Czerwony Strumień
Czerwony Strumień (niem. Rothflössel, cz. Červený Potok[2]) – uroczysko-dawna miejscowość gmina Międzylesie[3], położona w Górach Bystrzyckich, na płaskowyżu Czerwień, którą tworzy północne zbocze Kamyka (721 m n.p.m.) nad potokiem Czerwony Strumień[4].
| Artykuł |
50°7′33″N 16°36′56″E |
|---|---|
| - błąd |
39 m |
| WD |
50°7'50"N, 16°37'29"E |
| - błąd |
39 m |
| Odległość |
886 m |
| uroczysko-dawna miejscowość | |
_-_ruins_of_the_chapel.JPG) Ruina barokowej kaplicy w nieistniejącej wsi Czerwony Strumień | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Wysokość |
650-700[1] m n.p.m. |
| SIMC |
nie nadano |
Położenie na mapie gminy Międzylesie  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego  | |
Położenie na mapie powiatu kłodzkiego  | |
 50°07′33″N 16°36′56″E/50,125833 16,615556
| |
_-_ruins_of_the_baroque_house.JPG)
Historia edytuj
W rejonie wsi od XIV w. do wojny trzydziestoletniej wydobywano rudę żelaza, którą przetapiano w kuźnicy w Boboszowie[4]. Stałe osadnictwo pojawiło się później, bo w połowie bądź pod koniec XVI wieku[1]. W 1840 roku wieś liczyła 130 mieszkańców. Zabudowa rozciągała się na wysokościach 650–700 m n.p.m., a należące do wsi użytki rolne przekraczały nawet tę wysokość, zajmując przyległe stoki i spłaszczoną wierzchowinę Kamyka[1]. Pod koniec XIX wieku grunty orne stanowiły ponad 2/3 areału należącego do miejscowości, a łąki zaledwie 1/4. Obecnie sytuacja jest całkowicie odmienna – nie występują tu żadne grunty orne, a większość dawnych pól to łąki, przeznaczone do zalesienia.
W 1885 znajdowały się tu 53 budynki, w tym 25 mieszkalnych. Mieszkało tu 139 stałych mieszkańców, funkcjonowała gospoda, tkalnie lnu i bawełny, a w XIX wieku – browar[4]. Miejscowość cieszyła się dużym powodzeniem wśród turystów, stanowiąc punkt wyjścia na szlak do Zemskej brány – skalnego przełomu Dzikiej Orlicy[4]. Dolna część wsi, przez którą przebiegał dawniej szlak pielgrzymkowy do sanktuarium w Neratovie, uchodziła przed 1945 za bardzo malowniczy zakątek i znana była z malowniczych widoków, co należy już niestety do przeszłości. Częścią wsi była położona po wschodniej stronie miejscowości kolonia Waldhäuser (Leśne Domy).
W czasie wytyczania granicy państwowej po II wojnie światowej w latach 1947-1948 wieś została całkowicie wysiedlona, aczkolwiek jej wyludnianie rozpoczęło się już w okresie międzywojennym. Granica z Czechami przebiega wzdłuż potoku Czerwony Strumień, ale pas graniczny w latach 40. XX w. wyznaczono i zaorano powyżej wsi. Po roku 1945 na skutek braku komunikacji i przygranicznego położenia wieś pozostała niezamieszkana i zanikła[4].
Współczesność edytuj
Obecnie po wsi zostały tylko fragmenty fundamentów obejść gospodarczych, zniszczone postumenty przydrożnych figur religijnych i kamienne mury barokowej kaplicy z XVIII wieku[1], do początku XIX wieku będącej siedzibą odrębnej parafii. Przed kaplicą przez kilkanaście lat leżał kamienny krzyż z figurą Jezusa ukrzyżowanego z 1733 roku[4]. Został on przeniesiony do Kamieńczyka i stoi przed zabytkowym kościołem św. Michała. Z kolei tuż za granicznym mostkiem, już w Czechach, znajduje się figura św. Jana Nepomucena pochodząca z 1801 roku[1].
Przy drodze do Międzylesia na skrzyżowaniu drogi polnej Lesica – Kamieńczyk znajdują się ruiny przydrożnej kamiennej kapliczki, a przy lesie ruiny dużego obiektu, w którym w czasie II wojny światowej mieścił się ośrodek rehabilitacyjny SS zwany Esbaude.
W latach 2010-2012 Towarzystwo Górskie "Kłodzka Róża" wytyczyło ścieżkę dydaktyczną "Śladami opuszczonej wsi Czerwony Strumień", która biegnie od drewnianego kościoła w Kamieńczyku do Niemojowa. 8 lipca 2015 roku szlak został zniszczony przez nawałnicę, która powaliła m.in. 300-letnie pomnikowe wiązy górskie, a konary zabytkowej lipy spadając uszkodziły mury kaplicy[5].
Osoby związane z Czerwonym Strumieniem edytuj
We wsi 1 grudnia 1764 roku urodził się Joseph Knauer późniejszy biskup wrocławski[1].
Przypisy edytuj
- ↑ a b c d e f Słownik geografii turystycznej Sudetów. redakcja Marek Staffa. T. 14: Góry Bystrzyckie i Orlickie. Warszawa; Kraków: Wydawnictwo PTTK „Kraj”, 1992, s. 58. ISBN 83-7005-340-8.
- ↑ M. Choroś, Ł. Jarczak, Słownik nazw miejscowych Dolnego Śląska, Opole 1995, s. 31; Słownik nazw miejscowych Ziemi Kłodzkiej, red. R. Gładkiewicz, A. Latocha, E. Semotanová, Wrocław 2015, s. 143.
- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – nazwy obiektów fizjograficznych – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 1 stycznia 2024, identyfikator PRNG: 20627
- ↑ a b c d e f Waldemar Brygier, Tomasz Dudziak: Ziemia Kłodzka. Pruszków: Oficyna Wydawnicza "Rewasz", 2010, s. 312. ISBN 978-83-89188-95-3.
- ↑ Koncert dla Czerwonego Strumienia
Bibliografia edytuj
- Słownik geografii turystycznej Sudetów. Marek Staffa (redakcja). T. 14: Góry Bystrzyckie i Orlickie. Warszawa; Kraków: Wydawnictwo PTTK „Kraj”, 1992, ISBN 83-7005-340-8.
- Ziemia Kłodzka. Mapa turystyczna 1:50 000. Wyd. Kartogr. COMPASS, Kraków. 2004. ISBN 83-89165-49-X.
- M.Gałkowski ; Przewodnik turystyczny, Góry Bystrzyckie i Orlickie; Ofic.Wydawn. „BRAMA” Kłodzko 2227 r. ISBN 978-83-60549-04-9.
- Agnieszka Latocha "Śladami dawnego osadnictwa w Sudetach (10). Czerwony Strumień (Rothflössel)", "Sudety" nr 1-2/2013.
- Waldemar Brygier, Tomasz Dudziak, Iwona Chomiak, Ziemia Kłodzka, Pruszków: Oficyna Wydawnicza "Rewasz", 2010, ISBN 978-83-89188-95-3, OCLC 751422625.