Christa Ludwig
Christa Ludwig (ur. 16 marca 1928 w Berlinie[1][2], zm. 24 kwietnia 2021 w Klosterneuburgu[3]) – niemiecka śpiewaczka, mezzosopran.
_wurde_zur_Ehrenpr%C3%A4sidentin_der_Hilde_Zadek_Stiftung_ernannt._(17122239712).jpg) Christa Ludwig (2015) | |
| Data i miejsce urodzenia |
16 marca 1928 |
|---|---|
| Pochodzenie | |
| Data i miejsce śmierci |
24 kwietnia 2021 |
| Typ głosu | |
| Gatunki | |
| Zawód | |
| Odznaczenia | |
       
| |
Życiorys edytuj
Pochodziła z muzycznej rodziny, jej ojciec Anton Ludwig występował jako tenor, matka Eugenie Besalla jako mezzosopran[1][4]. Początkowo uczyła się śpiewu od matki, następnie studiowała we Frankfurcie nad Menem u Felicie Hüni-Mihacsek[1][4]. Na scenie zadebiutowała w 1946 roku rolą Orlovsky’ego w Zemście nietoperza Johanna Straussa[1][4]. W następnych latach występowała w Darmstadcie, Hanowerze, Hamburgu oraz na festiwalu w Salzburgu[1]. W 1955 roku Karl Böhm powierzył jej rolę Cherubina w Weselu Figara w Operze Wiedeńskiej i odtąd przez ponad 30 lat była związana z tym teatrem[1], w 1962 roku przyznano jej tytuł Kammersängerin[4]. W 1959 roku debiutowała w nowojorskiej Metropolitan Opera, a w 1969 roku w londyńskim Covent Garden Theatre[4]. Wystąpiła na festiwalu Bayreuth w roli Brangeny w Tristanie i Izoldzie (1966) oraz Kundry w Parsifalu (1967)[1]. Po raz ostatni wystąpiła publicznie w 1994 roku, dając recital w Wiedniu[1][4].
Zasłynęła wykonaniami ról z oper W.A. Mozarta i Richarda Straussa, wykonywała też partie sopranowe (m.in. Leonory w Fideliu Beethovena, Lady Makbet w Makbecie Verdiego, Marszałkowej w Kawalerze srebrnej róży Richarda Straussa, Marii w Wozzecku Albana Berga[1]). Brała udział w prawykonaniach dzieł współczesnych, w tym Der Sturm Franka Martina (1956), Die Schule der Frauen Rolfa Liebermanna (1957) i Der Besuch der alten Dame Gottfrieda von Einema (1971)[1]. Występowała z wybitnymi dyrygentami, m.in. z Karlem Böhmem, Leonardem Bernsteinem i Herbertem von Karajanem[5]. Wykonywała także pieśni Schuberta, Schumanna, Brahmsa, Wolfa, Mahlera i Richarda Straussa[4]. Dokonała licznych nagrań płytowych, w tym kilkudziesięciu z repertuarem operowym[1].
W latach 1957–1970 była zamężna ze śpiewakiem Walterem Berrym[4]. Od 1972 roku jej mężem był francuski aktor i reżyser Paul-Émile Deiber, który zmarł w 2011 roku[6]. Artystka opublikowała autobiografię ...und ich wäre so gern Primadonna gewesen (Berlin 1994)[4].
Odznaczenia edytuj
- 1969 – Krzyż Honorowy za Naukę i Sztukę (Austria)[2]
- 1988 – krzyż komandorski Orderu Sztuki i Literatury (Francja)[2]
- 1989 – krzyż kawalerski Legii Honorowej (Francja)[2]
- 1994 – Wielka Odznaka Honorowa za Zasługi dla Republiki Austrii (Austria)[2]
- 1995 – krzyż komandorski Orderu Narodowego Zasługi (Francja)[2]
- 2007 – Wielka Srebrna Odznaka Honorowa za Zasługi dla Republiki Austrii (Austria)[7]
- 2010 – krzyż komandorski Legii Honorowej (Francja)[8]
- 2015 – krzyż wielkiego oficera Orderu Narodowego Zasługi (Francja)[9]
Przypisy edytuj
- ↑ a b c d e f g h i j k Encyklopedia Muzyczna PWM. T. 5. Część biograficzna klł. Kraków: Polskie Wydawnictwo Muzyczne, 1997, s. 427. ISBN 978-83-224-3303-4.
- ↑ a b c d e f Christa Ludwig: In My Own Voice. Memoirs. New York: Limelight Editions, 1999. ISBN 0-87910-281-0.
- ↑ Opernlegende Christa Ludwig verstarb mit 93 Jahren. tt.com, 2021-04-25. [dostęp 2021-04-25]. (niem.).
- ↑ a b c d e f g h i Baker’s Biographical Dictionary of Musicians. T. Volume 4 Levy–Pisa. New York: Schirmer Books, 2001, s. 2198–2199. ISBN 0-02-865529-X.
- ↑ Jürgen Kesting: Meine Angst vor dem A. faz.net, 2018-03-16. [dostęp 2021-04-26]. (niem.).
- ↑ Georg Hochmuth: Klosterneuburg - Opernstar Christa Ludwig mit 93 Jahren gestorben. noen.at, 2021-04-26. [dostęp 2021-04-27]. (niem.).
- ↑ Anfragebeantwortung. parlament.gv.at. s. 1788. [dostęp 2021-03-23]. (niem.).
- ↑ Opéra: la chanteuse Christa Ludwig faite commandeur de la Légion d'honneur. lepoint.fr, 2010-06-09. [dostęp 2021-03-23]. (fr.).
- ↑ Décret du 20 novembre 2015 portant élévation aux dignités de grand'croix et de grand officier. legifrance.gouv.fr. [dostęp 2021-03-23]. (fr.).