bazyli prawosławny metropolita Warszawski i całej Polski 1914 – 1998. Białystok: Orthdruk, 1998, s. 5. ISBN 83-85368-44-2.
- ↑ Anna Radziukiewicz: Gródek nad Supraślą. Z dziejów prawosławnej parafii. Gródek: Parafia prawosławna Narodzenia Bogaradzicy w Gródku, 2011, s. 92. ISBN 978-83-933473-0-8.
- ↑ Anna Radziukiewicz: Gródek nad Supraślą. Z dziejów prawosławnej parafii. Gródek: Parafia prawosławna Narodzenia Bogaradzicy w Gródku, 2011, s. 93. ISBN 978-83-933473-0-8.
- ↑ Anna Radziukiewicz: Gródek nad Supraślą. Z dziejów prawosławnej parafii. Gródek: Parafia prawosławna Narodzenia Bogaradzicy w Gródku, 2011, s. 94–101. ISBN 978-83-933473-0-8.
- ↑ Radosław Kulesza – Poświęcenie ikon i kiotów w Gródku [dostęp: 22.03.2016.]
- ↑ Andrzej Michałowski, Alicja Sulimierska, Elżbieta Baniukiewicz: Studia i Materiały. Wykaz zabytkowych cmentarzy w Polsce. Województwo Białostockie. Warszawa: Ośrodek Ochrony Zabytkowego Krajobrazu. Narodowa Instytucja Kultury, 1996, s. 28–29.
- ↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo podlaskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2023.
Bibliografia edytuj
- Anna Radziukiewicz: Gródek nad Supraślą. Z dziejów prawosławnej parafii. Gródek: Parafia prawosławna Narodzenia Bogurodzicy w Gródku, 2011, s. 93–105. ISBN 978-83-933473-0-8..
- Kalendarz Prawosławny 2021, Wydanie Warszawskiej Metropolii Prawosławnej, ISSN 1425-2171, ss. 133–140.