Cryptocephalus octomaculatus
Cryptocephalus octomaculatus – gatunek chrząszcza z rodziny stonkowatych i podrodziny Cryptocephalinae.
| Cryptocephalus octomaculatus | |||||
| Rossi, 1790 | |||||
| |||||
| Systematyka | |||||
| Domena | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Królestwo | |||||
| Typ | |||||
| Gromada | |||||
| Rząd | |||||
| Podrząd | |||||
| Rodzina | |||||
| Podrodzina | |||||
| Plemię | |||||
| Podplemię | |||||
| Rodzaj | |||||
| Podrodzaj |
Cryptocephalus s. str. | ||||
| Gatunek |
Cryptocephalus (Cryptocephalus) octomaculatus | ||||
| |||||
Taksonomia edytuj
Gatunek po raz pierwszy został naukowo opisany w 1790 roku przez Pietra Rossiego[1].
Morfologia edytuj
Chrząszcz o krępym, walcowatym ciele długości od 4,5 do 6 mm. Ubarwienie ma niemal w całości ochrowożółte. Czułki są oprócz członów drugiego i trzeciego czarne. Na wierzchu ciała występują czarne plamki, u formy typowej dwie na przedpleczu i po cztery lub pięć na każdej pokrywie, jednak różne z plamek ulegać mogą zanikowi. Powierzchnia przedplecza i pokryw jest gęsto pokryta głębokimi punktami o nieregularnym rozmieszczeniu. Brzegi boczne pokryw nie mają spłaszczonych obrzeżeń, wskutek czego nie da się obu z nich zobaczyć w widoku grzbietowym. Odnóża są niezmodyfikowane, niepogrubione, o ubarwieniu żółtym. Genitalia samca cechują się trzema zębami oraz odgiętymi dośrodkowo wyrostkami bocznymi na przedniej krawędzi prącia[2].
Ekologia i występowanie edytuj
Owad ten zasiedla stanowiska ciepłe i suche[3], nasłonecznione[4], w tym kserotermy i dąbrowy, zwłaszcza zdominowane przez dąb omszony. Występuje jedno pokolenie w ciągu roku[3]. Owady dorosłe aktywne są od lipca do września[2][4][3]. Spotyka się je na gałęziach i liściach dębów, a rzadziej brzóz, dereni, leszczyn i topól[4][3].
Gatunek palearktyczny, w Europie znany z Hiszpanii, Francji, Niemiec, Szwajcarii, Austrii, Włoch, Polski, Czech, Słowacji, Węgier, Ukrainy, Rumunii, Mołdawii, Bułgarii, Słowenii, Chorwacji, Bośni i Hercegowiny, Serbii, Czarnogóry, Grecji i Rosji[1]. W Azji podawany jest z zachodniej Syberii[4][2], azjatyckiej części Turcji[1] i Kaukazu[3].
W środkowej i środkowo-zachodniej części Europy jest to owad rzadko spotykany[3]. W Polsce stwierdzany był ostatnio pod koniec XIX wieku[2]. Na „Czerwonej liście chrząszczy województwa śląskiego” umieszczony został jako gatunek zagrożony o niedostatecznie rozpoznanym statusie (DD)[5]. Z kolei na „Czerwonej liście gatunków zagrożonych Republiki Czeskiej” umieszczony został ze statusem zagrożonego wymarciem (EN)[6]. W Szwajcarii odnotowany został 24 razy w ciągu 130 lat[3].
Gatunkowi temu zagraża przeznaczanie dogodnych siedlisk pod zabudowę[3].
Przypisy edytuj
- ↑ a b c Cryptocephalus (Cryptocephalus) octomaculatus Rossi, 1790. [w:] Fauna Europaea [on-line]. [dostęp 2021-07-25].
- ↑ a b c d Andrzej Warchałowski: Klucze Do Oznaczania Owadów Polski: cz. XIX Chrząszcze - Coleoptera: z. 94 Stonkowate - Chrysomelidae. Część ogólna i podrodziny Donaciinae, Orsodacninae, Criocerinae, Clytrinae, Cryptocephalinae, Lamprosomatidae, Eumolpinae. Warszawa: Polskie Towarzystwo Entomologiczne, PWN, 1971.
- ↑ a b c d e f g h Matthias Borer, Peter Herger, Christoph Germann. Zum Vorkommen zweier heimlicher Blattkäfer in der Schweiz: Cryptocephalus imperialis (Laicharting, 1781) und C. octomaculatus Rossi, 1790 (Coleoptera, Chrysomelidae). „Entomo Helvetica”. 13, s. 73-79, 2020.
- ↑ a b c d B. Burakowski, M. Mroczkowski, J. Stefańska. Chrząszcze – Coleoptera. Stonkowate – Chrysomelidae, część 1. „Katalog Fauny Polski”. XXIII (16), 1990.
- ↑ Czesław Greń, Roman Królik, Henryk Szołtys. Czerwona lista chrząszczy (Coleoptera) województwa śląskiego.[w:] J. B. Parusel (red.). Czerwone listy wybranych grup zwierząt bezkręgowych województwa śląskiego. „Raporty Opinie”. 6 (4), s. 37-70., 2012. Centrum Dziedzictwa Przyrody Górnego Śląska, Katowice.
- ↑ Jan Farkač, David Král, Martin Škorupík: Červený seznam ohrožených druhů České republiky. Bezobratlí. List of threatened species in the Czech Republic. Invertebrates.. Praha: Agentura ochrany přírody a krajiny ČR, 2005. ISBN 80-86064-96-4.