Wikipedia

Cheo Feliciano

portorykański kompozytor i piosenkarz

José Luis Feliciano Vega, bardziej znany jako Cheo Feliciano (ur. 3 lipca 1935 w Ponce, zm. 17 kwietnia 2014 w San Juan) – portorykański kompozytor i piosenkarz, wykonujący muzykę salsa i bolero[1]. Do jego największych przebojów należą: El Ratón (wspólnie z Joe Cuba Sextet), (1964)[3][4][5], Anacaona[6][7], Mi triste problema (1971)[8][9], Amada Mía (1980)[1][10][11],Sobre Una Tumba Humilde (1980)[12][13],Por Si Te Vuelvo a Ver (1987)[14][15], Mentira (1991)[16][17]. Zginął w wypadku samochodowym w wieku 78 lat[18][19].

Cheo Feliciano
ilustracja
Imię i nazwisko

José Luis Feliciano Vega

Data i miejsce urodzenia

3 lipca 1935
Ponce[1]

Data i miejsce śmierci

17 kwietnia 2014
San Juan

Gatunki

salsa, bolero, cha-cha[2], balada romántica, guaguancó

Zawód

piosenkarz, kompozytor

Aktywność

1957[1]–2014

Wydawnictwo

Seeco Records, Fania Records, RMM Records, Universal Music

Powiązania

Tite Curet Alonso, Rubén Blades, Willie Colón, Celia Cruz, Fania All-Stars, Héctor Lavoe, Andy Montañez, Johnny Pacheco, Eddie Palmieri, Tito Rodríguez

Multimedia w Wikimedia Commons

Życiorys edytuj

José Luis Feliciano Vega urodził się w Ponce w Portoryko w bardzo ubogiej rodzinie. Jego ojciec był stolarzem, a matka gospodynią domową. Dom, w którym dorastał znajdował się w skromnej, aczkolwiek bardzo muzykalnej okolicy. Wszystko co działo się wokół było w jakiś sposób związane z muzyką. Mając 7–8 lat José założył swoją pierwszą grupę muzyczną. Nazwał ją El Combo Las Latas. Nazwa nawiązywała do przedmiotów, z których były wykonane instrumenty muzyczne, których używali jej członkowie (hiszp.: combo – grupa, szajka; latas – puszki). Zarówno struny do „gitar”, jak i bębny mające przypominać kongi były wykonane z puszek. To wystarczyło jednak, aby w bardzo wczesnym wieku ćwiczyć śpiew, poznać zasadę działania instrumentów perkusyjnych, znaleźć poczucie melodii[1].

Pierwszą grupą muzyczną, która go zainspirowała do tego, aby zostać muzykiem była meksykańska Trío Los Panchos – grająca bolero i specjalizująca się w romantycznych balladach. Młody chłopak zapragnął zostać perkusistą – nie przypuszczał, że w przyszłości będzie sławnym wokalistą. Umiłowanie perkusji miało prawdopodobnie związek z pochodzeniem – jego przodkowie pochodzili z Afryki, a Afrykanie słyną ze znakomitego poczucia rytmu[1].

W 1952 roku razem z rodzicami wyemigrował do Stanów Zjednoczonych. Rodzina zamieszkała w Hiszpańskim Harlemie – dzielnicy położonej w północnej części nowojorskiego Manhattanu. W Nowym Jorku José znalazł pierwszą pracę jako zawodowy muzyk – w orkiestrze Tito Rodrígueza[20].

