Czerwoniak
Czerwoniak (dawniej Rubro monte, niem. Roten Berg, Roter Berg lub Rotheberg, po 1945 r. również Czerwona Góra) – położona na granicy Kotliny Kłodzkiej i Rowu Górnej Nysy, w pobliżu wsi Stary Wielisław, Gorzanów i Krosnowice, góra ze szczytem na wysokości 399 m n.p.m., stanowiąca wyraźnie oddzielony, samodzielny masyw o charakterystycznym kształcie.
 Widok na Czerwoniak od strony Zagórza | |
| Państwo | |
|---|---|
| Pasmo | |
| Wysokość |
399[1] m n.p.m. |
| Pierwsze wejście |
w czasach przedhistorycznych |
Położenie na mapie Sudetów  | |
 50°24′10,86″N 16°37′32,07″E/50,403017 16,625575
| |
Geografia i geologia edytuj
Czerwoniak stanowi kulminację w grzbiecie ciągnącym się od Kamiennej Góry w Górach Bystrzyckich ku zbiegowi rzeki Wielisławki i Bystrzycy Dusznickiej oraz ujścia tej ostatniej do Nysy Kłodzkiej[1]. Północne zbocze łagodnie opada do doliny Wielisławki, południowe (bardzo strome) wznosi się nad zakolem Nysy Kłodzkiej[1].
Skały budujące Czerwoniak to czerwone piaskowce permskie, białe lub żółte piaskowce kredowe i zalegające pod nimi łupki chlorytowe, w których znajdują się wkładki wapieni i skał amfibolowo-epidotowych[1]. Kamienie te były dawniej intensywnie eksploatowane, o czym świadczą rozcinające górę liczne wyrobiska nieczynnych kamieniołomów[1]. Południowe, urwiste zbocze i szczyt porasta świerkowy las, pozostałe stoki zajęte są przez użytki rolne[1].
Historia edytuj
Góra, jako jedna z nielicznych w okolicy, posiada bogatą dokumentację związaną z wydarzeniami historycznymi[1]. Wymieniana jest po raz pierwszy w akcie króla Jana Luksemburczyka nadającym miastu Kłodzku prawo połowu ryb w Nysie Kłodzkiej, gdzie Czerwoniak określony był jako południowa granica łowiska[1]. Dokument ten datowany jest na 12 września 1334 roku, a góra figuruje w nim jako Rubro monte. Najbardziej znanym wydarzeniem jest rozegrana u jej stóp bitwa pod Czerwoną Górą, która 27 grudnia 1428 roku zdecydowała o losach ziemi kłodzkiej i całego Śląska[1]. Pod Czerwoniakiem poległ w tej bitwie m.in. Jan ziębicki, przez co wygasła jedna z linii śląskich Piastów[1]. Wydarzenie to upamiętnia kaplica księcia Jana ziębickiego ustawiona w domniemanym miejscu jego śmierci[2].
Turystyka edytuj
Rejon góry przed 1945 rokiem stanowił popularne miejsce turystyczne. Czerwoniak był celem wycieczek z Gorzanowa oraz stacji kolejowych w Krosnowicach i Kłodzku-Zagórzu. Podkreślano jego historyczne znaczenie oraz walory widokowe. Po wymianie ludności aż do dzisiaj Czerwoniak stracił na znaczeniu i pozostaje prawie całkowicie nieuczęszczany[potrzebny przypis].
Przypisy edytuj
- ↑ a b c d e f g h i j Słownik geografii turystycznej Sudetów. redakcja Marek Staffa. T. 15: Kotlina Kłodzka i Rów Górnej Nysy. Wrocław: I-BiS, 1993, s. 92, 93. ISBN 83-85773-06-1.
- ↑ Roland Gröger, Marek Sikorski: Na granicy legendy i wiary. Skarby sztuki i osobliwości Ziemi Kłodzkiej. Nowa Ruda: Wydawnictwo „Ziemia Kłodzka”, 1993, s. 127, 129. ISBN 83-900-960-6-4.
Linki zewnętrzne edytuj
- Czerwoniak, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. I: Aa – Dereneczna, Warszawa 1880, s. 843.