Chwalęcin (województwo warmińsko-mazurskie)
Chwalęcin – wieś w Polsce położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie lidzbarskim, w gminie Orneta.
| wieś | |
 Kościół Podwyższenia Krzyża Świętego w Chwalęcinie | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności (2022) |
66[2] |
| Strefa numeracyjna |
55 |
| Kod pocztowy |
11-130[3] |
| Tablice rejestracyjne |
NLI |
| SIMC |
0153726 |
Położenie na mapie gminy Orneta  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego  | |
Położenie na mapie powiatu lidzbarskiego  | |
 54°09′41″N 20°01′13″E/54,161389 20,020278[1]
| |
W latach 1954–1959 wieś należała i była siedzibą władz gromady Chwalęcin, po jej zniesieniu w gromadzie Bażyny. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa elbląskiego. Wieś znajduje się w historycznym regionie Warmia.
Historia i zabytki edytuj
Wieś lokowana w 1349 przez kapitułę warmińską z przeniesienia wsi pruskiej zamieszkanej przez ludność niewolną na prawo chełmińskie. Chwalęcin to jedno z ośmiu miejsc pielgrzymkowych znanych na Warmii. We wsi znajduje się późnobarokowy kościół z klasycystyczną fasadą pw. Podwyższenia Krzyża Świętego. Powstał na miejscu wcześniej wybudowanych kaplic: w 1570 i 1675/1676, w których przechowywano słynący łaskami "czarny krucyfiks", znaleziony w lesie nad Wałszą. Podczas epidemii dżumy w 1709 kapituła warmińska ślubowała wybudować w tym miejscu kościół. Ślubowanie to miało wyjednać zmiłowanie Boże i zaradzić epidemii. Budowa kościoła rozpoczęła się około 1720, a zakończyła się w 1728. Niewielka trójnawowa świątynia jest zwieńczona ośmioboczną wieżyczką z baniastym hełmem, nad fasadą ozdobioną pilastrami znajduje się dodana w 1858 attyka. Projekt kościoła i dodana w XIX w. brama nawiązują do sanktuarium w Świętej Lipce. Neoklasycystyczna fasada pochodzi z 1830. We wnętrzu świątyni pozorne sklepienie krzyżowe z lunetami pokryte jest późnobarokową polichromią z 14 scenami Legendy Krzyża Świętego, ponadto bogaty późnobarokowy wystrój o wysokiej wartości artystycznej. Uznawany za cudowny gotycki "Czarny krucyfiks" znajduje się w ołtarzu głównym i pochodzi z ok. 1400, pod ścianą chorągiew procesyjna z ok. 1720. Świątynię otacza dziedziniec odpustowy zamknięty murem z narożnymi kaplicami wybudowanymi w latach 1820–1836[4].
Kościół Podwyższenia Krzyża Świętego w Chwalęcinie edytuj
-
Nawa główna -
Ołtarz główny -
Czarny krucyfiks na polichromii -
Polichromia -
Prospekt organowy (na razie bez organów) -
Polichromie -
Krużganki -
Krużganki
Zobacz też edytuj
Linki zewnętrzne edytuj
- Tajemnica Czarnego Krucyfiksu - Chwalęcin na youtube.com
Przypisy edytuj
- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 16897
- ↑ NSP 2021: Ludność w miejscowościach statystycznych [online], Bank Danych Lokalnych GUS, 19 września 2022 [dostęp 2022-10-06].
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 160 [zarchiwizowane 2022-10-26].
- ↑ Piotr Skurzyński "Warmia, Mazury, Suwalszczyzna" Wyd. Sport i Turystyka - Muza S.A. Warszawa 2004 ISBN 83-7200-631-8 s. 140-141
Bibliografia edytuj
- Chłosta J., 2002. Słownik Warmii. wyd. Littera. Olsztyn. s. 64 i 360
- Tomasz Darmochwał, Marek Jacek Rumiński: Warmia Mazury. Przewodnik, Białystok: Agencja TD, 1996. ISBN 83-902165-0-7, s. 119
- Pohlmann L., 1991., Wallfahrtskirche zum heiligen Kreuz Stegmansdorf/Ostpreussen und Chronik des Dorfes Stegmannsdorf. Bischof-Maximilian-Kaller-Stiftung. Munster
- Poklewski J., 1978. Sztuka Pobrzeża Bałtyku. Materiały Sesji Stowarzyszenia Historyków Sztuki Gdańsk, listopad 1976. PWN. Warszawa. s. 341-355
- Chwalęcin kościół. naturjan.home.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2006-12-09)].
- Strona internetowa Sanktuarium w Chwalęcinie