Czarnogłów czarniawy

Czarnogłów czarniawy (Catoscopium nigritum (Hedw.) Brid) – gatunek mchu z rodzaju czarnogłowowatych.

Czarnogłów czarniawy
Ilustracja
Systematyka[1][2]
Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Podkrólestwo

rośliny zielone

Nadgromada

rośliny telomowe

Gromada

mchy

Klasa

prątniki

Rząd

Catoscopiales

Rodzina

czarnogłowowate

Rodzaj

czarnogłów

Gatunek

czarnogłów czarniawy

Nazwa systematyczna
Catoscopium nigritum (Hedw.) Brid.
Bryol.Univ. 1:368. 1826[3]
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[4]

Rozmieszczenie geograficzne edytuj

Gatunek jest bardzo pospolity w pasmach górskich Skandynawii, występuje również w Kanadzie, na Grenlandii, Alasce, Wyspach Brytyjskich, Islandii, Syberii, w Alpach i Pirenejach. Gatunek odnotowano w Polsce.

Morfologia edytuj

 
Listek
Gametofit
Rośliny osiągają do 6 cm wysokości i mają liczne chwytniki. Tworzą gęste, zielone darnie[5]. Listki łodyżkowe mają od 0,8 do 1,5 mm długości, są wyprostowane i lancetowate. Nerw listka sięga do wierzchołka. Komórki liści są kwadratowe i gładkie.
Sporofit
Zarodnie mają od 0,6 do 1 mm długości, fasolkowaty kształt, są czerwono-czarne i nachylone pod kątem prostym do sety. Sety są takiego samego koloru, mają od 0,8 do 2,4 cm długości. Brodawkowate, brązowo-żółto-zielone zarodniki mają od 33 do 48 µm długości i dojrzewają późnym latem[6].

Ekologia edytuj

Gatunek pospolity na terenach górskich, terenach podmokłych, obszarach wapiennych, zwłaszcza na powierzchniach, na których tworzy się tuf wapienny, wilgotnych dolinach wydm oraz na wilgotnych skałach[7].

Status i ochrona edytuj

W Czerwonej księdze gatunków zagrożonych Międzynarodowej Unii Ochrony Przyrody uznawany jest za gatunek najmniejszej troski (LC – Least Concern).

Gatunek objęty jest w Polsce ochroną ścisłą od 2004 r.[8] Jego status ochronny potwierdzony został w Rozporządzeniu Ministra Środowiska z dnia 9 października 2014 w sprawie ochrony gatunkowej roślin[9].

Przypisy edytuj

  1. Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI10.1371/journal.pone.0119248, PMID25923521, PMCIDPMC4418965 [dostęp 2021-03-26] (ang.).
  2. B. Goffinet, W.R. Buck, Classification of the Bryophyta, University of Connecticut, 2008– [dostęp 2022-06-20] (ang.).
  3. Ryszard Ochyra, Jan Żarnowiec, Halina Bednarek-Ochyra, Census catalogue of Polish mosses, Kraków: Polish Academy of Sciences, Institute of Botany, 2003, s. 70, ISBN 83-85444-84-X, OCLC 54935724.
  4. Catoscopium nigritum, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
  5. Flora of North America Editorial Committee, Flora of North America : north of Mexico, New York 1993, ISBN 0-19-505713-9, OCLC 26803793 [dostęp 2022-06-15].
  6. E-Flora BC Atlas Page [online], linnet.geog.ubc.ca, 2020 [dostęp 2022-06-14].
  7. IUCN Red List, Catoscopium nigritum (Golf-club Moss) [online], 2019.
  8. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 9 lipca 2004 r. w sprawie gatunków dziko występujących roślin objętych ochroną Dz.U. z 2004 r. nr 168, poz. 1764.
  9. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 9 października 2014 r. w sprawie ochrony gatunkowej roślin Dz.U. z 2014 r. poz. 1409.