Wikipedia

Czaple (powiat złotoryjski)

wieś w województwie dolnośląskim, powiecie złotoryjskim

Czaple (niem. Hockenau[4]) – wieś w Polsce położona w województwie dolnośląskim, w powiecie złotoryjskim, w gminie Pielgrzymka, na Pogórzu Kaczawskim w Sudetach. Czaple to wieś tematyczna – Wioska Piasku i Kamienia, Najpiękniejsza Wieś Dolnego Śląska 2015 roku. Wioska posiada ofertę dla turysty, która opiera się i wykorzystuje swoje geologiczne zasoby naturalne: piasek i kamień (głównie piaskowiec).

Czaple
wieś
Ilustracja
Wjazd do Czapli od strony Pielgrzymki
Państwo

 Polska

Województwo

 dolnośląskie

Powiat

złotoryjski

Gmina

Pielgrzymka

Wysokość

240 m n.p.m.

Liczba ludności (III 2011)

320[2]

Strefa numeracyjna

76

Kod pocztowy

59-524[3]

Tablice rejestracyjne

DZL

SIMC

0366340

Położenie na mapie gminy Pielgrzymka
Mapa konturowa gminy Pielgrzymka, po lewej nieco u góry znajduje się punkt z opisem „Czaple”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, po lewej nieco na dole znajduje się punkt z opisem „Czaple”
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego
Mapa konturowa województwa dolnośląskiego, blisko centrum na lewo znajduje się punkt z opisem „Czaple”
Położenie na mapie powiatu złotoryjskiego
Mapa konturowa powiatu złotoryjskiego, po lewej nieco u góry znajduje się punkt z opisem „Czaple”
Ziemia51°07′54″N 15°44′30″E/51,131667 15,741667[1]
Multimedia w Wikimedia Commons
Strona internetowa

Na jej terenie powstało kilka tematycznych miejsc: Kamienny Skwerek z autem Flinstonów, Piaskowe Miejsce Grillowe z wiatami, grillem, sceną czy np. huśtawką. Skwery nektarodajne z miejscem do odpoczynku, Jasionkowa Chata, a w niej Wystawa Geologiczna. Znajduje się tu również darmowa wypożyczalnia rowerów, ogólnodostępny szlak geologiczny „Spacer po dnie morza kredowego” oraz Szlak Kamiennych Krzyży, a w centrum wsi Ogród Społeczny wraz z pomniejszoną wersją szlaku Kamiennych Krzyży – Mini Ścieżka Krzyży.

Wyżej wymienione miejsca zostały opisane na licznych tablicach informujących.

Podział administracyjny edytuj

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa legnickiego.

Demografia edytuj

Według danych z 2017 roku miejscowość liczyła 317 mieszkańców. Strategii Rozwoju Gminy Pielgrzymka na lata 2018–2023[5].

Według danych z 16 grudnia 1996 liczyła 348 mieszkańców. Narodowy Spis Powszechny (wg stanu na 31 marca 2011) wykazał 320 mieszkańców[2].

Położenie edytuj

Wieś położona jest 240 m n.p.m., oddalona o 5,5 km na północny zachód od Pielgrzymki.

Historia edytuj

  • Wieś wzmiankowana po raz pierwszy w 1379 roku pod nazwą Hokenow (od 1726 r. Hockenau).
  • W końcu XVI wieku osiedlili się tu zwolennicy nauki Caspara Schwenckfelda, a wieś związana była z osadnictwem szwenkfeldystów, którzy w XVIII wieku stanowili okresowo nawet większość mieszkańców, ale w I połowie XVIII w. zostali zmuszeni opuszczenia wsi.
  • W roku 1757 w okolicy Czapli stacjonowały wojska Austriackie, a ponad pół wieku później (1813) napoleońskie.
  • W drugiej połowie XVIII w. w Czaplach funkcjonował folwark, kuźnia, gorzelnia i młyn. W 1798 r. powstała tu pierwsza ewangelicka szkoła. Nowsze dzieje Czapli są związane z kamieniołomami piaskowców. W latach 1832–1833 właściciel kamieniołomu wybudował we wsi Czaple ewangelicką kaplicę cmentarną z miejscowego piaskowca.
  • W połowie XIX w. był wymieniany w Czaplach kościół cmentarny, 109 domów, szkoła z nauczycielem, wiatrak, 3 gospody i 2 kamieniołomy. Do rozwoju Czapli w początkach XX w. przyczyniła się też linia kolejowa, wykorzystywana przede wszystkim do obsługi kamieniołomów.

Zabytki i Turystyka edytuj

Do wojewódzkiego rejestru zabytków wpisany jest[6]:

  • cmentarz ewangelicki, obecnie rzymskokatolicki, parafialny, powstały w 1833 r.

inne zabytki:

  • kaplica pod wezwaniem św. Józefa Opiekuna. Obiekt pochodzi z 1833 r. Kaplica należy do parafii w Pielgrzymce. Po II wojnie światowej oddano parafii w Czaplach istniejącą do dziś kaplicę
  • tablica z 1794 r., znajdująca się na ścianie budynku nr 68, dotycząca kościółka na Choińcu
  • Kamienna brama[7]z fragmentem muru prowadząca do kamieniołomu piaskowca 1898 r.

zabytki nieistniejące:

  • kaplica istniała wcześniej na Choińcu, później kościół pw. Najświętszej Marii Panny. Kościół ten w XVI wieku popadł w ruinę, dzisiaj nie istnieje.

