Czarnogórska Czuba
Czarnogórska Czuba (słow. Kolový úplaz[1], Vrch nad Úplazom, niem. Wiesenkuppe, Weiße Kuppe, węg. Pázsitos[2]) – końcowe wzniesienie Bździochowej Grani o wysokości 1784 m, znajdujące się w słowackiej części Tatr Wysokich. Od masywu Żółtej Czuby na południu oddzielają ją (z północy na południe) Czarnogórska Przełączka, Samojedna Skałka i Przełączka pod Żółtą Czubą[3].
 Czarnogórska Czuba (widoczna na drugim planie, za Kołowym Stawem) | |
| Państwo | |
|---|---|
| Pasmo | |
| Wysokość |
1784 m n.p.m. |
Położenie na mapie Tatr  | |
Położenie na mapie Karpat  | |
 49°13′23,9″N 20°10′33,6″E/49,223306 20,176000
| |
Dolny odcinek Bździochowej Grani z Czarnogórską Czubą oddziela położoną na wschodzie dolną część Doliny Kołowej od głównego ciągu Doliny Jaworowej. Długa północna grań masywu opada łagodnie w kierunku Doliny Zadnich Koperszadów. Od zwornikowego wierzchołka Czarnogórskiej Czuby na zachód w stronę Doliny Jaworowej odchodzi boczna, krótsza i bardziej stroma grań, której południowe stoki opadają do Żlebu do Portek długim skalnym urwiskiem[3] nazywanym Czarnogórskim Murem[4]. Między tymi dwiema graniami rozciąga się trawiasty Czarnogórski Upłaz, od którego nazwy wywodzi się nazwa Polany pod Upłazem znajdującej się w niższych partiach stoków, już poniżej granicy lasu. Zachodnia grań masywu jest dość nietypowa – stanowi jedynie południowe ograniczenie Czarnogórskiego Upłazu, podcięte Czarnogórskim Murem. W stronę Doliny Kołowej masyw opada szerokim zboczem o wysokości do 180 m, w którym gdzieniegdzie pojawiają się urwiste skały[3]. Ściśle rzecz biorąc, z Czarnogórskiej Czuby na północ zbiegają ku wylotom Doliny Zadnich Koperszadów i Doliny Kołowej dwa zalesione grzbiety o niemal równoległym przebiegu, których górne fragmenty łączą się w okolicy Polany pod Upłazem[5]. W północnych stokach masywu położone są też inne polany: Gombosia Cyrhla już w Dolinie Jaworowej oraz Kołowy Burdel na wschód od Polany pod Upłazem. Na wschód od Czarnogórskiej Czuby znajduje się Kotlinka przed Słupem[4].
Czarnogórska Czuba jest zbudowana z triasowych wapieni i dolomitów[5]. W jej stokach znajdują się liczne jaskinie, wśród których jest najgłębsza w słowackich Tatrach jaskinia Jaworzynka. Jej dolny wylot jest położony w rejonie Gombosiej Cyrhli[4], łączy się on z uważaną dawniej za odrębną Jaskinią Nadziei w północnym grzbiecie Czarnogórskiej Czuby[6]. W Czarnogórskim Murze znajduje się sieć Czarnogórskich Jaskiń, a także Jaskinia Wiernych i Jaskinia pod Upłazem[4].
Podobnie jak na inne obiekty w Bździochowej Grani, na Czarnogórską Czubę nie prowadzą żadne znakowane szlaki turystyczne. Najdogodniejsza droga dla taterników wiedzie na wierzchołek z dolnej części Doliny Zadnich Koperszadów przez Czarnogórski Upłaz[3].
Pierwsze wejścia na Czarnogórską Czubę nie są znane. Okoliczni pasterze, poszukiwacze skarbów czy myśliwi od dawna znali ten wierzchołek, więc najprawdopodobniej któryś z nich dokonał na niego pierwszego wejścia. Na Polanie pod Upłazem wypasali niegdyś swoje owce górale z Jurgowa, Czarnej Góry i Rzepisk[3]. Od drugiej z tych miejscowości pochodzi nazwa masywu[5]. Dawniej szczyt nazywano błędnie Upłazem lub Wielkim Upłazem, przenosząc na wierzchołek określenie Czarnogórskiego Upłazu[5].
Przypisy
edytuj- ↑ Endre Futó: Tatry Wysokie. Czterojęzyczny słownik nazw geograficznych. [dostęp 2013-09-30].
- ↑ Zofia Radwańska-Paryska, Witold Henryk Paryski: Wielka encyklopedia tatrzańska. Poronin: Wydawnictwo Górskie, 2004. ISBN 83-7104-009-1.
- ↑ a b c d e Witold Henryk Paryski: Tatry Wysokie. Przewodnik taternicki. Część XXIII. Przełęcz Stolarczyka – Modra Ławka. Warszawa: Sport i Turystyka, 1983, s. 219–222. ISBN 83-217-2472-8.
- ↑ a b c d Jarosław Januszewski, Grzegorz Głazek, Witold Fedorowicz-Jackowski: Tatry i Podtatrze, atlas satelitarny 1:15 000. Warszawa: GEOSYSTEMS Polska Sp. z o.o., 2005, s. 105. ISBN 83-909352-2-8.
- ↑ a b c d Grzegorz Barczyk, Ryszard Jakubowski (red.), Adam Piechowski, Grażyna Żurawska: Bedeker tatrzański. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2000, s. 267–268. ISBN 83-01-13184-5.
- ↑ Jaskyňa Javorinka 477 m (1126 – 1603 m n.m.). [dostęp 2012-02-26]. (słow.).