Cerkiew św. Mikołaja Cudotwórcy w Sierpcu
Cerkiew św. Mikołaja Cudotwórcy – cerkiew prawosławna wzniesiona w Sierpcu na początku XX wieku (uroczyście poświęcona w maju 1902 roku[1]). Od zakończenia I wojny światowej dawny budynek cerkwi jest wykorzystywany jako siedziba różnego rodzaju instytucji państwowych.
| cerkiew pułkowa | |||||||||||||||||||||||
 Cerkiew w Sierpcu w 2009 r. | |||||||||||||||||||||||
| Państwo | |||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Miejscowość | |||||||||||||||||||||||
| Wyznanie | |||||||||||||||||||||||
| Kościół | |||||||||||||||||||||||
| Cerkiew pułkowa |
48. Ukraińskiego Pułku Dragonów | ||||||||||||||||||||||
| Wezwanie | |||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||
Położenie na mapie Sierpca  | |||||||||||||||||||||||
Położenie na mapie Polski  | |||||||||||||||||||||||
Położenie na mapie województwa mazowieckiego  | |||||||||||||||||||||||
Położenie na mapie powiatu sierpeckiego  | |||||||||||||||||||||||
 52°50′59,3″N 19°40′05,0″E/52,849806 19,668056
| |||||||||||||||||||||||
Historia edytuj
Sierpecką cerkiew wzniesiono według projektu architekta guberni płockiej Józefa Górskiego, dla stacjonującego w mieście 48. Ukraińskiego Pułku Dragonów. Świątynię wzniesiono w tradycyjnym dla architektury cerkiewnej stylu bizantyńsko-ruskim. Po 1912 powołano przy niej prawosławną parafię św. Mikołaja Cudotwórcy. Do celów liturgicznych użytkowana była do 1915 r.[2].
W latach 1903–1907 w cerkwi posługiwał Nikołaj Jachontow, kapelan (ros. swiaszczennik połka) 48. Ukraińskiego Pułku Dragonów, święty nowomęczennik Rosyjskiej Cerkwi Prawosławnej[3].
Wygląd edytuj
Świątynię zbudowano na planie krzyża greckiego (z trójbocznym zamknięciem od wschodu). Od zachodu znajdowała się prostokątna kruchta flankowana od północy i południa dwoma aneksami. Nad kruchtą wejściową wznosiła się wieża zbudowana na planie ośmiokąta, zwieńczona cebulastą kopułą. Nad skrzyżowaniem naw pobudowano ośmiokątną wieżę, również przekrytą kopułą. Okna zamknięte były łukiem pełnym, w dekoracyjnych obramieniach w formie pilastrów z nadprożem w kształcie kokosznika. Od północy, południa i zachodu znajdowały się bogato zdobione portale wejściowe[2].
Lata powojenne edytuj
Po I wojnie światowej opuszczony budynek przejęło sierpeckie starostwo powiatowe. W latach 1926–1928 nastąpiła przebudowa zniszczonego już obiektu. Po rozebraniu górnych partii budynku (wieża, kopuły, dach) rozbudowano obiekt, nadając mu rzut zbliżony kształtem do litery "T" poprzez przedłużenie budynku od strony zachodniej o jeden ciąg oraz o monumentalny, poprowadzony na całą wysokość budynku (3 kondygnacje) czterokolumnowy portyk zwieńczony okazałym frontonem[2]. Po przebudowie, w budynku mieściły się: starostwo powiatowe, mieszkanie starosty, Powiatowy Urząd ziemski, Powiatowa Komenda Policji Państwowej, Powiatowa Komenda Straży Pożarnej, Powiatowa Komenda Przysposobienia Wojskowego oraz siedziba Powiatowego Lekarza Weterynarii. Po II wojnie światowej w budynku siedzibę miała Powiatowa Rada Narodowa.
Cerkiew obecnie edytuj
Od 1976 r. w budynku umieszczono sąd i prokuraturę rejonową. Po przeniesieniu prokuratury w 2002 r., cały budynek przejął Sąd Rejonowy[2]. Wokół dawnej cerkwi znajdują się parki: im. Janusza Korczaka, oraz im. gen. Władysława Andersa.
Przypisy edytuj
- ↑ Tomasz Kowalski, Cerkiew św. Mikołaja w Sierpcu – nowa odsłona [online], STARY SIERPC, 15 maja 2017 [dostęp 2020-12-21] (pol.).
- ↑ a b c d T. Kowalski: W Sierpcu „za cara”: śladami rosyjskiego garnizonu. Sierpc: Towarzystwo Przyjaciół Ziemi Sierpeckiej, 2013, s. 121–139. ISBN 978-83-62177-11-0.
- ↑ T. Kowalski: W Sierpcu „za cara”: śladami rosyjskiego garnizonu. Sierpc: Towarzystwo Przyjaciół Ziemi Sierpeckiej, 2013, s. 153–159. ISBN 978-83-62177-11-0.
Bibliografia edytuj
- Halina Giżyńska-Burakowska, Cerkiew prawosławna w Sierpcu, [w:] Ziemia Sierpecka znana i nieznana, Sierpc 2007, ss. 64–66.
- Tomasz Kowalski, Cerkiew prawosławna w Sierpcu, [w:] Sierpeckie Rozmaitości, nr 7/2010, ss. 48–49, 58.
- Tomasz Kowalski, W Sierpcu „za cara”: śladami rosyjskiego garnizonu, Sierpc 2013, ss. 121–139.
- Kirył Sokoł, Aleksander Sosna, Kopuły nad Wisłą. Prawosławne cerkwie w centralnej Polsce w latach 1815–1915, Moskwa 2003, s. 70.