Cmentarz wojenny nr 146 – Gromnik
Cmentarz wojenny nr 146 w Gromniku – zabytkowy cmentarz z I wojny światowej, znajdujący się w miejscowości Gromnik, w gminie Gromnik, powiecie tarnowskim, województwie małopolskim. Jeden z ponad 400 zachodniogalicyjskich cmentarzy wojennych zbudowanych przez Oddział Grobów Wojennych C. i K. Komendantury Wojskowej w Krakowie. W VI okręgu Tarnów cmentarzy tych jest 63[2].
 nr rej. A-1195/M z 3.03.2010[1]
| |
 Widok ogólny | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Miejscowość | |
| Typ cmentarza |
wojenny |
| Stan cmentarza |
nieczynny |
| Powierzchnia cmentarza |
120 m² |
| Liczba pochówków |
41 |
| Liczba grobów |
2 |
| Data otwarcia | |
| Architekt | |
Położenie na mapie gminy Gromnik  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa małopolskiego  | |
Położenie na mapie powiatu tarnowskiego  | |
 49°50′14,1″N 20°57′37,4″E/49,837250 20,960389
| |
Opis cmentarza edytuj
Cmentarz znajduje się po prawej stronie drogi wiodącej od ronda w Gromniku do miejscowości Polichty. Drogą ta prowadzi także czerwony szlak rowerowy na Suchą Górę[3]. Zaprojektowany został przez Heinricha Scholza na planie prostokąta. Ogrodzenie stanowi betonowa podmurówka na której osadzono wykonany z metalowych płaskowników płotek typu balustrada. Wejście od drogi po schodkach i przez dwuskrzydłową furtkę metalową. Żołnierze pochowani zostali w dwóch zbiorowych mogiłach, na których ustawiono dwa nagrobki na dwóch dłuższych bokach cmentarza[2]. Charakterystyczną dla tego cmentarza cechą są dwa pomniki. Jeden ustawiony jest w obrębie prostokątnej kwatery cmentarza, na wprost furtki, drugi z tyłu za nim i poza ogrodzeniem. Pierwszy pomnik posiada obudowaną urnę z motywami liści laurowych, drugi to betonowy jednoramienny krzyż łaciński osadzony na schodkowatym,trzystopniowym cokole. Patrząc z drogi od strony wejścia na cmentarz wydaje się, że obydwa te pomniki stanowią jedną całość[2][4].
Cmentarz jest okresowo oczyszczany i był odnowiony w 2005[5]. Ostatnio umocniono betonowymi płytami brzeg skarpy, na której się znajduje, co zapobiegło jego osunięciu się[4].
Polegli edytuj
W 2 grobach zbiorowych pochowano tu 41 żołnierzy armii austro-węgierskiej. Polegli w dniach 20–25 grudnia 1914 r[2]. Walczyli w 2, 17, 23, 24, 29, 303 i 306 pułkach piechoty honwedu i 19 oraz 9 batalionie landszturmu. W pułkach piechoty honwedu walczyli Węgrzy, którzy co prawda podlegali naczelnemu dowództwu armii austro-węgierskiej, mieli jednak pewną autonomię[2]. Zima 1914–1915 była na gorlickim odcinku typową dla I wojny światowej wojną pozycyjną. Surowe warunki zimowe sprawiły, że nie podejmowano zakrojonych na szeroką skalę działań ofensywnych, miały miejsce jednak mniejsze potyczki i trwał ostrzał artyleryjski[6].
Galeria edytuj
-
Przedni pomnik centralny -
Nagrobek na zbiorowej mogile -
Ogólny widok cmentarza
Przypisy edytuj
- ↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo małopolskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2023 [dostęp 2014-08-10].
- ↑ a b c d e Roman Frodyma: Galicyjskie cmentarze wojenne. Tom II. Okolice Tarnowa. Rewasz, 1997. ISBN 83-85557-38-5.
- ↑ Pogórze Rożnowskie. Mapa 1:50 000. Kraków: Compass, 2004. ISBN 83-89165-72-4.
- ↑ a b Cmentarze I wojny. [dostęp 2015-05-16].
- ↑ Roman Frodyma, Cmentarze wojenne z I wojny światowej na ziemi tarnowskiej, Wydawnictwo Ruthenus, Krosno 2003, ss. 92,93. ISBN 978-83-7530-000-0
- ↑ Dąbrowski Jan: Wielka Wojna 1914–1918. Trzaska, Evert i Michalski /reprint-Wydawnictwo KURPISZ s.c., 1937/ reprint 2000. ISBN 83-87621-72-2.