Czamanin (od 1973 Topólka) – dawna gmina wiejska istniejąca do 1954 roku[2] w woj. warszawskim, pomorskim i bydgoskim[3] (dzisiejsze woj. kujawsko-pomorskie). Nazwa gminy pochodzi od wsi Czamanin, lecz siedzibą władz gminy była Topólka[4].

Czamanin
gmina wiejska
1919–1954[1]
Państwo

 Polska

Województwo

1919-38: warszawskie
1938-39: pomorskie (II RP)
1945-50: pomorskie (PRL)
1950–54: bydgoskie

Powiat

1919–48: nieszawski
1948-54: aleksandrowski

Siedziba

Topólka

Szczegółowy podział administracyjny (1952)
Liczba gromad

25

brak współrzędnych

Za Królestwa Polskiego gmina należała do powiatu radiejewskiego (od 1871 nieszawskiego) w guberni warszawskiej[5][6][7].

W okresie międzywojennym gmina Czamanin należała do powiatu nieszawskiego w woj. warszawskim. Była to gmina o ekstremalnie peryferyjnym położeniu względem jego stolicy – Warszawy[4]. 1 kwietnia 1938 roku gminę wraz z całym powiatem nieszawskim przeniesiono do woj. pomorskiego[8].

Po wojnie gmina weszła w skład terytorialnie zmienionego woj. pomorskiego. 12 marca 1948 roku powiat nieszawski przemianowano na powiat aleksandrowski[9] a woj. pomorskie 6 lipca 1950 roku na woj. bydgoskie[10]. Według stanu z 1 lipca 1952 roku gmina składała się z 25 gromad[11]. 1 lipca 1953 roku z gminy Czamanin wyłączono gromadę Janowice i przyłączono ją do gminy Lubotyń w powiecie kolskim w woj. poznańskim[12].

Gmina została zniesiona 29 września 1954 roku wraz z reformą wprowadzającą gromady w miejsce gmin[13]. Jednostki nie przywrócono 1 stycznia 1973 roku po reaktywowaniu gmin[14], utworzono natomiast jej terytorialny odpowiednik, gminę Topólka w powiecie radziejowskim w woj. bydgoskim.

Przypisy

edytuj
  1. Od 1919 jednostka administracyjna nowo utworzonego polskiego woj. warszawskiego; w czasie II wojny światowej przejściowo poza administracją polską.
  2. Do 28 września 1954 roku
  3. 1945-50 nazwa woj. bydgoskiego brzmiała województwo pomorskie
  4. a b Główny Urząd Statystyczny w Warszawie: Województwa centralne i wschodnie Rzeczypospolitej Polskiej - podział na gminy według stanu z dnia 1.IV 1933 roku, Książnica-Atlas, Lwów 1933
  5. Postanowienie z 17 (29) września 1866, ogłoszone 5 (17) stycznia 1867 (Dziennik Praw, rok 1866, tom 66, nr 219, str. 279)
  6. Postanowienie z 29 grudnia 1867 (10 stycznia 1868), ogłoszone 8 (20) lutego 1868 (Dziennik Praw, rok 1868, tom 67, nr 228, str. 359)
  7. Powiat nieszawski (1867-71 radziejowski), [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. VII: Netrebka – Perepiat, Warszawa 1886, s. 126.
  8. Dz.U. z 1938 r. nr 27, poz. 240
  9. Dz.U. z 1948 r. nr 12, poz. 97
  10. Dz.U. z 1950 r. nr 28, poz. 255
  11. Wykaz Gromad Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej według stanu z dnia 1.VII 1952 r., PRL, GUS, Warszawa
  12. Dz.U. z 1953 r. nr 27, poz. 106
  13. Dz.U. z 1954 r. nr 43, poz. 191
  14. Dz.U. z 1972 r. nr 49, poz. 312