5 października 1957 zawarł związek małżeński z portorykańską tancerką Socorro „Coco” Prieto Leon. Tej samej nocy zadebiutował na scenie jako wokalista, występując z grupą muzyczną Joe Cuba Sextet[21]. Dziesięć lat później opuścił zespół i rozpoczął współpracę z Eddim Palmieri, biorąc udział w nagraniu jego albumu „Champagne”. Wkrótce jednak wycofał się z życia muzycznego. Przyczyną było uzależnienie od heroiny. Powrócił do rodzinnego Portoryko, gdzie brał udział w terapii uzależnień w specjalnie do tego przystosowanym ośrodku. Po wyjściu z nałogu w 1972 roku dołączył do zespołu muzycznego Fania All-Stars – jednej z najsłynniejszych grup muzycznych grających salsę. Rok wcześniej nagrał album solowy Cheo, uznawany za jeden z najlepszych w jego karierze[21]. Pochodzi z niego m.in. utwór Mi Triste Problema, który był bardzo często grany w nowojorskich rozgłośniach radiowych oraz osiągnął duży sukces w Portoryko, zajmując na tamtejszej liście przebojów miejsce w pierwszej piątce. Album ten był pierwszym, w którego powstaniu obok Cheo (tak był już wówczas nazywany) brał udział Tite Curet Alonso (1926–2003)[3] – jeden z największych kompozytorów muzyki salsa, który w ciągu swojej kariery skomponował ponad 2 tys. utworów. Współpraca obu artystów trwała aż do 1988 roku[3]. W 1973 roku wydany został kolejny ciepło przyjęty album Cheo – La Voz Sensual de Cheo, nagrany w Buenos Aires. W jego orkiestracji brał udział Argentyńczyk Jorge Calandrelli, słynący z zamiłowania do bolera i tanga[3][a].

W 1984 roku założył w Portoryko własną wytwórnię płytową – Coche label[3].

20 czerwca 2008 roku dał jubileuszowy koncert w WaMu Theater w Madison Square Garden świętując 50-lecie pracy artystycznej. Na scenie wystąpiły wówczas także inne gwiazdy salsy: Eddie Palmieri, Ismael Miranda, Roberto Roena, Bobby Valentín, Papo Lucca, Johnny Pacheco oraz perkusista Jimmy Sabater[22].

Zginął w wypadku samochodowym 17 kwietnia 2014 roku. Około godz. 4:00 nad ranem zielony jaguar, którym kierował, uderzył w betonowy słup oświetleniowy znajdujący się w niewielkiej odległości od domu, w który mieszkał[18][20]. Artysta nie miał zapiętego pasa bezpieczeństwa[20][21].

W związku z podobieństwem nazwisk i wykonywanego zawodu niektóre agencje prasowe błędnie podały informację o śmierci innego portorykańskiego artysty – mającego wówczas 68 lat José Feliciano, znanego m.in. z przebojów „Che Sara” oraz „Feliz Navidad”[18].

Nabożeństwo żałobne w intencji Cheo Feliciano odbyło się 20 kwietnia 2014 roku w Roberto Clemente Coliseum w San Juan. Wzięło w nim udział tysiące ludzi, którzy przybyli w tym celu ze wszystkich zakątków wyspy. Wielu artystów oddało hołd legendarnemu twórcy salsy, wykonując okolicznościowe utwory muzyczne oraz pełniąc wartę przy trumnie. W ostatniej drodze towarzyszyli między innymi: Danny Rivera, José Nogueras, Gilberto Santa Rosa, Rubén Blades, Víctor Manuelle, Andy Montañez, Tito Nieves. Byli obecni również członkowie grupy muzycznej Fania All-Stars, w której występował Cheo Feliciano[23][24]. Następnego dnia szczątki artysty zostały przetransportowane do miasta Ponce, w którym się urodził. Uroczystości państwowe związane z ostatnią drogą Feliciano odbyły się pod przewodnictwem gubernatora Portoryko Alejandry Garcíi Padilli oraz burmistrza Ponce Maríi „Mayity” Meléndez w Ponce Convention Center. Następnie na cmentarzu La Piedad została odprawiona kameralna, zamknięta uroczystość żałobna dla rodziny i najbliższych przyjaciół. Bramy cmentarza otworzono dopiero po jej zakończeniu[23].

