Chur
Chur (fr. Coire, wł. Coira, rm. Cuira) – miasto i gmina w Szwajcarii, stolica kantonu Gryzonia oraz siedziba administracyjna regionu Plessur. Najstarsze miasto w Szwajcarii oraz największa gmina pod względem liczby mieszkańców w regionie. 1 stycznia 2020 do miasta przyłączono gminę Maladers, a 1 stycznia 2021 gminę Haldenstein[2].
| |||
Państwo | |||
---|---|---|---|
Kanton | |||
Okręg | |||
BFS Nummer | |||
Powierzchnia |
54,24 km² | ||
Wysokość |
593 m n.p.m. | ||
Populacja (31 grudnia 2022) • liczba ludności • gęstość |
| ||
Nr kierunkowy |
081 | ||
Kod pocztowy |
7000-7007, 7023, 7026, 7062 | ||
Tablice rejestracyjne |
GR | ||
Położenie na mapie Szwajcarii | |||
46°51′N 9°32′E/46,850000 9,533333 | |||
Strona internetowa |
Planetoida (269550) Chur otrzymała nazwę pochodzącą od tego miasta.
Geografia
edytujMiasto położone jest w Alpach Retyckich, w dolinie rzeki Plessur, w pobliżu jej ujścia do Renu[3].
Historia
edytujOsadnictwo w tym rejonie prawdopodobnie zaczęło się około 5 tys. lat p.n.e. W 15 r. p.n.e. ten obszar należący do plemienia Retów podbili Rzymianie tworząc prowincję Raetia prima. Wówczas na terenie obecnego miasta powstała twierdza Curia Raetorum. W roku 451 powstało biskupstwo, okolica stała się lennem należącym do kościoła, dopiero w 1465 r. Chur uniezależniło się otrzymując status wolnego miasta. Rok przed tym wydarzeniem w mieście wybuchł wielki pożar, który zniszczył dużą część wcześniejszej zabudowy[4].
Demografia
edytujW Chur mieszkają 38 123 osoby[1]. W 2020 roku 20,9% populacji gminy stanowiły osoby urodzone poza Szwajcarią[1].
Najważniejsze obiekty
edytuj- katedra Najświętszej Marii Panny (St. Mariä Himmelfahrt) - romańska świątynia z XII i XIII wieku, w którą wkomponowano fragmenty z VI i IX wieku. W środku uwagi warta jest krypta oraz gotycki ołtarz główny w formie tryptyku z XV w.[5]
- kościół św. Marcina (Martinskirche) - protestancki kościół, obecną późnogotycką formę (1491 r.) otrzymał po pożarze miasta. Przy kościele barokowa fontanna z 1716 r.[5]
- barokowy pałac biskupi[3] (Bischöfliches Schloss)
- kościół św. Lucjusza z kryptą merowińską[3] (St. Luziuskirche)
- kościół św. Regula (Regulakirche) - późnogotycki, zbudowany przez mistrza Baltazara Bilgeriego w latach 1494–1500. W kościele znajduje się fresk Chrystusa na krzyżu z roku 1504 oraz malowane okna, dzieło Hansa Studera z lat 60. XX wieku.[5]
- ratusz
- liczne wieże i bramy oraz fragmenty murów obronnych miasta[5]
- Muzeum Retyckie (Rätisches Museum) - mieszczące się w dawnym arsenale, który został przekształcony w 1675 roku na prywatną rezydencję barona Paula von Buol-Strassberga. W XIX wieku budynek stał się miejscem spotkań i dyskusji na temat problemów dotyczących ówczesnej kultury i polityki. W obawie przed utratą cennych dóbr kultury, stworzono pierwszą kolekcję historyczną, która dała impuls do powstania muzeum. Współcześnie wystawa prezentuje archeologiczne, kulturalne i ludowe dzieła sztuki, pochodzące z regionu całej Gryzonii[5]
- stacja kolejowa Chur wchodząca w skład kolei Rhätische Bahn - wpisanej na listę światowego dziedzictwa UNESCO; trasy charakteryzują się pięknymi widokami[5]
Osoby
edytujurodzone w Chur
edytuj- Daniel Salis-Soglio, austro-węgierski generał broni, baron, budowniczy twierdzy Przemyśl
- Hans Rudolf Giger, autor postaci i scenografii do filmu Obcy - ósmy pasażer Nostromo. Od jego nazwiska pochodzi nazwa baru Giger Bar.
Gospodarka
edytujW mieście rozwinął się przemysł precyzyjny, maszynowy i spożywczy. Dodatkowo, w pobliżu miasta znajduje się browar, warzący piwo tradycyjnymi metodami[4]. Infrastruktura turystyczna jest dobrze rozwinięta (ponad 20 hoteli)[3]
Sport
edytuj- EHC Chur – klub hokeja na lodzie
Współpraca
edytujMiejscowości partnerskie:
Transport
edytujPrzez teren gminy przebiegają autostrada A13 oraz drogi główne nr 3, nr 13 i nr 740.
Galeria
edytuj-
Chur w 1150 roku
-
Współczesny widok miasta
-
Kościół św. Marcina (Martinskirche)
-
Katedra (St. Mariä Himmelfahrt)
-
Ratusz
-
Fragment trasy kolei Rhätische Bahn
Linki zewnętrzne
edytujPrzypisy
edytuj- ↑ a b c Bundesamt für Statistik , Ständige Wohnbevölkerung nach Staatsangehörigkeitskategorie, Geschlecht und Gemeinde, definitive Jahresergebnisse, 2020 - 2020 | Tabelle [online], Bundesamt für Statistik, 1 września 2021 [dostęp 2022-05-16] (niem.).
- ↑ Haldenstein
- ↑ a b c d Cezary Rudziński: Najstarsze miasto w Szwajcarii. 2012. [dostęp 2019-02-28]. (pol.).
- ↑ a b http://www.echodnia.eu/swietokrzyskie/turystyka/art/8559602,szwajcaria-chur-najstarsze-miasto-helwetow,id,t.html
- ↑ a b c d e f http://www.polenka.pl/podroze/chur-jedno-z-najstarszych-miast-szwajcarii.html
- ↑ a b c d e Partnerstädte. Bad Homburg. [dostęp 2019-02-28]. [zarchiwizowane z tego adresu (1 lipca 2017)]. (niem.).