Cmentarz w Lewaszowie
Cmentarz w Lewaszowie, ros. Левашовское мемориальное кладбище, także Lewaszowskie Pustkowie[1] (Левашовская Пустошь – Lewaszowskaja Pustosz) – znajdująca się w dzielnicy Lewaszowo w Petersburgu nekropolia, miejsce masowych pochówków ofiar stalinizmu, zamordowanych w Leningradzie w latach 1937–1954[2].
 Pomnik pomordowanych Polaków na cmentarzu w Lewaszowie | |
| Państwo | |
|---|---|
| Miasto wydzielone | |
| Typ cmentarza | |
| Wyznanie | |
Położenie na mapie Petersburga  | |
Położenie na mapie Rosji  | |
| 60°05′38″N 30°11′26″E/60,093889 30,190556 | |
Historia edytuj
Według oficjalnych danych w latach 1937–1954 w Leningradzie NKWD zabiło 46 771 ludzi, w tym 40 885 (40 485 według innego źródła[2]) osób skazanych na śmierć z powodów politycznych[3]. Większość z nich, w tym przeszło 2 tysiące Polaków, enkawudziści przywozili i grzebali na terenie dzisiejszego cmentarza w Lewaszowie[3].
Teren pochówków do 1989 roku był niedostępny i pilnowany przez funkcjonariuszy sił bezpieczeństwa, za tzw. cmentarz memorialny uznano go decyzją władz miejskich w 1989 roku, w 1993 postawiono na nim dwa pomniki: prawosławny i polski - katolicki[3]. Ten ostatni jest projektu Leona Piskorskiego. W 1998 r. polski pomnik rozbudowano[3]. W 2010 wzniesiono pomnik poświęcony spoczywającym tu zamordowanym duchownym katolickim[3]. W 2023 roku polski pomnik z inskrypcją „Przebaczamy i prosimy o przebaczenie” został usunięty z miejsca pamięci[4][1].
Na obszarze cmentarza znajdują się także pomniki[5] poświęcone ofiarom różnych narodowości : asyryjski, białorusko-litewski, estoński, dwa fińskie, litewski, łotewski, niemiecki, norweski, ukraiński i żydowski. Są też pomniki pskowian i mniszek z monasteru Zmartwychwstania Pańskiego w Goricach. Oprócz tego postawiono pomnik "Moloch totalitaryzmu" (z 1996), a w byłym budynku straży założono niewielkie muzeum. Wzniesiono również dzwonnicę.
Przypisy edytuj
- ↑ a b Polonia niewpuszczona na cmentarz w Rosji. Na miejscu czekała proputinowska młodzieżówka [online], gazetapl, 21 sierpnia 2023 [dostęp 2023-08-21] (pol.).
- ↑ a b Strona Centrum "Wozwraszczennyje imiena" przy Rosyjskiej Bibliotece Narodowej "Центр "Возвращенные имена" при Российской национальной библиотеке. [dostęp 2015-04-03]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-04-03)].
- ↑ a b c d e Dembowska A., 2011: Polacy na północy Rosji. Strony: 22–24. Wyd. IPK Wiesti, Sankt Petersburg.
- ↑ Z cmentarza w Rosji zniknął krzyż. Upamiętniał zamordowanych Polaków [online], Onet Wiadomości, 23 lipca 2023 [dostęp 2023-07-24] (pol.).
- ↑ Spis według oficjalnej strony nekropolii. [dostęp 2015-04-03]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-04-03)].