Cmentarz żydowski w Białej
Cmentarz żydowski w Białej – kirkut w Białej, znajdujący się na zachodnim stoku wzgórza zwanego Kopcem (niem. Schwedenschanze), przy ulicy Parkowej. Zajmuje powierzchnię 0,546 ha, na której dokonano około 3 tysiące pochówków.
 nr rej. 20/77 z 31.03.1977[1] | |
 Fragment cmentarza żydowskiego w Białej (październik 2016) | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Miejscowość | |
| Adres |
ul. Parkowa |
| Typ cmentarza |
wyznaniowy |
| Wyznanie |
judaizm |
| Stan cmentarza |
nieczynny |
| Powierzchnia cmentarza |
0,546 ha |
| Liczba pochówków |
ok. 3 tys. |
| Data otwarcia |
ok. 1621–1622 |
| Data ostatniego pochówku |
1938 |
Położenie na mapie Białej  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa opolskiego  | |
Położenie na mapie powiatu prudnickiego  | |
Położenie na mapie gminy Biała  | |
 50°22′52,5″N 17°39′08,4″E/50,381250 17,652333
| |
Historia edytuj
Cmentarz powstał ok. 1621–1622[2][3].
Do 1914 roku należał do gminy w Białej, w latach 1914–1943 zajmował się nim kahał w Prudniku, a od 23 lutego 1943 – Zrzeszenie Żydów w Niemczech[4].
Cmentarz zajmuje powierzchnię 0,546 ha[5] i posiada nieregularny układ nagrobków. Ostatni pogrzeb odbył się w 1938. Przetrwało ok. 921 stel nagrobnych (w całości i w kawałkach)[6], słupy stanowiące fragment ogrodzenia, fundamenty domu przedpogrzebowego, fundamenty domu grabarza (powstałego w 1826 r.) oraz brama cmentarna z XVII–XVIII wieku[7].
W 2002 w ramach programu „Antyschematy”, młodzież polska, ukraińska i niemiecka uporządkowała obszar nekropolii[8].
Przypisy edytuj
- ↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo opolskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2023 [dostęp 2013-01-18].
- ↑ Cmentarz żydowski, Urząd Miejski w Białej W korycie rzeki Białki znaleziono macewę (szer. 62 cm, wys. 89 cm i grubość 7,5 cm). Znajdująca się na niej inskrypcja hebrajska brzmiała: „Tu pogrzebana jest cnotliwa i pobożna dzielna niewiasta, pani Estera, córka uczonego, pana Symchy (pamięć sprawiedliwego niech będzie błogosławiona) roku 382 według krótkiego rachunku”.
- ↑ Burchard podaje datę powstania cmentarza jako 1645.
- ↑ Małgorzata Frąckowiak: Cmentarze żydowskie w Polsce – Biała. [dostęp 2013-01-18].
- ↑ Burchard podaje powierzchnię 0,55 ha.
- ↑ Burchard podaje, że zachowało się ponad 800 nagrobków, z których najstarszy z XVII w.
- ↑ Województwo opolskie – Biała. [w:] Kopia strony www.izrael.badacz.org w web.archive.org [on-line]. [dostęp 2011-07-10].
- ↑ Biała 2000. antyschematy.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2006-05-05)]. [dostęp 2008-07-02].
Bibliografia edytuj
- Przemysław Burchard: Pamiątki i zabytki kultury żydowskiej w Polsce. Warszawa: 1990, s. 195.
Linki zewnętrzne edytuj
- Informacje na temat cmentarza na stronie Urzędu Miejskiego w Białej
- Cmentarz żydowski w Białej na portalu Wirtualny Sztetl
- Cmentarz żydowski w Białej. polin.org.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2008-10-04)]. na portalu Polin – Dziedzictwo Polskich Żydów