Życie osobiste edytuj

Jego żoną była portorykańska tancerka Socorro „Coco” Prieto Leon, z którą miał czterech synów[21][25][26]. Swojej żonie zadedykował album płytowy Motivos z 1993 roku[27].

Problemy zdrowotne edytuj

W czerwcu 2013 roku pojawiła się informacja, że Feliciano ma nowotwór wątroby i w związku z tym jest poddawany chemioterapii. Lekarze zdiagnozowali chorobę w trakcie leczenia zwichniętego ramienia[28]. W lutym 2014 roku poinformowano, że Feliciano wygrał walkę z rakiem[29].

Upamiętnienie edytuj

Mając na uwadze tragiczny wypadek, w wyniku którego zginął jeden z największych i najbardziej znanych portorykańskich artystów, Gubernator Portoryko ogłosił trzydniową żałobę narodową[20][21]. Trzydniową żałobę narodową w związku ze śmiercią Ojca salsy Cheo Feliciano (hiszp. Padre de la Salsa Cheo Feliciano) ogłosił również Curaçao – autonomiczny kraj wchodzący w skład Królestwa Niderlandów[30].

Informację o śmierci podały główne portale internetowe, stacje radiowe i telewizyjne w Peru i Panamie. Wyemitowano również programy telewizyjne poświęcone wizycie Cheo Feliciano w tych państwach[31].

Odznaczenia edytuj

Dekretem nr 65 z 28 lutego 2014 roku prezydent Panamy Ricardo Martinelli uhonorował „Cheo” Feliciano Vegę Orderem Vasco Núñeza de Balboa w stopniu Wielkiego Oficera[32][33].

Fotogaleria edytuj

  •  
    Cheo Feliciano urodził się w Ponce, mieście na południu Portoryko. Na zdjęciu: Ponce z lotu ptaka.
  •  
    Pierwszą grupą muzyczną, która go zainspirowała do tego, aby zostać muzykiem była meksykańska Los Panchos – grająca bolero i specjalizująca się w romantycznych balladach. Na zdjęciu: meksykańskie trio podczas występu w stołecznym Auditorio Nacional w 2012 roku.
  •  
    W 1952 roku Chaeo Feliciano, razem z rodzicami, wyemigrował do Stanów Zjednoczonych. Rodzina zamieszkała w Hiszpańskim Harlemie – dzielnicy położonej w północnej części nowojorskiego Manhattanu. W Nowym Jorku znalazł pierwszą pracę jako zawodowy muzyk – w orkiestrze Tito Rodrígueza. Na zdjęciu: sklepy na Hiszpańskim Harlemie (Nowy Jork) w 2007 r.
  •  
    Cheo Feliciano przez ostatnie lata życia mieszkał w San Juan. Tam też, 17 kwietnia 2014 roku, zginął w wypadku samochodowym. Na zdjęciu: przyoceaniczna dzielnica San Juan.

Dyskografia edytuj

Albumy nagrane wspólnie z Joe Cuba edytuj

  • 1962: Steppin' Out[34]
  • 1965: Comin' at you
  • 1965: Diggin' The Most
  • 1965: We Must Be Doing Something Right
  • 1965: El orgullo del barrio[35]
  • 1966: Wanted Dead Or Alive

Płyty solowe[36] edytuj

  • 1971: Cheo
  • 1972: La Voz Sensual de Cheo
  • 1973: With a Little Help From My Friend
  • 1973: Felicidades
  • 1974: Looking For Love (Buscando Amor)
  • 1976: The Singer
  • 1977: Mi Tierra y Yo
  • 1979: Estampas
  • 1980: Sentimiento, Tú...
  • 1982: Profundo
  • 1985: Regresa el Amor
  • 1987: Sabor y Sentimiento
  • 1987: Te Regalo Mi Sabor Criollo
  • 1988: Como Tú lo Pediste
  • 1990: Los Feelings de Cheo
  • 1991: Cantando
  • 1993: Motivos
  • 1994: 25 Años de Sentimiento[37]
  • 1996: Soñar
  • 1996: Un Solo Beso
  • 1997: El Eterno Enamorado
  • 1998: Pinceladas Navideñas
  • 1999: Una Voz... Mil Recuerdos
  • 2002: En la Intimidad
  • 2012: Eba Say Ajá (wspólnie z Rubénem Bladesem)[38]

