Cmentarz parafialny św. Antoniego Padewskiego w Poznaniu
Cmentarz parafialny św. Antoniego Padewskiego – cmentarz parafii św. Antoniego Padewskiego[1], zlokalizowany w Poznaniu, na Starołęce, przy ul. św. Antoniego.
.jpg) Kaplica cmentarna na bunkrze | |
| Państwo | |
|---|---|
| Miejscowość | |
| Adres |
ul. św. Antoniego |
| Typ cmentarza |
parafialny |
| Wyznanie |
katolicki |
| Powierzchnia cmentarza |
3,3 ha |
| Liczba pochówków |
7 690 |
| Liczba grobów |
4 150 |
| Data otwarcia |
1920 |
Położenie na mapie Poznania  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa wielkopolskiego  | |
 52°21′43,1712″N 16°56′08,8944″E/52,361992 16,935804
| |
Historia edytuj
Ziemię na cele grzebalne przekazał miejscowej parafii jeden z bamberskich mieszkańców Starołęki (Antoni Kaiser lub Schneider[2]) w 1913. Były to 4 ha ziemi oraz droga wewnętrzna, prowadzącą na cmentarz od strony ul. św. Antoniego. Władze wojskowe zezwoliły na pochówki dopiero 24 maja 1919[2]. Pierwszy pogrzeb odbył się jednak dopiero w kwietniu 1920, po urządzeniu i otwarciu nekropolii, która rozłożyła się pomiędzy strumieniem Starynką, na zamknięciu drogi wiodącej od ul. św. Antoniego[2]. Pierwszym pochowanym był Wojciech Klatkiewicz, zmarły 11 kwietnia 1920 (rak żołądka). W centrum założenia cmentarnego znajduje się bunkier z 1914, który początkowo przeznaczony miał zostać na kostnicę. Kaplica cmentarna powstała z wykorzystaniem tego bunkra w 1945 (posiada na wyposażeniu marmurową, neogotycką kropielnicę na zdwojonej kolumnie, a także polichromię autorstwa pochodzącego ze Starołęki Stanisława Mrowińskiego[2]). Cmentarz zamknięto dla pochówków w 1947, a ponownie otwarto, po powiększeniu w 1999. Przez teren cmentarza przepływa ciek Starynka[3][4].
Pomniki i nagrobki edytuj
Przy kaplicy stoi pomnik z 1935[2] upamiętniający powstanie wielkopolskie w formie obelisku (wzniesiony z inicjatywy Towarzystwa Powstańców i Wojaków[2]). Jedna z tablic ma następującą treść: Ku Wieczystej Chwale Powstańcom Wielkopolskim którzy zmarli i zginęli w Obozach Hitlerowskich. Druga tablica upamiętnia Stanisława Kończala i Stanisława Zajączkowskiego, którzy zginęli w starciu pod Grójcem Małym 15 lutego 1919. Oprócz tego, wśród grobów, zlokalizowany jest pomnik (mastaba[2]) ku czci pięciu radzieckich żołnierzy i oficerów, którzy polegli w tym rejonie w 1945[5].
Do najcenniejszych nagrobków należą dwa monumentalne tryptyki: bamberskiej rodziny Muthów oraz Cichorzewskich, jak również groby:
- Franciszka Richtera (zm. 1934),
- Józefy Kortylewiczowej (zm. 1939) z ozdobnym krzyżem,
- Kazimierza Pietrowskiego (zm. 1951) z motywem kartusza herbowego,
- Marii z Mariuzalskich Smoguleckiej (zm. 1929) z ceramicznym tondem,
- Lucyny Nowak (zm. 1945) z formą złamanego drzewa,
- Zofii Chełmińskiej (zm. 1930)z uskokowym zwieńczeniem i oktogonalnym medalionem,
- Stasia Sobolewskiego (zm. 1923), najstarszy zachowany na cmentarzu[2].
Pochowani edytuj
Zieleń edytuj
Na cmentarzu rosną m.in. klony pospolite, lipy drobnolistne, a także pojedyncze okazy jesionów wyniosłych i świerków pospolitych[2].
Galeria edytuj
-
Pomnik powstańców -
Pomnik sowiecki -
Katakumby (bunkier)
_katakumby.jpg)
Przypisy edytuj
- ↑ Poznańskie Cmentarze. Wyszukiwarka Grobów Poznań | Poznańskie cmentarze | Poznan.pl [online], www.poznan.pl [dostęp 2022-11-03] (pol.).
- ↑ a b c d e f g h i Hanna Hałas, Cmentarz parafii św. Antoniego Padewskiego. Przyczynek do dziejów, w: Kronika Miasta Poznania, nr 4/2009, s.259, ISSN 0137-3552
- ↑ Cmentarze 24.pl
- ↑ strona parafii św. Antoniego w Poznaniu. [dostęp 2016-09-11]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-09-11)].
- ↑ napisy na tablicach in situ