Wikipedia

Agamia (ptak)

gatunek ptaka
(Przekierowano z Czapla zielonoskrzydła)

Agamia[10], czapla zielonoskrzydła[11] (Agamia agami) – gatunek dużego ptaka z podrodziny agamii (Agamiinae) w obrębie rodziny czaplowatych (Ardeidae). W Brazylii jest nazywana soco beija-flor (czapla-koliber) ze względu na żywe barwy upierzenia. Jest bliska zagrożenia wyginięciem.

Agamia
Agamia agami[1]
(J.F. Gmelin, 1789)
Ilustracja
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

strunowce

Podtyp

kręgowce

Gromada

ptaki

Podgromada

Neornithes

Infragromada

ptaki neognatyczne

Rząd

pelikanowe

Podrząd

czaplowce

Rodzina

czaplowate

Podrodzina

Agamiinae
Sangster, Kushlan, Gregory & Dickinson, 2023[2]

Rodzaj

Agamia[3]
Reichenbach, 1853[4]

Gatunek

agamia

Synonimy

Podrodziny:

Rodzaju:

Gatunku:

  • Ardea Agami J.F. Gmelin, 1789[8]
  • Doryphorus agami Reichenow, 1877[6]
  • Doriponus agami Reichenow, 1890[7]
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[9]

Zasięg występowania
Mapa występowania
Systematyka w Wikispecies
Multimedia w Wikimedia Commons

Zasięg występowania edytuj

Agamia występuje od wschodniego Meksyku przez Amerykę Centralną i północną Amerykę Południową do północno-wschodniego Ekwadoru, wschodniej Boliwii oraz północnej i środkowej Brazylii[12].

Taksonomia edytuj

Gatunek po raz pierwszy zgodnie z zasadami nazewnictwa binominalnego opisał w 1789 roku niemiecki zoolog Johann Friedrich Gmelin, nadając mu nazwę Ardea Agami[8]. Okaz typowy pochodził z Kajenny[8]. Takson monotypowy[12][13]. Jedyny przedstawiciel rodzaju Agamia utworzonego w 1853 roku przez niemieckiego zoologa i systematyka Ludwiga Reichenbacha[4]. Rodzaj ten jest wydzielany do monotypowej podrodziny Agamiinae[10].

Etymologia edytuj

  • Agamia: epitet gatunkowy Ardea agami J.F. Gmelin, 1789[14].
  • Doryphorus: średniowiecznołac. doryphorus „włócznik”, od gr. δορυφορος doruphoros „włócznik, noszący włócznię”, od δορυ doru, δορατος doratos „włócznia”; -φορος -phoros „noszący”, od φερω pherō „nosić”[15].
  • Doriponus: gr. δοριπονος doriponos „dzierżący włócznię, potrząsający włócznią”, od δορυ doru, δορατος doratos „włócznia”; πονος ponos „bitwa, trud”[16].
  • agami: nazwa Agami oznaczająca w języku rdzennej ludności z Kajenny „leśnego ptaka”, być może odnosiła się do gruchaczy (Psophia)[17].

Morfologia edytuj

Długość ciała 60–76 cm; masa ciała 475–580 g[12]. Charakterystyczne kasztanowe upierzenie na szyi (z biała centralną linią) i w dolnych partiach, zielone skrzydła, niebieskie pióra w okolicach głowy i ogona. Krótkie jak na czaplę nogi, długi, cienki dziób i skóra w okolicy oczu są żółte. Samiec i samica podobne.

Ekologia edytuj

Ten gatunek wybiera na siedliska leśne bagna lub mokradła. Gniazduje na drzewach, w koloniach, które mogą liczyć nawet do 100 gniazd. Normalny lęg to 2 niebieskawe jaja.

Odżywia się brodząc w płytkiej wodzie, najczęściej w zacienionym miejscu, rzadko zapuszcza się na otwartą wodę. Szukając pożywienia czatuje nieruchomo lub powoli śledzi ofiarę. Poluje na ryby, ale także na żaby, małe gady i ślimaki.

