Cylinder Nesslera – szklane naczynie laboratoryjne o ustalonej objętości. Na ściankach nie ma szczegółowej podziałki objętości (w odróżnieniu od cylindrów miarowych), zaznaczona jest jedynie kreska objętości nominalnej (najczęściej 100 cm³) i ewentualnie jej połowy (wówczas najczęściej 50 cm³).

Oznaczanie żelaza metodą kolorymetryczną
Oznaczanie żelaza metodą kolorymetryczną
Cylindry Nesslera o pojemności 100 cm³ i 50 cm³

Cylinder Nesslera stosowany jest do analiz wykorzystujących metody kolorymetryczne. Barwę substancji zawartej w cylindrze Nesslera wzrokowo porównuje się ze wzorcem. Wzorcem może być przygotowany według przepisu roztwór analizowanej substancji o ściśle określonym stężeniu. Często wykonuje się serię roztworów wzorcowych o wzrastających stężeniach, która funkcjonuje jako skala porównawcza. Aby zminimalizować różnice w subiektywnym wrażeniu barwy roztworu analizowanej substancji, cylindry z jednej serii powinny mieć identyczne parametry – wysokość, średnicę i grubość szkła. Zasadniczo stosowane są trzy typy cylindrów:

  • wysoki o pojemności 100 cm³ (ok. 375 mm wysokości, ok. 20-24 mm średnicy)
  • niski o pojemności 100 cm³ (ok. 210 mm wysokości, ok. 30-34 mm średnicy)
  • niski o pojemności 50 cm³ (ok. 300 mm wysokości, ok. 17-21 mm średnicy).

Parametry te (poza objętością) mogą się jednak znacznie różnić pomiędzy seriami.

Do cylindrów Nesslera podobne są cylindry Hehnera. Różnią się one tym, że są wyskalowane na całej wysokości, a w dolnej części mają kran, przez który upuszczany jest roztwór.

Obecnie ze względu na upowszechnienie automatycznych spektrofotometrów kolorymetryczne metody oznaczania przy użyciu cylindrów Nesslera i oceny wzrokowej są stosowane bardzo rzadko. Cylindry Nesslera nadal używane są jednak w sposób taki, jak probówki lub naczynia reakcyjne.

Bibliografia edytuj

  • Witold Hermanowicz, Wiera Dożańska, Jan Dojlido, Bohdan Koziorowski: Fizyczno-chemiczne badanie wody i ścieków. Warszawa: Arkady, 1976, s. 19-21. UKD 628.31:628.1.03:543.3.