Christine Paul-Podlasky
Christine Paul-Podlasky, właśc. Krystyna Podleska (ur. 1948 w Londynie) – polska aktorka filmowa, teatralna i telewizyjna.
Christine Paul-Podlasky (2011) | |
Imię i nazwisko |
Krystyna Podleska |
---|---|
Data i miejsce urodzenia | |
Zawód | |
Współmałżonek | |
Lata aktywności |
od 1967 |
Życiorys
edytujUrodziła się w Londynie. Jest córką urodzonego w Imperium Rosyjskim na Uralu Czesława Podleskiego, wywodzącego się z rodziny ziemiańskiej z Kresów Wschodnich. W Londynie jej ojciec poznał swą przyszłą żonę Urszulę (związek małżeński zawarł w 1943, wówczas jako oficer 1 Dywizji Pancernej dowodzonej przez gen. Stanisława Maczka)[1]. Dziadkiem Krystyny Podleskiej, od strony matki, był rzeźbiarz Mieczysław Lubelski, wujem Alfred Lubelski[2], jest praprawnuczką Filipa Lubelskiego[3].
Uczęszczała do szkoły baletowej Royal Ballet „White Lodge”, której nie ukończyła. W okresie młodzieńczym należała do kontrkultury hippisowskiej[1]. Jest absolwentką Webber Douglas Academy of Dramatic Art w Londynie (1969). Po ukończeniu szkoły zmieniła, za radą dyrektora, pisownię imienia oraz nazwisko z Christina Podleska na Christine Paul[a][1]. Do używania właściwego nazwiska – Krystyna Podleska – powróciła dopiero po osiedleniu się w Polsce[4].
Do Polski przyjechała po raz pierwszy w 1958. Poznała wówczas Stanisława Dygata, przyjaciela ojca z lat młodości, co kilkanaście lat później zaowocowało propozycją głównej roli w filmie Stanisława Lenartowicza Za rok, za dzień, za chwilę...[1].
W latach 1967–1992 występowała w Teatrze Nowym w POSK-u w Londynie. Pracowała również m.in. w Polskim Teatrze Dramatycznym w Londynie, Royal Court Theatre, Richmond Theatre, Phoenix Theatre Leicester, The Almost Free Theatre i Lyric Theatre. Występowała m.in. z Ireną Anders (pseud.art. Renata Bogdańska), Zofią Terné i Henrykiem Vogelfängerem[4]. Reżyserzy i krytycy teatralni doceniali jej talent komiczny, zachwycali się jej urodą i żywiołowością[1].
Od połowy lat 70. przyjeżdżała okazjonalnie do Polski na zdjęcia do filmów Krzysztofa Zanussiego, Stanisława Lenartowicza, Stanisława Barei i Ewy Kruk. Jej plany rozwoju kariery w Polsce zniweczyło wprowadzenie w grudniu 1981 stanu wojennego – wybrała wówczas dalsze życie w Wielkiej Brytanii[4]. Po śmierci rodziców w 1999 osiedliła się w Zielonkach pod Krakowem[4]. Występowała m.in. w Teatrze Ludowym w Krakowie (w latach 1998–1999, 2002, 2005), gdzie grała m.in. w sztuce Mój boski rozwód, która swą premierę miała 26 czerwca 2005[5]. W 2008 zagrała epizodyczną rolę – Barbarę Podlaską-Dżekson, sąsiadkę Kiepskich i Paździochów, która przybyła ze Stanów Zjednoczonych – w serialu Świat według Kiepskich.
25 stycznia 2014 w Teatrze Druga Strefa w Warszawie odbył się jej benefis z okazji 45. rocznicy pracy artystycznej i 66. urodzin[6]. Jej dorobek filmowy to role w 11 filmach fabularnych (spośród których najbardziej znaną jest rola Aleksandry Kozeł w filmie Miś)[1] i 10 serialach telewizyjnych.
Poza aktorstwem zajmuje się tłumaczeniem sztuk z języka angielskiego na polski.
Życie prywatne
edytujJej pierwszym mężem był polski szermierz i zdobywca srebrnego medalu na igrzyskach olimpijskich w Tokio Janusz Różycki, z którym rozwiodła się po 7 latach małżeństwa. Kolejnym, drugim mężem był dyrygent Jacek Kaspszyk, z którym rozwiodła się po 5 latach. Od 1998 jest żoną aktora i reżysera Janusza Szydłowskiego, którego poznała 10 lat wcześniej[1].
