Człowiek z blizną (film 1983)
Człowiek z blizną (ang. Scarface) – amerykański film gangsterski z 1983 roku w reżyserii Briana De Palmy, zrealizowany na podstawie powieści Armitage’a Traila. Remake klasycznego filmu Człowiek z blizną (1932) Howarda Hawksa. Zdjęcia kręcono w Miami Beach, Los Angeles i Nowym Jorku[2].
 Logo filmu | |
| Gatunek | |
|---|---|
| Data premiery |
1 grudnia 1983 |
| Kraj produkcji | |
| Język |
angielski |
| Czas trwania |
164 min |
| Reżyseria | |
| Scenariusz | |
| Główne role | |
| Muzyka | |
| Zdjęcia |
John A. Alonzo |
| Scenografia |
Ferdinando Scarfiotti |
| Kostiumy | |
| Montaż |
Gerald B. Greenberg |
| Produkcja |
Martin Bregman |
| Wytwórnia | |
| Dystrybucja |
Film Polski (Polska)[1] |
| Nagrody | |
| nominacje 1984: Al Pacino-Złoty Glob najlepszy aktor w dramacie Steven Bauer-Złoty Glob najlepszy aktor drugoplanowy | |
| Strona internetowa | |
Fabuła
edytujFilm opowiada o karierze Tony’ego Montany, kubańskiego uchodźcy z kryminalną przeszłością, który przybywa do USA w 1980 roku. Tony, z pomocą swojego przyjaciela Manny’ego, zaczyna od morderstwa na zlecenie w obozie dla uchodźców.
Następnie obaj pracują dla handlarza narkotyków, Franka Lopeza. Tony myśli jednak o zbudowaniu własnego imperium. Kiedy jego szef, niezadowolony z jego „samodzielności”, zleca jego zabójstwo, Tony cudem unika śmierci. Wkrótce potem zabija Franka, przejmuje jego interesy i żeni się z jego kochanką, Elvirą. Dzięki nawiązaniu kontaktu z Alejandro Sosą, boliwijskim baronem narkotykowym, Montana błyskawicznie staje się milionerem.
Kłopoty spadają na Tony’ego w postaci amerykańskiego urzędu skarbowego, który prowadzi przeciwko niemu dochodzenie w sprawie prania brudnych pieniędzy. Sosa, jako bardzo wpływowy człowiek, może wyciągnąć go z tych kłopotów, ale pod jednym warunkiem: Tony musi pomóc mu pozbyć się niewygodnego dziennikarza, który prowadzi krucjatę przeciwko boliwijskim handlarzom narkotyków, dodatkowo zamierzając ujawnić kompromitujące Sosę dokumenty na zebraniu ONZ.
W dniu zamachu okazuje się, że samochodem, w którym ma zginąć dziennikarz, porusza się również jego żona i dwie córeczki. Montana, mimo że jest bezwzględnym gangsterem, nie zgadza się na zdetonowanie bomby umieszczonej pod pojazdem – zabijanie kobiet i dzieci jest niezgodne nawet z jego kodeksem moralnym. W kokainowym szale zabija człowieka Sosy, tym samym podpisując na siebie wyrok śmierci.
Stopniowo wpada w coraz większą paranoję. Gdy dowiaduje się, że jego siostra Gina i najlepszy przyjaciel Manny zostali kochankami, wpada w furię i zabija go. Nie wie, że Gina i Manny wzięli potajemnie ślub.
Finałowa scena filmu to zmasowany atak uzbrojonych ludzi Sosy na posiadłość Tony’ego, w którym ginie Gina i wszyscy ochroniarze. Sam Tony postanawia drogo sprzedać swoją skórę. Wyposażony w karabin szturmowy M-16 z granatnikiem M203, znowu wpada w furię spotęgowaną kokainą i z okrzykiem „Say hello to my little friend!” (pol. „Przywitajcie się z moim małym przyjacielem!”) masakruje kolejnych przeciwników.
Ostatecznie, ranny od kul i rozbrojony, ginie od strzału ze strzelby w plecy. Ciało Tony’ego wpada do basenu, nad którym widnieje napis „The world is yours” (pol. „Świat należy do Ciebie”).
Obsada
edytuj- Al Pacino – Tony Montana, kubański gangster, tytułowy „Człowiek z blizną”
- Steven Bauer – Manny Ribera, przyjaciel Tony'ego
- Michelle Pfeiffer – Elvira Hancock, dziewczyna Franka, później związana z Tonym
- Robert Loggia – Frank Lopez, szef Montany
- F. Murray Abraham – Omar Suarez
- Paul Shenar – Alejandro Sosa
- Harris Yulin – Bernstein
- Míriam Colón – Mama Montana
- Mary Elizabeth Mastrantonio – Gina Montana, siostra Tony'ego
- Ángel Salazar – Chi Chi
- Arnaldo Santana – Ernie
- Pepe Serna – Angel
- Michael P. Moran – Nick „Świnia”
- Al Israel – Hector „Ropucha”
- Dennis Holahan – Bankier Jerry
Znaczenie
edytujPoczątkowo film spotkał się z negatywnym odbiorem ze strony wielu krytyków, głównie ze względu na nadmierną jak na czas swojej premiery przemoc, wulgaryzmy, drastyczne używanie narkotyków a także negatywne przedstawienie społeczności kubańskich imigrantów w USA[3][4][5]. Obecnie jednak film jest uważany za jeden z najlepszych filmów gangsterskich, jakie kiedykolwiek powstały, i jest uznawany za „klasykę” gatunku[3][6][7]. Film jest też szeroko przywoływany w popkulturze, zwłaszcza w muzyce hip-hopowej[8].
Zobacz też
edytujPrzypisy
edytuj- ↑ a b Krzysztof Kucharski: Kino Plus. Film i dystrybucja kinowa w Polsce 1990-2000. s. 11-30.
- ↑ Scarface (1983). Movie Locations. [dostęp 2023-06-24]. (ang.).
- ↑ a b Al Pacino Did Not Want Michelle Pfeiffer For Scarface and 8 Other Revelations About the Gangster Classic [online], Movieline, 24 sierpnia 2011 [dostęp 2022-12-29] (ang.).
- ↑ Emmis Communications, Texas Monthly, Emmis Communications, styczeń 1984 [dostęp 2022-12-29] (ang.).
- ↑ Damarys Ocaña, Damarys Ocaña: Scarface reinforces stereotypes of Cuban immigrants but resonates with blacks and Latinos [online], the Guardian, 10 grudnia 2008 [dostęp 2022-12-29] (ang.).
- ↑ Reflections On Scarface [online], Empire [dostęp 2022-12-29].
- ↑ Nathan Sharp, 10 Best Gangster Movies, According To The American Film Institute [online], ScreenRant, 29 maja 2021 [dostęp 2022-12-29] (ang.).
- ↑ e, Why the hip-hop community still worships 'Scarface' [online], TheGrio, 26 sierpnia 2011 [dostęp 2022-12-29] (ang.).
Linki zewnętrzne
edytuj- Człowiek z blizną w bazie IMDb (ang.)
- Człowiek z blizną w bazie Filmweb