Charilaos Trikupis (gr. Χαρίλαος Τρικούπης; ur. 29 czerwca?/11 lipca 1832 w Nauplionie, zm. 30 marca 1896) – grecki polityk, siedmiokrotny premier Grecji w latach 1875–1895.

Charilaos Trikupis
Χαρίλαος Τρικούπης
Ilustracja
Data i miejsce urodzenia

11 lipca 1832
Nauplion

Data śmierci

30 marca 1896

Premier
Okres

od 8 maja 1875
do 27 października 1875

Poprzednik

Dimitrios Wulgaris

Następca

Aleksandros Kumunduros

Premier
Okres

od 2 listopada 1878
do 7 listopada 1878

Poprzednik

Aleksandros Kumunduros

Następca

Aleksandros Kumunduros

Premier
Okres

od 22 marca 1880
do 25 października 1880

Poprzednik

Aleksandros Kumunduros

Następca

Aleksandros Kumunduros

Premier
Okres

od 15 marca 1882
do 1 maja 1885

Poprzednik

Aleksandros Kumunduros

Następca

Theodoros Delijanis

Premier
Okres

od 21 maja 1886
do 5 listopada 1890

Poprzednik

Dimitrios Walwis

Następca

Theodoros Delijanis

Premier
Okres

od 22 czerwca 1892
do 15 maja 1893

Poprzednik

Konstandinos Konstandopulos

Następca

Sotirios Sotiropulos

Premier
Okres

od 11 listopada 1893
do 24 stycznia 1894

Poprzednik

Sotirios Sotiropulos

Następca

Nikolaos Delijiannis

podpis

Życiorys edytuj

Był synem Spiridona Trikupisa, polityka, który był krótko premierem Grecji w 1833 roku, i Ekaterini Mawrokordatos, siostry Aleksandrosa Mawrokordatosa, który pełnił również funkcję premiera.

Ukończył studia prawnicze na uniwersytecie ateńskim. Studia kontynuował w Paryżu, gdzie obronił pracę doktorską. W 1852 został wysłany do Londynu, gdzie pracował jako attaché w poselstwie greckim. W 1865 występował w składzie delegacji greckiej prowadzącej negocjacje na temat przyłączenia Wysp Jońskich do Grecji. W 1865 po raz pierwszy zdobył mandat deputowanego do parlamentu, a następnym roku objął stanowisko ministra spraw zagranicznych. W 1875 po raz pierwszy objął stanowisko premiera.

„Niestety, jesteśmy w stanie upadłości” edytuj

Jego szósta kadencja premiera (22 czerwca 1892 – 15 maja 1893) była dramatyczna. Nadmierne wydatki kraju i wszechobecna korupcja spowodowały krach finansów państwa. Trikupis stanął przed parlamentem i wypowiedział swoje najbardziej znane oświadczenie: Niestety, jesteśmy w stanie upadłości (gr. Δυστυχώς επτωχεύσαμεν). Obsługa kredytów zagranicznych została zawieszona, a wszelkie, możliwe do uniknięcia wydatki zostały obcięte.

Trikupis został wybrany premierem ponownie (11 listopada 1893 – 24 stycznia 1895). W tym czasie rozpoczęto planowanie przygotowań do Letnich Igrzysk Olimpijskich w 1896. Trikupis był sceptycznie nastawiony do finansowania Olimpiady. Wypracowano kompromis, dzięki któremu Igrzyska zrealizowano pomyślnie, z pomocą także sponsorów prywatnych, zwłaszcza Georgiosa Averofa.

Trikupis bezskutecznie starał się o ugodę z wierzycielami kraju. Zwiększenie opodatkowania, które proponował spotęgowało wrogą ocenę społeczną jego polityki. W styczniu 1895 roku, w atmosferze totalnej klęski, podał się do dymisji. W cztery miesiące później, on i resztki jego Partii Modernistycznej przepadły w wyborach powszechnych, a Trikupis nie zdołał osiągnąć ani nawet godności posła parlamentu.

Ocena współczesna edytuj

Przez współczesnych Greków Trikupis uważany jest za prekursora nowoczesnego państwa. Jego imieniem nazwano jeden z najdłuższych i najtrudniejszych technicznie mostów świata („Charilaos Trikupis”), który łączy brzegi Zatoki Korynckiej most Rio-Andirio. Most wybudowano w roku 2004, w aktywnym sejsmicznie rumowisku skalnym o miąższości 450 m, w uskoku tektonicznym. Przedsięwzięcie było zapowiadane i wstępnie projektowane już z polecenia premiera Trikupisa.

Po śmierci Trikupisa, kolejną i tym razem w znacznej mierze udaną, głęboką modernizację Grecji podjął – od 1910 r. – Elefterios Wenizelos, który także zmarł na emigracji (1936) w atmosferze zupełnej klęski. Przez potomnych oceniany jest pozytywnie.

Bibliografia edytuj

  • J. Bonarek, T. Czekalski, S. Sprawski, S. Turlej: Historia Grecji. Kraków: 2005. ISBN 83-08-03819-0.
  • Biografia Trikupisa (gr.) na greckiej stronie historycznej San Simera, tworzonej przez Instytut Kulturalny Badań Akademickich (instytucja użyteczności publicznej).