Chlorek żelaza(III)

Chlorek żelaza(III)
	Kryształy FeCl3·6H2O
Nazewnictwo
	Nomenklatura systematyczna (IUPAC)
	chlorek żelaza(III)
	Inne nazwy i oznaczenia
farm.	Ferri chloridum hexahydricum
inne	daw. chlorek żelazowy
	Ogólne informacje
Wzór sumaryczny	FeCl3
Masa molowa	162,20 g/mol
Wygląd	bezwodny: zielone, higroskopijne kryształy o ostrym zapachu; heksahydrat: żółtopomarańczowe kryształy
	Identyfikacja
Numer CAS	7705-08-0 (bezwodny); 60684-13-1 (monohydrat); 58694-77-2 (seskwihydrat); 54862-84-9 (dihydrat); 58694-75-0 (trihydrat); 10025-77-1 (heksahydrat); 58694-79-4 (nonahydrat); 58694-80-7 (dodekahydrat)
PubChem	24380
DrugBank	DB15536
InChI
	InChI=1S/3ClH.Fe/h3*1H;/q;;;+3/p-3
	InChIKey
	RBTARNINKXHZNM-UHFFFAOYSA-K
Właściwości
	Gęstość
	2,90 g/cm³ (bezwodny); ciało stałe; 1,82 g/cm³ (heksahydrat); ciało stałe
	Rozpuszczalność w wodzie
	91,2 g/100 g
	w innych rozpuszczalnikach
	etanol, eter dietylowy, aceton
Temperatura topnienia	307,6 °C (bezwodny); 37 °C (heksahydrat)
Temperatura wrzenia	ok. 316 °C (bezwodny)
Temperatura sublimacji	220–300 °C
Budowa
Typ hybrydyzacji i VSEPR	sp3d2 – oktaedr
Układ krystalograficzny	bezwodny: heksagonalny ; heksahydrat: jednoskośny
Niebezpieczeństwa
	Karta charakterystyki: dane zewnętrzne firmy Sigma-Aldrich [dostęp 2020-12-09]
	Globalnie zharmonizowany system; klasyfikacji i oznakowania chemikaliów
	Na podstawie podanej karty charakterystyki
Zwroty H	H302, H315, H318
Zwroty P	P280, P301+P312+P330, P302+P352, P305+P351+P338+P310
	NFPA 704
Na podstawie; podanego źródła	0 3 1
Numer RTECS	LJ9100000
Dawka śmiertelna	LD501,3 g/kg (mysz, doustnie)
	Podobne związki
Inne aniony	fluorek żelaza(III); bromek żelaza(III)
Inne kationy	chlorek żelaza(II); chlorek glinu
	Jeżeli nie podano inaczej, dane dotyczą; stanu standardowego (25 °C, 1000 hPa)
	Multimedia w Wikimedia Commons

Chlorek żelaza(III) (chlorek żelazowy), FeCl₃ – nieorganiczny związek chemiczny, sól kwasu solnego i żelaza na III stopniu utlenienia.

Właściwości chemiczne i fizyczne edytuj

Chlorek żelaza(III) ma stosunkowo niską temperaturę topnienia (307,6 °C) i wrze w temperaturze około 316 °C^[1]. Para składa się z dimeru Fe₂Cl₆, który dysocjuje w monomeryczny FeCl₃ w wyższej temperaturze^{[potrzebny przypis]}.

Jest silnie higroskopijnym krystalicznym ciałem stałym^[1]. Bezwodny ma barwę zieloną (w świetle odbitym), w świetle przechodzącym – barwę czerwoną^{[potrzebny przypis]}. Heksahydrat jest żółtopomarańczowy^[1].

W roztworach wodnych ulega hydrolizie, w wyniku czego jego roztwory mają barwę czerwonobrązową i odczyn kwasowy^[3]:

FeCl
3 + 7H
2O ⇄ [Fe(H
2O)
5OH]2+
+ 3Cl−
+ H
3O+
⇄ [Fe(H
2O)
4(OH)
2]+
+ 3Cl−
+ 2H
3O+

W praktyce hydrolizę powstrzymuje się przez dodanie do roztworu kwasu solnego (5% wagowo)^{[potrzebny przypis]}.

Jest kwasem Lewisa i w takiej roli jest wykorzystywany jako katalizator kwasowy^[4].