Filmografia
edytujFilmy fabularne
edytuj- 1970: Na samym dnie (Deep End) – dziewczyna w białym ubraniu
- 1971: Tragedia Makbeta – tancerka[b]
- 1972: Cyrk wampirów (Vampire Circus) – Rosa
- 1976: Barwy ochronne – Nelly Livington-Pawluk, uczestniczka obozu
- 1976: Za rok, za dzień, za chwilę... – Wanda Borejko
- 1980: Kontrakt – Patrycja, córka Penelopy
- 1981: Miś[c] – Aleksandra Kozeł
- 1983[d]: Palace Hotel – Nicole, córka państwa Lacoste
- 2006: Job, czyli ostatnia szara komórka – nauczycielka angielskiego
- 2008: Jak żyć? – położna
- 2009: Zamiana – Aldona Piesko
Seriale telewizyjne
edytuj- 1975: The Venturers, odc. 4 pt. Gilt Edged – kelnerka (udział gościnny)
- 1975: The Rough with the Smooth, odc. 5 – Sammy (udział gościnny)
- 2003[e]: Tygrysy Europy 2 – pani Helenka, sekretarka Nowaka
- 2008: Ranczo, odc. 31 pt. Radio interaktywne – Belgijka Carol (udział gościnny)
- 2008: Świat według Kiepskich, odc. 284 pt. Podlaska – Barbara Podlaska-Dżekson; odc. 384 pt. Trzeba zabić tę miłość (2012) – Wioletta
- 2008: Egzamin z życia, odc. 106
- 2009: Niania[f], odc. 126 pt. Na obczyźnie – Krysia z Misia (udział gościnny)
- 2010: Licencja na wychowanie[f], odc. 2 – Marianna Lebiega, przewodnicząca komitetu rodzicielskiego
- 2010: Ojciec Mateusz, odc. 31 pt. Spa – Elżbieta Domaszczyńska
- 2010–2011: Pierwsza miłość – babcia Wanda; taksówkarka, która na zlecenie Sabiny Weksler ścigała samochód prowadzony przez Aleksa Bieleckiego
Role teatralne
edytuj- 1967: Piękna Lucynda (Teatr Polski ZASP, Londyn; reż. Marian Hemar) – trzy role: Terpsychora, Zuzanna i Wawrzonek (specjalnie dopisana dla Krystyny Podleskiej)[1][7][8]
- 1970: Obrona Ksantypy (Teatr Polski ZASP, Londyn; reż. Leopold Kielanowski) – Sofrone[9]
- 1977: Polka prosto z kraju (Teatr Polski ZASP, Londyn; reż. Leopold Kielanowski) – Ewa Morowiec, z kraju, na urlopie w Anglii[10]
- 1978: W małym domku (Teatr Polski ZASP, Londyn; reż. Maryna Buchwaldowa) – Maria, żona doktora[11]
- 1979: Moralność pani Dulskiej (Teatr Polski ZASP, Londyn; reż. Krzysztof Różycki) – Hesia Dulska[12][13]
- 1988: Powróćmy jak za dawnych lat (Teatr Nowy w POSK-u, Londyn; reż. Włada Majewska)[1][14]
- 1989: Żołnierz królowej Madagaskaru (Teatr Nowy w POSK-u, Londyn; reż. Jerzy Wróblewski)[15]
- 1990: Fifty-fifty (Teatr Nowy w POSK-u, Londyn; reż. Bogdan Hussakowski)[16]
- 1995: Zwierzoczłekoupiór (Teatr TV; reż. Mikołaj Grabowski) – matka Bawoła
- 1998: Wieczór kawalerski (Teatr Ludowy w Krakowie, Scena pod Ratuszem; reż. Janusz Szydłowski) – Daphne[17][18]
- 2002: Siostry Parry (Teatr Ludowy w Krakowie. Scena pod Ratuszem; reż. Piotr Szalsza) – Malka
- 2005: Mój boski rozwód (monodram, Teatr Ludowy w Krakowie; reż. Jerzy Gruza) – Angela Kennedy Lipsky
Przekłady i tłumaczenia
edytuj- 2002: Alistair Foot, Anthony Marriott, Bez seksu proszę – współautorstwo przekł. z Anną Wołek
- 2003: John Boynton Priestley, Pan Inspektor przyszedł – współautorstwo przekł. z Anną Wołek
- 2005: Geraldine Aron, Mój boski rozwód – współautorstwo przekł. z Anną Wołek
- 2006: Marie Jones, Kamienie w kieszeniach (spektakl TV) – współautorstwo przekł. z Anną Wołek
- 2008: Mike Leigh, Przyjęcie (spektakl TV, 2009) – współautorstwo przekł. pierwowzoru z Anną Wołek
- 2009: Good Morning, Lenin! (film dokumentalny) – współautorstwo tłum. z Rafałem Dominiczakiem i Alicją Szyszkowiak
- 2011: Steven Markwick, Mały lord (musical) – współautorstwo przekł. z Anną Wołek
Uwagi
edytuj- ↑ Ta oraz kolejna zmiana w 1981, polegająca na dopisaniu przez twórców w czołówce filmu Miś do nazwiska „Paul” drugiego członu „Podlasky” (wyglądającego na angielskie zniekształcenie właściwego nazwiska „Podleska”), spowodowały spore zamieszanie. Do dziś aktorka figuruje w różnych źródłach danych pod trzema nazwiskami: Christine Paul, Christine Paul-Podlasky (role filmowe) i Krystyna Podleska (role teatralne i nowsze role filmowe). Zdarzyły się ponadto dwa przypadki błędnej pisowni nazwiska („Podlewska”) w napisach filmowych.
- ↑ Rola niewymieniona w czołówce.