Kompilacje edytuj

  • 2000: Salsa Caliente De Nu York!
  • 2004: La Historia Musical de Cheo Feliciano
  • 2010: Cheo Feliciano: Historia de la Salsa

Uwagi edytuj

  1. ↑ Calandrelli po latach uzyskał dwie nominacje do Nagrody Akademii Filmowej:
    – w kategorii Najlepsza muzyka filmowa – film Kolor purpury z 1985 roku;
    – w kategorii Najlepsza oryginalna piosenka filmowa – film Przyczajony tygrys, ukryty smok z 2000 roku.

Przypisy edytuj

  1. ↑ a b c d e f Interview: Cheo Feliciano. descarga.com, 23 lutego 2000. [dostęp 2014-04-17]. (ang.).
  2. ↑ Nelson O. Figueroa: El Raton – Cheo Feliciano. beinglatino.us, 9 marca 2012. [dostęp 2014-04-17]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-04-18)]. (ang.).
  3. ↑ a b c d e Cheo Feliciano: Biography. salsaclasica.com. [dostęp 2014-04-17]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-04-19)]. (ang.).
  4. ↑ Carlos Quintana: Greatest Salsa Songs. about.com. [dostęp 2014-04-17]. (ang.).
  5. ↑ El Raton.Cheo Feliciano. youtube.com. [dostęp 2014-04-17]. (ang.).
  6. ↑ Cheo Feliciano. Letras de Canciones: Anacaona. salsaclasica.com. [dostęp 2014-04-17]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-02-28)]. (ang.).
  7. ↑ Cheo Feliciano – Anacaona. youtube.com. [dostęp 2014-04-17]. (ang.).
  8. ↑ Cheo Feliciano. Letras de Canciones: Mi triste problema. salsaclasica.com. [dostęp 2014-04-17]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-04-19)]. (ang.).
  9. ↑ Cheo Feliciano – Mi triste problema. youtube.com. [dostęp 2014-04-17]. (ang.).
  10. ↑ Cheo Feliciano. Letras de Canciones: Amada Mia. salsaclasica.com. [dostęp 2014-04-17]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-02-28)]. (ang.).
  11. ↑ Cheo Feliciano – Amada Mia ( Live ). youtube.com. [dostęp 2014-04-17]. (ang.).
  12. ↑ Sobre Una Tumba Humilde. salsaclasica.com. [dostęp 2014-04-17]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-02-28)]. (ang.).
  13. ↑ Sobre una tumba Humilde CHEO FELICIANO. youtube.com. [dostęp 2014-04-17]. (ang.).
  14. ↑ Cheo Feliciano. Letras de Canciones: Por Si Te Vuelvo a Ver. salsaclasica.com. [dostęp 2014-04-17]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-04-19)]. (ang.).
  15. ↑ Por si te vuelvo a ver -- Cheo Feliciano. youtube.com. [dostęp 2014-04-17]. (ang.).
  16. ↑ Cheo Feliciano. Letras de Canciones: Mentira. salsaclasica.com. [dostęp 2014-04-17]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-04-19)]. (ang.).
  17. ↑ Mentira – Cheo Feliciano (1991). youtube.com. [dostęp 2014-04-17]. (ang.).
  18. ↑ a b c Gwiazda salsy Cheo Feliciano zginął w wypadku samochodowym. interia.pl, 17 kwietnia 2014. [dostęp 2014-04-17]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-04-19)]. (pol.).
  19. ↑ Frances Rosario: Fallece el cantante José „Cheo” Feliciano. elnuevodia.com, 2014-04-17. [dostęp 2014-04-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-05-06)]. (hiszp.).
  20. ↑ a b c d Jessica Lucia Roiz: Cheo Feliciano: Farewell to a salsa and bolero icon. voxxi.com, 17 kwietnia 2014. [dostęp 2014-04-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-04-19)]. (ang.).
