Cnoty pruskie

Cnoty pruskie (niem. Preußische Tugenden) – zespół cnót przypisywanych mieszkańcom Prus. Cnoty pruskie były częścią autostereotypu narodowego Prusaków.

Fryderyk Wilhelm I

Fryderyk II Wielki

Charakterystyka

Cnoty pruskie były cnotami sekundarnymi (drugorzędnymi), to znaczy nie były celem samym w sobie, ale środkiem osiągnięcia innych celów. Jak wskazywali Prusacy, dzięki swoim cnotom udało im się zbudować potężne państwo, pomimo braku zasobów naturalnych. Ubóstwo i surowość kraju miały wymusić dyscyplinę, obowiązkowość i pracowitość.

Największy wpływ na powstanie zespołu cnót pruskich mieli XVIII-wieczni władcy Królestwa Prus, Fryderyk Wilhelm I i Fryderyk II Wielki. Po I wojnie światowej wielu autorów (szczególnie z kręgu rewolucyjnego konserwatyzmu, tacy jak Oswald Spengler czy Arthur Moeller van den Bruck), proponowali cnoty pruskie jako wzór dla całych Niemiec i sposób wydźwignięcia się z trudnej sytuacji, w jakim znalazł się ich kraj.

Lista cnót

Nie ma ustalonej listy cnót pruskich. Wśród nich wymienia się:

• szczerość (Aufrichtigkeit);
• skromność (Bescheidenheit) – symbolem skromności pruskiej jest chaber bławatek, ulubiony kwiat Wilhelma I, kojarzący się z błękitem pruskim;
• pilność (Fleiß);
• karność (Gehorsam);
• prostolinijność (Geradlinigkeit);
• poczucie sprawiedliwości (Gerechtigkeitssinn);
• bogobojność (Gottesfurcht) połączona z tolerancją religijną;
• surowość (Härte) wobec innych, ale jeszcze bardziej wobec siebie;
• odwaga (Mut);
• poczucie porządku (Ordnungssinn);
• poczucie obowiązku (Pflichtbewusstsein);
• punktualność (Pünktlichkeit);
• uczciwość (Redlichkeit);
• samozaparcie (Selbstverleugnung);
• oszczędność (Sparsamkeit);
• lojalność (Treue);
• nieprzekupność (Unbestechlichkeit);
• podporządkowanie (Unterordnung);
• powściągliwość (Zurückhaltung);
• wiarygodność (Zuverlässigkeit).

Bibliografia

• Herfried Münkler: Mity Niemców. Warszawa: Wydawnictwo Sic!, 2013. ISBN 978-83-61967-53-8.