- ↑ W napisach czołówki jako Christine Paul-Podlasky. Zmiana nazwiska „Podleska” na „Podlasky” spotkała się z dezaprobatą aktorki (patrz: przyp.).
- ↑ Podano rok premiery. Rok realizacji: 1977.
- ↑ Podano rok premiery. Rok realizacji: 2001.
- ↑ a b W napisach błędny zapis nazwiska: „Podlewska” zamiast „Podleska”.
Przypisy
edytuj- ↑ a b c d e f g h i Wacław Krupiński: „Miś” zmienił moje życie. Dziennik Teatralny – pierwszy polski wortal teatralny. teatry.art.pl > Archiwum [on-line] (pierwotnie: Dziennik Polski, 28 grudnia 2012), 2012-12-29. [dostęp 2014-02-14].
- ↑ Klaudia Iwanicka: Dziewczyna misia. Warszawa: Edipresse Polska SA, 2016. ISBN 978-83-7945-453-2. (Rozdział I, Rodzice).
- ↑ Ś. p. Alfred Lubelski. „Kurjer Warszawski”. 103 (13), s. 2, 13 stycznia 1923. Warszawa. [dostęp 2017-04-12]. (pol.). (dodatek poranny).
- ↑ a b c d Henryka Wach-Malicka: Rozmowy. Krystyna Podleska. Między garderobą a teatralnym barkiem. Dziennik Teatralny – pierwszy polski wortal teatralny. teatry.art.pl [on-line] (pierwotnie: Dziennik Zachodni, 14 kwietnia 2006), 2006-06-19. [dostęp 2014-02-14]. [zarchiwizowane z tego adresu (2010-07-23)].
- ↑ Mój boski rozwód – Geraldine Aron. Portal teatralny e-teatr. e-teatr.pl > Archiwum wirtualne [on-line], 2010. [dostęp 2014-02-14].
- ↑ Warszawa. Jubileusz Krystyny Podleskiej. Portal teatralny e-teatr. e-teatr.pl > Aktualności [on-line], 2014-01-24. [dostęp 2014-02-14].
- ↑ Piękna Lucynda – Marian Hemar. Portal teatralny e-teatr. e-teatr.pl > Archiwum wirtualne [on-line], 2010. [dostęp 2014-02-14].
- ↑ Piękna Lucynda. Komedia muzyczna Mariana Hemara. Portal teatralny e-teatr. e-teatr.pl > Archiwum wirtualne [on-line], 1967-02-05. [dostęp 2014-02-14].
- ↑ Obrona Ksantypy. Portal teatralny e-teatr. e-teatr.pl > Archiwum wirtualne [on-line], 1970-11-29. [dostęp 2014-02-14].
- ↑ Polka prosto z kraju – Stanisław Baliński. Portal teatralny e-teatr. e-teatr.pl > Archiwum wirtualne [on-line], 2010. [dostęp 2014-02-14].
- ↑ W małym domku – Tadeusz Rittner. Portal teatralny e-teatr. e-teatr.pl > Archiwum wirtualne [on-line], 2010. [dostęp 2014-02-14].
- ↑ Moralność pani Dulskiej – Gabriela Zapolska. Portal teatralny e-teatr. e-teatr.pl > Archiwum wirtualne [on-line], 2010. [dostęp 2014-02-14].
- ↑ Obrona Ksantypy. Portal teatralny e-teatr. e-teatr.pl > Archiwum wirtualne [on-line], 1979-02-09. [dostęp 2014-02-14].
- ↑ POWRÓĆMY JAK ZA DAWNYCH LAT « Teatr Nowy [online], teatrnowylondyn.net [dostęp 2016-11-22] .
- ↑ Żołnierz królowej Madagaskaru « Teatr Nowy, „www.teatrnowylondyn.net” [dostęp 2016-11-22] .
- ↑ FIFTY-FIFTY « Teatr Nowy [online], teatrnowylondyn.net [dostęp 2016-11-22] .
- ↑ Wieczór kawalerski – Robin Hawdon. Portal teatralny e-teatr. e-teatr.pl > Archiwum wirtualne [on-line], 2010. [dostęp 2014-02-14].
- ↑ (Perfect wedding). Wieczór kawalerski. Portal teatralny e-teatr. e-teatr.pl > Archiwum wirtualne [on-line], 1998-12-05. [dostęp 2014-02-14].
Linki zewnętrzne
edytuj- Christine Paul-Podlasky w bazie IMDb (ang.)
- Christine Paul-Podlasky w bazie Filmweb
- Christine Paul w bazie filmpolski.pl
- Christine Paul-Podlasky, [w:] Encyklopedia teatru polskiego (osoby) [dostęp 2021-04-09] .
- Krystyna Podleska, [w:] Encyklopedia teatru polskiego (osoby) [dostęp 2021-04-09] .
- Christine Paul na zdjęciach w bazie Filmoteki Narodowej „Fototeka”
- oficjalna strona internetowa. krystynapodleska.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-04-17)].
- Krystyna Podleska w Salonie Literackim. www.zppno.org, 2017. [dostęp 2023-04-02].