Cmentarz żydowski w Marsie

Cmentarz żydowski w Marsie (malt. Iċ-Ċimiterju tal-Lhud, wł. Cimitero degli Israeliti, ang. Jewish Cemetery) – kirkut w Marsie na Malcie. Założony w grudniu 1879, zbudowany według projektu angielskiego architekta Webstera Paulsona.

Cmentarz żydowski w Marsie
Iċ-Ċimiterju tal-Lhud
Ilustracja
Neoklasyczna brama cmentarna, 2017
Państwo

 Malta

Miejscowość

Marsa

Adres

Triq il-Marsa

Typ cmentarza

wyznaniowy

Wyznanie

judaizm

Data otwarcia

grudzień 1879

Architekt

Webster Paulson

Położenie na mapie Malty
Mapa konturowa Malty, na dole po prawej znajduje się punkt z opisem „Cmentarz żydowskiw Marsie”
Położenie na mapie Morza Śródziemnego
Mapa konturowa Morza Śródziemnego, blisko centrum na dole znajduje się punkt z opisem „Cmentarz żydowskiw Marsie”
Ziemia35°52′24,7″N 14°29′39,1″E/35,873528 14,494194

Historia edytuj

Cmentarz żydowski znajduje się na terenie znanym jako Ta' Sammat w Marsie, bezpośrednio sąsiadując z cmentarzem tureckim[1]. Uruchomiony został w grudniu 1879, jego projektantem był angielski architekt Webster Paulson[1].

Bliskość cmentarzy żydowskiego i tureckiego doprowadziła porucznik-gubernatora sir Harry'ego Luke'a do stwierdzenia, że miejsce to „jest jedynym miejscem na świecie, gdzie Arabowie i Żydzi leżą spokojnie razem”[1], choć Turcy nie są w rzeczywistości Arabami.

Cmentarz jest wciąż używany do pochówków[1], lecz jego brama jest najczęściej zamknięta[2]. Na cmentarzu znajdują się groby osób z Polski, Hiszpanii, Rosji, Węgier i innych krajów europejskich, a także z Australii i Chin[3].

Architektura edytuj

 
Inskrypcja na głównej bramie

Cmentarz żydowski w Marsie zbudowany został w stylu neoklasycznym[1]. W niedalekim sąsiedztwie znajduje się turecki cmentarz wojskowy, projektu Emanuele Luigiego Galizii[1].

Jedyną znaczącą budowlą architektoniczną cmentarza jest jego główna brama, której dekoracje podobne są do rimmonim Tory[1]. Poniżej frontonu znajduje się inskrypcja w języku włoskim mówiąca, że rząd przyznał cmentarz społeczności żydowskiej ustawą publiczną z 8 grudnia 1879[1].

Przypisy edytuj

  1. a b c d e f g h Matthew Gauci. New light on Webster Paulson and his architectural idiosyncrasies. „Proceedings of History Week”, s. 142–143, 2009. [zarchiwizowane z adresu 2017-07-29]. (ang.). 
  2. Marsa Jewish Cemetery. Commonwealth War Graves Commission. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-12-09)]. (ang.).
  3. Meyer Harroch: The Hidden Gem: Discovering the Jewish Heritage of Malta and its History. The New York Jewish Travel Guide, 2017-04-28. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-10-06)]. (ang.).