Wikipedia

Cukrownia „Pruszcz”

Cukrownia „Pruszcz” – zakład przemysłowy funkcjonujący w Pruszczu Gdańskim (w województwie pomorskim) w latach 1881-2004. Do 2021 była oddziałem Krajowej Spółki Cukrowej S.A. w Toruniu. Dobrze zachowany zespół budynków cukrowni o powierzchni 19,5 ha[1] stanowi doskonały przykład budownictwa przemysłowego z drugiej połowy XIX wieku i jako taki traktowany jest jako zabytek.

Krajowa Spółka Cukrowa S.A.
Oddział Cukrownia Pruszcz
Ilustracja
Cukrownia w Pruszczu Gdańskim zbudowana
w latach 1879-1880 (zdjęcie z 2010 roku)
Państwo

 Polska

Adres

83-000 Pruszcz Gdański
ul. Chopina 1

Data założenia

1880

Data likwidacji

2004

Forma prawna

spółka akcyjna

Położenie na mapie Pruszcza Gdańskiego
Mapa konturowa Pruszcza Gdańskiego, w centrum znajduje się punkt z opisem „Krajowa Spółka Cukrowa S.A.”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, u góry znajduje się punkt z opisem „Krajowa Spółka Cukrowa S.A.”
Położenie na mapie województwa pomorskiego
Mapa konturowa województwa pomorskiego, blisko centrum na prawo znajduje się punkt z opisem „Krajowa Spółka Cukrowa S.A.”
Położenie na mapie powiatu gdańskiego
Mapa konturowa powiatu gdańskiego, blisko centrum u góry znajduje się punkt z opisem „Krajowa Spółka Cukrowa S.A.”
54°15′42,8400″N 18°38′38,0400″E/54,261900 18,643900
Multimedia w Wikimedia Commons

Zbudowana w latach 1879-1880 z inicjatywy i staraniem doktora Hermanna Wiedemanna, lekarza z zawodu, który był wieloletnim dyrektorem cukrowni. W 1880 powstała Spółka Akcyjna Cukrownia „Pruszcz”[2]. Do lat 30. XX wieku cukrownia była systematycznie unowocześniana.

Kalendarium edytuj

  • 25 lutego 1880 – utworzenie Spółki Akcyjnej "Cukrownia Pruszcz”, wpisanej do rejestru spółek w Sądzie Gdańskim 31 marca 1880 pod nr. 366
  • 4 października 1881 – rozpoczęcie pierwszej kampanii cukrowniczej
  • 1904 – przebudowa i modernizacja fabryki przez nowego dyrektora technicznego, Hugo Boettgera
  • 1920-1925 – kolejna modernizacja i zyski cukrowni, fabryka staje się własnością H. Boettgera i kilku właścicieli ziemskich, co pozwala na wykupienie akcji cukrowni Nowy Staw i utworzenie spółki korporacyjnej "Danziger Zuckerhandel" GmbH (Gdański Handel Cukrem Sp. z o.o.)
  • 1928 – do spółki przystępuje cukrownia Sobowidz i Malbork oraz Stare Pole; utworzono spółkę Vereinigte Zuckerfabrik GmbH, która spowodowała ujednolicenie cen cukru dla całego Wolnego Miasta Gdańska
  • lata 30. – kryzys ekonomiczny i częściowe zawieszenie produkcji; utworzenie wytwórni sztucznego miodu, która przetrwała do 1945 r.
  • 1937 – zmarł twórca rozwoju cukrowni Pruszcz i cukrownictwa gdańskiego H. Boettger
  • 1939-1945 – okres II wojny światowej; w cukrowni byli zatrudnieni jeńcy brytyjscy i kobiety z obozu w Potulicach
  • 1945 – zniszczenie fabryki przez wycofujące się wojska niemieckie (w 45%), wysadzenie kominów (głównego i 2 niższych), które zniszczyły kotłownie niskiego ciśnienia, uszkodzenie budynków.
  • 28 lutego 1949 – zarządzeniem Ministra Przemysłu i Handlu z dnia 28 lutego 1949 r., wydanym w porozumieniu z Ministrem Skarbu i Prezesem Centralnego Urzędu Planowania, utworzono przedsiębiorstwo państwowe pod nazwą „Zjednoczone Cukrownie Gdańskie”[3].
  • czerwiec 2021 – sprzedaż zespołu dawnej cukrowni[1].

Komin Cukrowni Pruszcz został odbudowany już w 1945 roku. Mierzy 72 m wysokości, a jego wierzchołek znajduje się na wysokości 79 m n.p.m. Aktualnie służy jako maszt dla przekaźników telekomunikacyjnych. Stan komina jest niezadowalający, ma lekkie odchylenie od pionu, nie był od lat odmalowywany.


 
Panorama cukrowni w Pruszczu Gdańskim

Przypisy edytuj

  1. ↑ a b Cukrownia w Pruszczu Gdańskim sprzedana! Kto kupił, co tam będzie – pytają mieszkańcy
  2. ↑ Stanisław Ławnicki, Cukrownia Pruszcz 1881-1997
  3. ↑ Fragmenty ze Statutu cukrowni Pruszcz 25 lutego 1880

Bibliografia edytuj

  • St. Ławnicki, Cukrownia "Pruszcz" 1881-1997, Pruszcz Gdański 1998.
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Cukrownia_„Pruszcz”&oldid=70053012”