  21. ↑ a b c d e Salsa great Cheo Feliciano dies in car crash at 78. [w:] Associated Press [on-line]. azcentral.com, 17 kwietnia 2014. [dostęp 2014-04-18]. (ang.).
  22. ↑ Salsa! Cheo Feliciano Celebrates 50 Years in Music. indypendent.org, 23 czerwca 2008. [dostęp 2014-04-18]. (ang.).
  23. ↑ a b Daniel Rivera Vargas: Último adiós a Cheo Feliciano. elnuevodia.com, 20 kwietnia 2014. [dostęp 2014-04-26]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-04-22)]. (hiszp.).
  24. ↑ Rosalina Marrero-Rodríguez: Emotiva despedida a Cheo Feliciano entre artistas y familiares. elnuevodia.com, 20 kwietnia 2014. [dostęp 2014-04-26]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-04-22)]. (hiszp.).
  25. ↑ Bruce Weber: Cheo Feliciano, Debonair Salsa Singer, Dies at 78. nytimes.com, 2014-04-19. [dostęp 2014-04-19]. (ang.).
  26. ↑ Puerto Rico salsa great Cheo Feliciano dies in car crash. bbc.com, 17 kwietnia 2014. [dostęp 2014-04-26]. (ang.).
  27. ↑ Patricia Vargas Casiano: Por siempre será su amada Cocó. elnuevodia.com, 18 kwietnia 2014. [dostęp 2014-04-27]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-12-26)]. (hiszp.).
  28. ↑ Cheo Feliciano fue hospitalizado luego de confirmar que padece cáncer. noticias.univision.com, 27 czerwca 2013. [dostęp 2014-04-27]. (hiszp.).
  29. ↑ Cheo Feliciano celebra estar libre de cáncer. telemundopr.com, 24 lutego 2014. [dostęp 2014-04-27]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-04-19)]. (hiszp.).
  30. ↑ Abel Durant: CURACAO DECRETA TRES DIAS DE DUELO EN LA RADIO POR MUERTE DE CHEO FELICIANO,VEA VIDEO DE ANACAONA. noticiasprtv.com, 17 kwietnia 2014. [dostęp 2014-04-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-04-19)]. (ang.).
  31. ↑ Abel Durant: PANAMA Y PERU DE LUTO POR MUERTE DE CHEO FELICIANO. noticiasprtv.com, 17 kwietnia 2014. [dostęp 2014-04-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-04-19)]. (hiszp.).
  32. ↑ Presidente Martinelli condecora a Cheo Feliciano y a Willie Fernández. presidencia.gob.pa, 4 marca 2014. [dostęp 2014-04-18]. (hiszp.).
  33. ↑ Presidente Martinelli condecora a Cheo Feliciano y a Willie Fernández. critica.com.pa, 5 marca 2014. [dostęp 2014-04-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-04-19)]. (hiszp.).
  34. ↑ El Orgulla del Barrio (The Soul of Spanish Harlem) – Joe Cuba. allmusic.com. [dostęp 2014-04-26]. (ang.).
  35. ↑ Steppin' Out – Joe Cuba Sextet. allmusic.com. [dostęp 2014-04-26]. (ang.).
  36. ↑ Cheo Feliciano: Discografía. salsaclasica.com. [dostęp 2014-04-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-04-19)]. (ang.).
  37. ↑ Cheo Feliciano – 25 Años De Sentimiento 1994. blogdivertido.com. [dostęp 2014-04-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-04-18)]. (ang.).
  38. ↑ Eba Say Aja – Rubén Blades, Cheo Feliciano. AllMusic. [dostęp 2014-04-18]. (ang.).
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Cheo_Feliciano&oldid=73471466”