Ciepielów

Ciepielów
	miasto w gminie miejsko-wiejskiej
	; Ruina synagogi ciepielowskiej
	Herb
Państwo	Polska
Województwo	mazowieckie
Powiat	lipski
Gmina	Ciepielów
Prawa miejskie	1548–1870, od 2024
Burmistrz	Artur Szewczyk
Powierzchnia	6,8642 km²
Populacja (2021); • liczba ludności; • gęstość	; 738; 105,51 os./km²
Strefa numeracyjna	48
Kod pocztowy	27-310
Tablice rejestracyjne	WLI
	Położenie na mapie gminy Ciepielów Ciepielów
	Położenie na mapie Polski Ciepielów
	Położenie na mapie województwa mazowieckiego Ciepielów
	Położenie na mapie powiatu lipskiego Ciepielów
	51°14′56″N 21°34′32″E/51,248889 21,575556
TERC (TERYT)	1409024
SIMC	0617203
	Urząd miejskiul. Czachowskiego 1; 27-310 Ciepielów
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Strona internetowa

Ciepielów – miasto w Polsce, położone w województwie mazowieckim, w powiecie lipskim, w miejsko-wiejskiej gminie Ciepielów^[4]^[5]. Siedziba gminy oraz parafii Podwyższenia Krzyża Świętego. Miasto położone jest w Małopolsce, na ziemi radomskiej, która stanowi część dawnej ziemi sandomierskiej.

Ciepielów uzyskał lokację miejską w 1548 roku^[6]. Został pozbawiony praw miejskich 13 stycznia 1870 i włączone do gminy Ciepielów w powiecie iłżeckim^[7]. W latach 1867–1954 siedziba wiejskiej gminy Ciepielów, 1954–1972 gromady Ciepielów^[8] (od 1956 w powiecie lipskim^[9]), a od 1973 reaktywowanej gminy Ciepielów^[10]. W latach 1975–1998 należał administracyjnie do województwa radomskiego. 1 stycznia 2024 odzyskał status miasta^[1].

Przez miejscowość przebiega droga krajowa nr 79 i przepływa rzeka Iłżanka, dopływ Wisły.

Integralne części miasta Ciepielów^[4]^[5]
SIMC	Nazwa	Rodzaj
0617210	Podłącze	część miasta

Historia

Prywatne miasto szlacheckie położone było w drugiej połowie XVI wieku w powiecie radomskim w województwie sandomierskim^[11].

Niegdyś ważny ośrodek handlowy. Miejscowość posiadała prawa miejskie od 1548 do 1869. Jako miasto przez krótki czas nazywała się Grzymałów nad Iłżanką, w którego skład oprócz samego Ciepielowa wchodziły wsie Stare Gardzienice, Gardzienice-Kolonia, Stary Ciepielów i Ciepielów-Kolonia.

We wrześniu 1939 niemieccy żołnierze Wehrmachtu, wbrew obowiązującemu prawu międzynarodowemu, zamordowali pod Ciepielowem, w lesie państwowym pod Dąbrową, 300 polskich jeńców wojennych z 74. Pułku Piechoty.

Osobny artykuł: zbrodnia w Ciepielowie (1939).

Sport

Na terenie miasta działa klub sportowy – Video Ciepielów.

Galeria

Kościół Podwyższenia Krzyża
Ruiny synagogi
Ciepielów widziany z Dąbrowy, widoczny kościół Podwyższenia Krzyża

Zobacz też

Przypisy

↑ ^a ^b Dz.U. z 2023 r. poz. 1472.
↑ GUS - Bank Danych Lokalnych [online], stat.gov.pl [dostęp 2024-04-22] .
↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 164 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22] .
↑ ^a ^b ^c GUS. Wyszukiwarka TERYT
↑ ^a ^b Rozporządzenie w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
↑ Robert Krzysztofik, Lokacje miejskie na obszarze Polski. Dokumentacja geograficzno-historyczna, Katowice 2007, s. 26-27.
↑ Postanowienie z 17 (29) października 1869 (Dziennik Praw, rok 1869, tom 69, nr 239, s. 415)
↑ Uchwała Nr 13k/54 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Kielcach z dnia 29 września 1954 r. w sprawie podziału na gromady powiatu iłżeckiego; w ramach Zarządzenia Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w Kielcach z dnia 20 grudnia 1954 r. w sprawie ogłoszenia uchwał Wojewódzkiej Rady Narodowej w Kielcach z dnia 29 września 1954 r., dotyczących reformy podziału administracyjnego wsi (Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Kielcach z dnia 31 grudnia 1954 r., Nr. 15, Poz. 104)
↑ Dz.U. z 1955 r. nr 44, poz. 288
↑ Uchwała Nr XVII/80/72 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Kielcach z dnia 8 grudnia 1972 w sprawie utworzenia wspólnych rad narodowych dla miast nie stanowiących powiatów i gmin w województwie kieleckim (Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Kielcach z dnia 9 grudnia 1972, Nr 26, Poz. 174).
↑ Województwo sandomierskie w drugiej połowie XVI wieku ; Cz.1, Mapy, plany, Warszawa 1993, k. 3

Bibliografia

Władysław Bartoszewski i Zofia Lewinówna Ten jest z ojczyzny mojej. Polacy z pomocą Żydom 1939–1945 Świat Książki Warszawa 2007 ISBN 978-83-247-0715-7

Linki zewnętrzne

Ciepielów (1), [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. I: Aa – Dereneczna, Warszawa 1880, s. 689 .
Ciepielów, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XV, cz. 1: Abablewo – Januszowo, Warszawa 1900, s. 339 .
Historia Żydów w Ciepielowie na portalu Wirtualny Sztetl

[dziennikdwacztery-1] Dz.U. z 2023 r. poz. 1472.

[2] GUS - Bank Danych Lokalnych [online], stat.gov.pl [dostęp 2024-04-22] .

[poczta-3] Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 164 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22] .

[teryt-4] GUS. Wyszukiwarka TERYT

[roz-5] Rozporządzenie w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)

[6] Robert Krzysztofik, Lokacje miejskie na obszarze Polski. Dokumentacja geograficzno-historyczna, Katowice 2007, s. 26-27.

[7] Postanowienie z 17 (29) października 1869 (Dziennik Praw, rok 1869, tom 69, nr 239, s. 415)

[8] Uchwała Nr 13k/54 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Kielcach z dnia 29 września 1954 r. w sprawie podziału na gromady powiatu iłżeckiego; w ramach Zarządzenia Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w Kielcach z dnia 20 grudnia 1954 r. w sprawie ogłoszenia uchwał Wojewódzkiej Rady Narodowej w Kielcach z dnia 29 września 1954 r., dotyczących reformy podziału administracyjnego wsi (Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Kielcach z dnia 31 grudnia 1954 r., Nr. 15, Poz. 104)

[9] Dz.U. z 1955 r. nr 44, poz. 288

[10] Uchwała Nr XVII/80/72 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Kielcach z dnia 8 grudnia 1972 w sprawie utworzenia wspólnych rad narodowych dla miast nie stanowiących powiatów i gmin w województwie kieleckim (Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Kielcach z dnia 9 grudnia 1972, Nr 26, Poz. 174).

[11] Województwo sandomierskie w drugiej połowie XVI wieku ; Cz.1, Mapy, plany, Warszawa 1993, k. 3

[4]

[5]

[1]

[2]

[3]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]