Charly (film)

amerykański film (reż. Ralph Nelson; 1968)

Charly (stylizowany jako CHAЯLY) – amerykański film z 1968 roku w reżyserii Ralpha Nelsona. Wystąpili w nim Cliff Robertson (Oscar za rolę tytułową), Claire Bloom, Lilia Skala, Leon Janney oraz Dick Van Patten. Dramat ukazuje historię niepełnosprawnego intelektualnie piekarza, który jest obiektem eksperymentu mającego na celu podniesienie poziomu ludzkiej inteligencji. Scenarzysta Stirling Silliphant dokonał adaptacji filmowej powieści Kwiaty dla Algernona autorstwa Daniela Keyesa. Zdjęcia kręcono w Bostonie.

Charly
Gatunek

dramat fantastycznonaukowy

Rok produkcji

1968

Data premiery

23 września 1968

Kraj produkcji

Stany Zjednoczone

Język

angielski

Czas trwania

106 minut

Reżyseria

Ralph Nelson

Scenariusz

Stirling Silliphant

Główne role

Cliff Robertson
Claire Bloom
Leon Janney
Lilia Skala
Dick Van Patten

Muzyka

Ravi Shankar

Zdjęcia

Arthur Ornitz

Scenografia

Charles Rosen

Kostiumy

Hazel Roy

Montaż

Fredric Steinkamp

Produkcja

Ralph Nelson

Wytwórnia

ABC Motion Pictures
Robertson and Associates
Selmur Productions

Dystrybucja

Cinerama

Budżet

2,22 mln $[1]

Nagrody
1969: Oscar dla najlepszego aktora

Polska premiera odbyła się w styczniu 1972 roku w ramach podwójnego pokazu z animowaną Zawiścią Lechosława Marszałka z 1971 roku[2].

Fabuła

edytuj

Charly Gordon (Cliff Robertson) jest umysłowo niepełnosprawnym mężczyzną, który żyje na własną rękę i pracuje jako dozorca w piekarni. Zaczyna on brać udział w testach inteligencji w lokalnej klinice badań, by ustalić, czy jest właściwym kandydatem na doświadczalne leczenie mające na celu wzrost inteligencji pacjenta. Gordon bierze udział w potyczce między nim a myszą o imieniu Algernon. Konfrontację tą Charly ciągle przegrywa, jednak jego nauczycielka, Alice Kinian (Claire Bloom) przekonuje klinikę, by go leczyła. Terapia staje się skuteczna, a mężczyzna staje się coraz bystrzejszy, aż do momentu uzyskania poziomu geniusza. Jego niezrównana inteligencja powoduje, że badany sam bierze udział w programie leczenia. Charly pogłębia później związek z Alice[3].

Obsada

edytuj

Historia produkcji

edytuj
 
Zdjęcie z telewizyjnego przedstawienia Dwa światy Charliego Gordona (1961) z Moną Freeman w roli Alice

Na podstawie powieści powstała wcześniej w 1961 roku telewizyjna adaptacja Dwa światy Charliego Gordona, w której Robertson zagrał główną rolę[4]. Aktor kupił prawa do fabuły z nadzieją zagrania także w wersji filmowej[5].

Do napisania scenariusza Robertson pierwotnie zatrudnił Williama Goldmana, który wcześniej stworzył Nie traktuje się tak damy, i zapłacił pisarzowi 30 tys. dolarów z własnej kieszeni[6]. Nie był jednak zadowolony z pracy Goldmana i wtedy wynajął Stirlinga Silliphanta, by stworzył scenariusz filmu[7].

Box office

edytuj

Film stał się hitem, zarabiając 7¼ mln $ w kinach podczas wejścia na ekrany w Ameryce Północnej, dodatkowo zarobił 1¼ mln dolarów za oceanem. Charly był na 16. miejscu wśród najbardziej dochodowych filmów 1968 roku[8].

Nagrody

edytuj

Podczas 41. ceremonii rozdania Nagród Akademii Robertson odebrał Oscara dla najlepszego aktora pierwszoplanowego, co było powodem wielu kontrowersji. Blisko dwa tygodnie po wręczeniu nagród filmowych w artykule magazynu Time napisano o ogólnikowych opiniach Akademii dotyczących z „nadmiernego i ordynarnego zabiegania o głosy” i stwierdzono, że „wielu członków zgodziło się, że nagroda Robertsona była oparta bardziej na promocji aniżeli samym występie”[9].

Zobacz też

edytuj

Przypisy

edytuj
  1. „5 lat zysków i strat wytwórni ABC”, Variety, 31-05-1973, s.3
  2. Idziemy do kina. „Film”. 8, s. 15, 1972-02-20. Warszawa: Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe. 
  3. Adaptacja Kwiatów dla Algernona – Yahoo
  4. Cliff Robertson – TCM
  5. Nekrolog Cliffa Robertsona – The Guardian
  6. Dennis Brown, Shoptalk, Newmarket Press, 1992 s.63
  7. William Goldman, Adventures in the Screen Trade, 1982 s.164–176
  8. Box office – IMDb
  9. The Trade: Grand Illusion – Time

Linki zewnętrzne

edytuj