Chemotypfenotyp chemiczny, wyrównany nie ze względu na obecność lub stężenie specyficznych metabolitów wtórnych. Czynniki genetyczne i epigenetyczne mogą nie wiązać się z określonymi cechami morfologicznymi – morfotypem lub anatomicznymi lecz powodować wystąpienie unikalnych cech chemicznych organizmu. Pojęcie zostało zastosowane po raz pierwszy przez Rolfa Santessona i jego syna Johana w roku 1968 w odniesieniu do roślin[1]. Współcześnie termin stosowany jest także w odniesieniu do mikroorganizmów[2].

Cannabis indica jest chemotypem wyróżnianym niekiedy w randze gatunku

Wyróżnianie chemotypów roślin ma znaczenie w farmacji, przy wykorzystywaniu substancji aktywnych pochodzenia roślinnego. Obecność i stężenie takiej substancji decyduje o właściwościach leczniczych preparatów ziołowych[3][4][5]. Określenie chemotypu jest również wykorzystywane w badaniach taksonomicznych. Skład chemiczny może być podstawą wyróżnienia odrębnych taksonów. Analiza zawartości kannabinoidów w Cannabis potwierdza koncepcję wyróżniania gatunku C. sativa i C. indica[6]. Ze względu na wykorzystanie kannabinoidy w przemyśle farmaceutycznym chemotypy o wysokiej zawartości Δ (9)-tetrahydrokanabinolu i kanabidiolu są przedmiotem zainteresowania koncernów farmaceutycznych[7].

Poszukiwanie odpowiednich chemotypów może mieć na celu pozyskanie substancji zapachowych wykorzystywanych przez człowieka[8].

Wyróżnianie chemotypów jest ważne także ze względu na obronę roślin przed szkodnikami. Różne profile chemiczne mogą skutkować zróżnicowaniem wrażliwości upraw względem szkodników[1][9]. Substancja pozwalająca wyróżnić chemotyp może być syntetyzowana u roślin po odebraniu sygnału o obecności roślinożercy[10].

Przypisy edytuj

  1. a b Ken Keefover-Ring, John D. Thompson, Yan B. Linhart. Beyond six scents: defining a seventhThymus vulgarischemotype new to southern France by ethanol extraction. „Flavour and Fragrance Journal”. 24 (3), s. 117–122, 2009. DOI: 10.1002/ffj.1921. ISSN 0882-5734. (ang.). 
  2. VV. Phelan, WT. Liu, K. Pogliano, PC. Dorrestein. Microbial metabolic exchange--the chemotype-to-phenotype link.. „Nat Chem Biol”. 8 (1), s. 26-35, Jan 2012. DOI: 10.1038/nchembio.739. PMID: 22173357. 
  3. F. Iten, R. Saller, G. Abel, J. Reichling. Additive antimicrobial [corrected] effects of the active components of the essential oil of Thymus vulgaris--chemotype carvacrol.. „Planta Med”. 75 (11), s. 1231-6, Sep 2009. DOI: 10.1055/s-0029-1185541. PMID: 19347798. 
  4. SP. Sah, CS. Mathela, K. Chopra. Involvement of nitric oxide (NO) signalling pathway in the antidepressant activity of essential oil of Valeriana wallichii Patchouli alcohol chemotype.. „Phytomedicine”. 18 (14), s. 1269-75, Nov 2011. DOI: 10.1016/j.phymed.2011.06.009. PMID: 21795033. 
  5. A. Bhatia, SK. Bharti, SK. Tewari, OP. Sidhu i inni. Metabolic profiling for studying chemotype variations in Withania somnifera (L.) Dunal fruits using GC-MS and NMR spectroscopy.. „Phytochemistry”. 93, s. 105-15, Sep 2013. DOI: 10.1016/j.phytochem.2013.03.013. PMID: 23578960. 
  6. KW. Hillig, PG. Mahlberg. A chemotaxonomic analysis of cannabinoid variation in Cannabis (Cannabaceae).. „Am J Bot”. 91 (6), s. 966-75, Jun 2004. DOI: 10.3732/ajb.91.6.966. PMID: 21653452. 
  7. DJ. Potter. A review of the cultivation and processing of cannabis (Cannabis sativa L.) for production of prescription medicines in the UK.. „Drug Test Anal”. 6 (1-2), s. 31-8, 2014. DOI: 10.1002/dta.1531. PMID: 24115748. 
  8. AF. Barrero, MM. Herrador, P. Arteaga, A. Castillo i inni. Use of the plant Bellardia trixago for the enantiospecific synthesis of odorant products.. „Nat Prod Commun”. 6 (4), s. 439-42, Apr 2011. PMID: 21560755. 
  9. L. Joosten, D. Cheng, PP. Mulder, K. Vrieling i inni. The genotype dependent presence of pyrrolizidine alkaloids as tertiary amine in Jacobaea vulgaris.. „Phytochemistry”. 72 (2-3), s. 214-22, Feb 2011. DOI: 10.1016/j.phytochem.2010.11.013. PMID: 21159354. 
  10. F. Rohr, C. Ulrichs, M. Schreiner, R. Zrenner i inni. Responses of Arabidopsis thaliana plant lines differing in hydroxylation of aliphatic glucosinolate side chains to feeding of a generalist and specialist caterpillar.. „Plant Physiol Biochem”. 55, s. 52-9, Jun 2012. DOI: 10.1016/j.plaphy.2012.03.005. PMID: 22543106.