Chlorki benzalkoniowe

mieszanina związków chemicznych

Chlorki benzalkoniowe, chlorki benzylodimetyloalkiloamoniowe (łac. benzalkoni chloridum) – organiczne związki chemiczne z grupy czwartorzędowych soli amoniowych, w których do atomu azotu przyłączona jest grupa benzylowa, dwie grupy metylowe oraz łańcuch alkilowy o parzystej liczbie atomów węgla[3] i długości 8–18 atomów. Są związkami powierzchniowo czynnymi. Stosowane jako biocydy, katalizatory przeniesienia fazowego i surfaktanty kationowe. Mają postać białego lub żółtawobiałego proszku lub żelowatych żółtawobiałych fragmenty, higroskopijnych, mydlanych w dotyku[4]. Są bardzo łatwo rozpuszczalne w wodzie i etanolu, ale dość trudno w eterze dietylowym[5].

Chlorki benzalkoniowe
Ogólne informacje
Wzór sumaryczny

C
9
H
13
ClNR
(R = C
8
H
17
do C
18
H
37
)

Identyfikacja
Numer CAS

8001-54-5

Mechanizm działania edytuj

Polega na zmianie struktury warstwy lipidowej błony komórkowej bakterii, przez co staje się bardziej przepuszczalna dla ważnych składników komórki, które przechodzą na zewnątrz. Jednak jest to działanie bardzo powolne; mimo tego jest to środek popularny, skuteczny i o wszechstronnym zastosowaniu.

Zastosowanie edytuj

  • roztwór wodny 0,005% do odkażania błon śluzowych[5];
  • roztwór wodny 0,1–0,5% do odkażania skóry (może zawierać etanol)[5];
  • roztwór wodny 0,1% do odkażania narzędzi (może zawierać etanol);
  • roztwór wodny 1% do odkażania rąk (może zawierać etanol).

Stosowany przede wszystkim jako środek konserwujący w przygotowywaniu postaci leku[5].

Przypisy edytuj

  1. Alkyl dimethylbenzyl ammonium chloride, [w:] GESTIS-Stoffdatenbank, Institut für Arbeitsschutz der Deutschen Gesetzlichen Unfallversicherung, ZVG: 491119 [dostęp 2012-05-30] (niem. • ang.).
  2. Benzalkonium chloride [online], karta charakterystyki produktu Sciencelab.com, 21 maja 2013, numer katalogowy: SLB1921 [zarchiwizowane z adresu 2014-09-02].
  3. Reregistration Eligibility Decision for Alkyl Dimethyl Benzyl Ammonium Chloride (ADBAC), United States Environmental Protection Agency, sierpień 2006, s. 3 [zarchiwizowane z adresu 2012-10-22] (ang.).
  4. Farmakopea Polska VIII, Polskie Towarzystwo Farmaceutyczne, Warszawa: Urząd Rejestracji Produktów Leczniczych, Wyrobów Medycznych i Produktów Biobójczych, 2008, s. 3491, ISBN 978-83-88157-53-0.
  5. a b c d Farmakopea Polska VI, Polskie Towarzystwo Farmaceutyczne, Warszawa: Urząd Rejestracji Produktów Leczniczych, Wyrobów Medycznych i Produktów Biobójczych, 2002, s. 1176, ISBN 83-88157-18-3.