Status zagrożenia edytuj

Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody (IUCN) od 2023 roku klasyfikuje agamię jako gatunek bliski zagrożenia (NT, Near Threatened); wcześniej, od 2012 roku klasyfikowano ją jako gatunek narażony (VU, Vulnerable), a od 2004 roku jako gatunek najmniejszej troski (LC, Least Concern). Liczebność populacji, według szacunków organizacji Wetlands International z 2022 roku, mieści się w przedziale 10–25 tysięcy dorosłych osobników. Głównym zagrożeniem dla gatunku jest przyspieszające wylesianie w dorzeczu Amazonki w celu uzyskania terenów pod hodowlę bydła i produkcję soi, co ułatwia rozbudowa sieci drogowej. Ptak ten może być również narażony na kłusownictwo[9].

Uwagi edytuj

  1. ↑ Nazwa błędnie opublikowana[2].

Przypisy edytuj

  1. ↑ Agamia agami, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
  2. ↑ a b G. Sangster, J.A. Kushlan, S.M.S. Gregory & E.C. Dickinson. Agamiinae, a new family-group name for the Agami Heron Agamia agami (Ardeidae). „Avian Systematics”. 1 (4), s. 45–49, 2023. (ang.). 
  3. ↑ Agamia, [w:] Integrated Taxonomic Information System [dostęp 2021-04-02] (ang.).
  4. ↑ a b H.G.L. Reichenbach: Avium systema naturale. Das natürliche system der vögel mit hundert tafeln grösstentheils original-abbildungen der bis jetzt entdecken fast zwölfhundert typischen formen. Vorlaüfer einer iconographie der arten der vögel aller welttheile. Dresden und Leipzig: Expedition der vollständigsten naturgeschichte, 1850, s. xvi. (niem.).
  5. ↑ J.A. Kushlan & J.A. Hancock: The Herons. Oxford: Oxford University Press, 2005, s. 17–20, seria: Bird Families of the World. ISBN 0-19-854981-4. (ang.).
  6. ↑ a b A. Reichenow. Systematisclie Uebersicht der Schreitvögel (Gressores), einer natürlichen, die Ibidae, Ciconidae, Phoenicopteridae, Scopidae, Balaenicipidae und Ardeidae umfassenden Ordnung. „Journal für Ornithologie”. Vierte Folge. 25, s. 259, 1877. (niem.). 
  7. ↑ a b F. Heine & A. Reichenow: Nomenclator Musei Heineani Ornithologici; Verzeichniss der Vogel-Sammlung des Kgl. Oberamtmanns Ferdinand Heine. Berlin: R. Friedländer & Sohn, 1890, s. 308. (łac.).
  8. ↑ a b c J.F. Gmelin: Caroli a Linné. Systema naturae per regna tria naturae, secundum classes, ordines, genera, species, cum characteribus, differentiis, synonymis, locis. Wyd. 13. T. 1. Cz. 2. Lipsiae: impensis Georg. Emanuel. Beer, 1789, s. 629. (łac.).
  9. ↑ a b Agamia agami, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
  10. ↑ a b Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Rodzina: Ardeidae Leach, 1820 - czaplowate - Herons (Wersja: 2023-03-12). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2023-04-20].
  11. ↑ P. Mielczarek & W. Cichocki. Polskie nazewnictwo ptaków świata. „Notatki Ornitologiczne”. Tom 40. Zeszyt specjalny, s. 29, 1999. ISSN 0550-0842. 
  12. ↑ a b c A. Martínez-Vilalta, A. Motis, G.M. Kirwan & C.J. Sharpe: Agami Heron (Agamia agami). W: J. del Hoyo, A. Elliott, J. Sargatal, D.A. Christie & E. de Juana (red.): Handbook of the Birds of the World Alive. Barcelona: Lynx Edicions, 2020. [dostęp 2020-05-09]. (ang.).
  13. ↑ F. Gill, D. Donsker, P. Rasmussen (red.): Ibis, spoonbills, herons, hamerkop, shoebill, pelicans. IOC World Bird List (v10.1). [dostęp 2020-02-18]. (ang.).
  14. ↑ The Key to Scientific Names ↓, Agamia [dostęp 2018-07-17].
  15. ↑ The Key to Scientific Names ↓, Doryphorus [dostęp 2018-07-17].
  16. ↑ The Key to Scientific Names ↓, Doriponus [dostęp 2018-07-17].
  17. ↑ The Key to Scientific Names ↓, Agami [dostęp 2018-07-17].

Bibliografia edytuj

  • S.L. Hilty: Birds of Venezuela. Princeton University Press, 2002. ISBN 978-0713664188. (ang.).
  • The Key to Scientific Names, J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca (ang.).

Linki zewnętrzne edytuj

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Agamia_(ptak)&oldid=72104712”