Miejscowość współcześnie stała się wsią o charakterze turystycznym, która jest już Certyfikowanym Punktem na mapie Geoparku Kraina Wygasłych Wulkanów.

Na terenie miejscowości znajduje się:

  • Góra Kopka (343 m n.p.m.) wzniesienie zbudowane z górnokredowych piaskowców pochodzenia morskiego.
  • Jedyny w Polsce szlak kamiennych krzyży o długości 14 km, który został otwarty jesienią 2014 r. pod nazwą „Ścieżka historyczno-edukacyjno-przyrodnicza szlakiem kamiennych krzyży w Czaplach (Choińcu) w Krainie Wygasłych Wulkanów” na trasie znajduje się 7 kamiennych krzyży[8] (krzyże znajdują się w swoim pierwotnym położeniu w lasach)
  • Mini ścieżka kamiennych krzyży znajdująca się w centrum wsi. Mini ścieżka krzyży to pomniejszona wersja głównego 14 kilometrowego szlaku,
  • Szlak (ścieżka) geologiczna o wdzięcznej nazwie „Spacer po dnie morza kredowego”. To specjalnie wytyczona 3,5 kilometrowa trasa z tablicami geo-edukacyjnymi, głównie po byłych wyrobiskach piaskowców. Początek ścieżki znajduje się w centrum wsi na Kamiennym Skwerku (pierwsza tablica)
  • Tematyczne miejsca turystyczne: To miejsce grillowe wraz z altanami z bali, grillem, paleniskiem, elementami małej architektury wykonanej z piaskowca.
  • W 2019 r. otwarta została Wystawa Geologiczna w Jasionkowej Chacie (drewniany domek z bali), można w niej podziwiać skały i minerały z terenu Krainy Wygasłych Wulkanów, a także skamieniałości zwierząt lub śladów ich życia, znalezionych na górze Kopka (343 m n.p.m.) w Czaplach.
  • 3 strefy nektarodajne, na których umieszczone zostały tablice informujące o życiu pszczół i owadów miododajnych.
  • Kamienne skwerki i ogrody tematyczne w tym nowo otwarty Ogród Społeczny tuż przy Jasionkowej Chacie.
  • Ogród Społeczny – miejsce rekreacji przy Jasionkowej Chacie. Miejsce społeczne, które ma na celu wzbogacenie wsi m.in. w walory rekreacyjno-edukacyjne. Miejsce to dodatkowo sprzyjać ma rozwojowi miejscowości pod względem turystycznym i społecznym, zapewniając przyszłym użytkownikom obszar do wspólnej integracji i interakcji. W ogrodzie społecznym znaleźć można: leżaki (siedziska), pergole, trejaż, bramki dekoracyjne, płaskorzeźby, zegar słoneczny, fontanna, latarnie świetlne z piaskowca, donice, kule, rzeźby Ostrzycy Proboszczowickiej, Grodźca i Zamku Grodziec, a także góry Połom z Wojcieszowa.
  • Ponadto wiele dekoracji i rzeźb z piaskowca m.in.: 3 fontanny (duża z podstawą z rzeźbionych łabędzie przy świetlicy wiejskiej, mniejsza w ogrodzie społecznym, fontanna kula na kamiennym skwerku), pomnik orła z okazji 100 Rocznicy Odzyskania Niepodległości przy świetlicy wiejskiej, dwie rzeźby Czapli (ptaków) przy wejściu do świetlicy, uśmiechnięte grzybki z piaskowca (przy świetlicy – klucznik, koło sklepu – grzyb z kasą, w ogrodzie społecznym – grzyb ogrodnik, przy wejściu do Piaskowego Miejsca Grillowego – grzyb turysta, przy domu rodzinnym – grzyb z mniejszymi grzybkami – rodzina grzybów, przy domu sołtysa – grzyb sołtys, a na kamiennym skwerku – grzyb geolog),

Transport edytuj

Przez wieś przebiega Droga wojewódzka nr 364.

Wyróżnienia edytuj

W roku 2015 wieś wygrała konkurs Urzędu Marszałkowskiego Województwa Dolnośląskiego na najpiękniejszą wieś dolnośląską[9].

Galeria edytuj

  •  
    Kaplica pod wezwaniem św. Józefa Opiekuna
  •  
    Totem w centralnej części wsi

Zobacz też edytuj

Przypisy edytuj

  1. ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 18622
  2. ↑ a b GUS: Ludność - struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r.
  3. ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 173 [zarchiwizowane 2022-10-26].
  4. ↑ Rozporządzenie Ministrów: Administracji Publicznej i Ziem Odzyskanych z dnia 12 listopada 1946 r. o przywróceniu i ustaleniu urzędowych nazw miejscowości (M.P. z 1946 r. nr 142, poz. 262).
  5. ↑ Strategia Rozwoju Gminy [online], www.pielgrzymka.biz [dostęp 2021-02-19] (pol.).
  6. ↑ Rejestr zabytków nieruchomych woj. dolnośląskiego. Narodowy Instytut Dziedzictwa. s. 263. [dostęp 2012-11-14]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-03-29)].
  7. ↑ Gminna Ewidencja Zabytkow [online], gez.gisgminny.pl [dostęp 2021-02-19].
  8. ↑ Kamienne krzyże w Złotoryjskim Lesie.
  9. ↑ Czaple – najpiękniejsza wieś 2015 roku.

Bibliografia edytuj

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Czaple_(powiat_złotoryjski)&oldid=73470818”