Cyjan (związek chemiczny)
Cyjan (stgr. κυάνεος – niebieski) – nieorganiczny związek chemiczny z grupy pseudohalogenów. Jest bezbarwnym, silnie trującym gazem o zapachu gorzkich migdałów[3].
| |||||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||||
Ogólne informacje | |||||||||||||||||||||||||||||||||
Wzór sumaryczny |
C2N2 | ||||||||||||||||||||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Inne wzory |
(CN) | ||||||||||||||||||||||||||||||||
Masa molowa |
52,03 g/mol | ||||||||||||||||||||||||||||||||
Wygląd | |||||||||||||||||||||||||||||||||
Identyfikacja | |||||||||||||||||||||||||||||||||
Numer CAS | |||||||||||||||||||||||||||||||||
PubChem | |||||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||||
Podobne związki | |||||||||||||||||||||||||||||||||
Podobne związki | |||||||||||||||||||||||||||||||||
Jeżeli nie podano inaczej, dane dotyczą stanu standardowego (25 °C, 1000 hPa) |
Otrzymywanie
edytujPoprzez ogrzewanie cyjanku rtęci(II), w wyniku czego (CN)
2 zmienia się w brunatnawe ciało stałe[3], „paracyjan” (jest on najprawdopodobniej produktem polimeryzacji cyjanu):
- Hg(CN)
2 → Hg + (CN)
2
Poprzez ogrzewanie mieszaniny Hg(CN)
2 i HgCl
2 (reakcja przebiega w niższej temperaturze niż dla czystego cyjanku i tworzy się mniej paracyjanu):
- Hg(CN)
2 + HgCl
2 → Hg
2Cl
2 + (CN)
2
Mieszając stężone roztwory siarczanu miedzi(II) z cyjankiem potasu. Wytrąca się żółty osad cyjanku miedzi(II) Cu(CN)
2, który rozkłada się na cyjanek miedzi(I) CuCN i (CN)
2:
- CuSO
4 + 2KCN → Cu(CN)
2 + K
2SO
4 - 2Cu(CN)
2 → 2CuCN + (CN)
2
Odwadniając szczawian amonu lub amid kwasu szczawiowego przy użyciu dekatlenku tetrafosforu:
- (CONH
2)
2 → (CN)
2 + 2H
2O
Właściwości
edytujSpala się charakterystycznym niebieskim płomieniem o czerwonej otoczce[3]. Związek ten, ze względu na brak wodoru w cząsteczce ma bardzo wysoką temperaturę spalania w tlenie (około 4000 °C).
Ulega polimeryzacji do brunatnego ciała stałego, rozpuszczalnego w wodzie i etanolu. W zasadach dysproporcjonuje do jonów: cyjankowych (CN−
) i izocyjanianowych (OCN−
)[3].
Przypisy
edytuj- ↑ a b Henri A. Favre , Warren H. Powell , Nomenclature of Organic Chemistry. IUPAC Recommendations and Preferred Names 2013, wyd. 1, Royal Society of Chemistry, International Union of Pure and Applied Chemistry, 2014, s. 902, DOI: 10.1039/9781849733069, ISBN 978-0-85404-182-4 (ang.).
- ↑ a b c d e f g h i j k l m Oxalonitrile, [w:] GESTIS-Stoffdatenbank [online], Institut für Arbeitsschutz der Deutschen Gesetzlichen Unfallversicherung, ZVG: 38430 [dostęp 2017-02-07] (niem. • ang.).
- ↑ a b c d e Podręczny słownik chemiczny, Romuald Hassa (red.), Janusz Mrzigod (red.), Janusz Nowakowski (red.), Katowice: Videograf II, 2004, s. 96, ISBN 83-7183-240-0 .
- ↑ a b c d e f g CRC Handbook of Chemistry and Physics, William M. Haynes (red.), wyd. 97, Boca Raton: CRC Press, 2016, s. 3-130, 6-69, ISBN 978-1-4987-5429-3 (ang.).
- ↑ a b c Cyanogen, [w:] ChemIDplus [online], United States National Library of Medicine [dostęp 2017-02-07] (ang.).
- ↑ oxalonitrile, [w:] Classification and Labelling Inventory, Europejska Agencja Chemikaliów [dostęp 2017-02-07] (ang.).