Czermno (województwo lubelskie)
Czermno – wieś w Polsce położona w województwie lubelskim, w powiecie tomaszowskim, w gminie Tyszowce, nad rzeką Huczwą.
| Artykuł |
50°39′47″N 23°41′1″E |
|---|---|
| - błąd |
39 m |
| WD |
50°39'50"N, 23°40'32"E |
| - błąd |
39 m |
| Odległość |
608 m |
| wieś | |
 Symboliczna mogiła Antoniego Rychela | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności (2022) |
267[1] |
| Strefa numeracyjna |
84 |
| Kod pocztowy |
22-630[2] |
| Tablice rejestracyjne |
LTM |
| SIMC |
0903363 |
Położenie na mapie gminy Tyszowce  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa lubelskiego  | |
Położenie na mapie powiatu tomaszowskiego  | |
 50°39′47″N 23°41′01″E/50,663056 23,683611
| |
W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa zamojskiego.
HistoriaEdytuj
Czermno było niegdyś jednym z największych grodów wczesnośredniowiecznych w Polsce wschodniej. Archeolodzy oszacowali, że w czasie rozkwitu w XI w. w grodzie mieszkało do 2 tysięcy mieszkańców[3]. W V–VI wieku w tych stronach powstały początki państwowości tworzonej przez Bużan.
Hipotezę o tożsamości Czermna z dawnym Czerwieniem[4], stolicą Grodów Czerwieńskich, leżących na pograniczu polsko-ruskim jako pierwszy wysunął Zorian Dołęga Chodakowski[3], następnie Michał Baliński, autor Starożytnej Polski[5].
Wzmiankowany po raz pierwszy w 981 r., gdy książę ruski „Włodzimierz odebrał go Lachom”. W XI wieku po nieudanych próbach przyłączenia do Polski, swą władzę nad nim ugruntowała Ruś. W czasie jej rozbicia dzielnicowego w XI–XIII w. wchodził w skład księstwa włodzimiersko-halickiego. W 1157 roku załoga grodu raniła oblegającego go księcia Wołodymira. Gród został zniszczony na skutek najazdu mongolskiego w 1240 roku. Ostateczny upadek na przełomie XIII–XIV wieku.
Lokalizację historycznego Czerwienia na terenie obecnej wsi Czermno potwierdziły prowadzone m.in. w 1952, 1974[3]–1979 i 1997 roku badania archeologiczne. Na obszarze o powierzchni ok. 100 ha odkryto m.in.: grodzisko, umocnione podgrodzie, osady otwarte oraz 3 cmentarzyska. Osadnictwo obejmowało oba brzegi Huczwy, komunikację pomiędzy którymi umożliwiał drewniany most. Na rzece istniał port[3]. Na podgrodziu istniała jedna z najstarszych na terenach Polski murowanych z kamienia świątyń[3].
Badania specjalistów z Instytutu Archeologii i Etnologii PAN w Warszawie odsłoniły drewniane pomosty, fosy i rowy tworzące zwarty, zaplanowany system, przystań dla łodzi i ślady zabudowy mieszkalnej[6]. Badania dowiodły ponadto, iż wieś przetrwała najazd tatarski 1240 r. Przebadane grodzisko można porównać do tak znacznych ośrodków wczesnośredniowiecznych jak Poznań czy Gniezno[3].
W roku 2015 w okolicy grodu odnaleziono zestaw rzadkich srebrnych przedmiotów z X wieku[7], charakteryzujących się wysoką jakością wykonania.
ToponimiaEdytuj
Wszystkie Czermna, oraz m.in. Czermin (dawniej Czermien), Czermna, Czermnica itd. pochodzą od psł. *čr̥´mьnъ, *čr̥´mьna, *čr̥´mьno (u Rosponda *čьrmьnъ) – czerwony, od *čьrmъ (czerwiec polski), nazwy owada dostarczającego barwnika czerwieni[8][9], stąd polskie dialektalne czermny[10]=czerwony, czy czeskie čermný=červený=czerwony[11].
Zobacz teżEdytuj
PrzypisyEdytuj
- ↑ NSP 2021: Ludność w miejscowościach statystycznych, Bank Danych Lokalnych GUS, 19 września 2022 [dostęp 2022-10-07].
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 180 [zarchiwizowane 2022-10-26].
- ↑ a b c d e f Małgorzata Domagała: Stolica Grodów Czerwieńskich odnaleziona. To było wielokulturowe eldorado średniowiecza. wyborcza.pl. [dostęp 2021-12-26]. (pol.).
- ↑ Marcin Bielesz, Nazywam się Czerwień, Wyborcza.pl, 2 listopada 2010 [zarchiwizowane z adresu 2010-11-04].
- ↑ Czermno (3), [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. I: Aa – Dereneczna, Warszawa 1880, s. 811.
- ↑ Krzysztof Kowalski: Zdjęcia lotnicze ujawniły drewniane konstrukcje w Czermnie. Rzeczpospolita. [dostęp 2021-12-26]. (pol.).
- ↑ Średniowieczne srebra w rękach archeologów. Biżuteria należała do „księżniczki”?, „Onet”, Onet Wiadomości [dostęp 2016-01-21].
- ↑ Kazimierz Rymut (red.), Nazwy miejscowe Polski. Historia. Pochodzenie. Zmiany. Tom II: C-D, Kraków 1997, s. 213.
- ↑ Stanisław Rospond, Słownik etymologiczny miast i gmin PRL, Wrocław 1984, s. 63.
- ↑ Magdalena Madeja, Etymologia ludowa oraz naukowa nazw miejscowych i terenowych gminy Skrzyszów w powiecie tarnowskim, Tarnów 2011, s. 72 [zarchiwizowane z adresu 2016-03-06].
- ↑ List of Proto-Slavic adjectives: Colours (tł. Lista prasłowiańskich przymiotników: kolory) (ang.).
Linki zewnętrzneEdytuj
- Atak Tatarów na gród w 1240 roku
- Czermno 3.) Cz., wieś, pow. tomaszowski, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. I: Aa – Dereneczna, Warszawa 1880, s. 811.