Otrzymywanie edytuj

Metody otrzymywania:

nasycanie chlorem wodnego roztworu chlorku żelaza(II)^{[potrzebny przypis]}:

2FeCl₂ + Cl₂ → 2FeCl₃

synteza z pierwiastków (ogrzewanie żelaza z chlorem)^[3]:

2Fe + 3Cl₂ → 2FeCl₃

utlenianie chlorku żelaza(II) dwutlenkiem siarki w kwasie solnym^{[potrzebny przypis]}:

4FeCl₂ + SO₂ + 4HCl → 4FeCl₃ + S + 2H₂O

Zastosowanie edytuj

Przykładowe zastosowania^{[potrzebny przypis]}:

W hutnictwie do przerobu rud miedziowych i srebrowych.
Przy oczyszczaniu ścieków i uzdatnianiu wody pitnej jako koagulant.
W farbiarstwie jako zaprawa.
Stosowany do wytrawiania płytek PCB.
Jako reagent osuszający w niektórych reakcjach chemicznych.
Jako katalizator w reakcji etenu z chlorem (jako związek pośredni powstaje dichloroeten) w procesie otrzymywania chlorku winylu, będącego monomerem do produkcji PCW.
Jako wywoływacz dla atramentu sympatycznego dla tekstów pisanych kwasem salicylowym.
W analizie chemicznej leków do wykrywania fenoli (FeCl₃ tworzy z nimi barwne związki kompleksowe)^[5].

Szkodliwość edytuj

Jest szkodliwy i żrący. Powoduje podrażnienie skóry i poważne uszkodzenia oczu. Pracując z nim należy stosować osłonę oczu lub twarzy. W razie kontaktu ze skórą zmyć dużą ilością wody. W przypadku dostania się do oczu płukać wodą przez kilka minut, wezwać pomoc medyczną. W przypadku połknięcia skontaktować się z lekarzem w przypadku złego samopoczucia^[2].

Przypisy edytuj

↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l CRC Handbook of Chemistry and Physics, David R.D.R. Lide (red.), wyd. 88, Boca Raton: CRC Press, 2007, s. 4-69, ISBN 978-0-8493-0488-0 (ang.).
↑ ^a ^b ^c Chlorek żelaza(III) (nr 451649) – karta charakterystyki produktu Sigma-Aldrich (Merck) na obszar Polski. [dostęp 2020-12-09]. (przeczytaj, jeśli nie wyświetla się prawidłowa wersja karty charakterystyki)
↑ ^a ^b ^c AdamA. Bielański AdamA., Podstawy chemii nieorganicznej, wyd. 5, Warszawa: PWN, 2002, s. 932, ISBN 83-01-13654-5 .
↑ GiovanniG. Sartori GiovanniG. i inni, Protection (and Deprotection) of Functional Groups in Organic Synthesis by Heterogeneous Catalysis, „Chemical Reviews”, 104 (1), 2004, s. 199–250, DOI: 10.1021/cr0200769 (ang.).
↑ MariannaM. Zając MariannaM., AnnaA. Jelińska AnnaA., Ocena jakości substancji i produktów leczniczych, 2010 .

[CRC88-1] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l CRC Handbook of Chemistry and Physics, David R.D.R. Lide (red.), wyd. 88, Boca Raton: CRC Press, 2007, s. 4-69, ISBN 978-0-8493-0488-0 (ang.).

[SA-2] Chlorek żelaza(III) (nr 451649) – karta charakterystyki produktu Sigma-Aldrich (Merck) na obszar Polski. [dostęp 2020-12-09]. (przeczytaj, jeśli nie wyświetla się prawidłowa wersja karty charakterystyki)

[Bielanski-3] AdamA. Bielański AdamA., Podstawy chemii nieorganicznej, wyd. 5, Warszawa: PWN, 2002, s. 932, ISBN 83-01-13654-5 .

[Sartori2003-4] GiovanniG. Sartori GiovanniG. i inni, Protection (and Deprotection) of Functional Groups in Organic Synthesis by Heterogeneous Catalysis, „Chemical Reviews”, 104 (1), 2004, s. 199–250, DOI: 10.1021/cr0200769 (ang.).

[5] MariannaM. Zając MariannaM., AnnaA. Jelińska AnnaA., Ocena jakości substancji i produktów leczniczych, 2010 .

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]