Concertino (grupa instrumentów)

Concertino (też principale  lub soli) – grupa kilku instrumentów solowych w concerto grosso.

Concertino stanowiło jedną ze stron strukturalnego dialogu muzycznego, typowego dla concerto grosso; drugą stroną dialogu była orkiestra (zwana też concerto, tutti lub ripieni) .

Typowym instrumentarium concertino był niezwykle charakterystyczny dla okresu baroku układ triowy, na który składało się dwoje skrzypiec i instrument pełniący rolę basso continuo, najczęściej wiolonczela lub klawesyn .

Zgodnie z istniejącymi rodzajami koncertowania, concertino i tutti muzycznie współdziałały lub współzawodniczyły. W pierwszym przypadku poszczególne instrumenty miały wspólne partie i wzajemnie siebie zdwajały. W drugim, na zasadzie kontrapunktu, tworzyły kontrast melodyczny, rytmiczny i dynamiczny.

Wielkość partii concertina w stosunku do partii tutti nie była sformalizowana. Na ogół concertino było mniejsze od tutti, zwłaszcza pod koniec poszczególnych części koncertu. Jednak w częściach powolnych widoczna była tendencja do zachowania symetrii i równowagi pomiędzy concertinem a tutti.

Idea concertina jako odrębnej grupy instrumentów koncertujących solo, była wykorzystywana również współcześnie, na przykład przez Edwarda Elgara w Introduction and Allegro for Strings, op. 47 (1905). Zaś Igor Strawinski w swoim Koncercie D-dur (1946) wydzielił z sekcji smyczków kwartet smyczkowy i nadał mu rolę concertina .

Zobacz też

• Concertino (forma muzyczna)

Bibliografia

• Józef Chomiński, Krystyna Wilkowska-Chomińska: Formy muzyczne. T. 2: Wielkie formy instrumentalne. Kraków: Polskie Wydawnictwo Muzyczne, 1987. ISBN 83-224-0224-4. (pol.).
• Encyklopedia muzyki. Andrzej Chodkowski (red.). Warszawa: PWN, 1995, s. 146. ISBN 83-01-11390-1. (pol.).
• Arthur Hutchings: Concertino (i). W: The New Grove Dictionary of Music and Musicians, vol. K. Oxford University Press, 2004. ISBN 978-0-19-517067-2. (ang.).