Czesząca się
Czesząca się (znany też pod nazwą Czesząca się kobieta)[1] – obraz olejny z 1897 roku autorstwa polskiego malarza Władysława Ślewińskiego, przechowywany w zasobach Muzeum Narodowego w Krakowie i uznawany za arcydzieło artysty[2][3].
| |
| Autor | |
|---|---|
| Data powstania | |
| Medium |
olej na płótnie |
| Wymiary |
64 x 91 cm |
| Miejsce przechowywania | |
| Miejscowość | |
| Lokalizacja | |
Opis obrazu edytuj
Obraz przedstawia półnagą modelkę siedzącą na łóżku, ustawioną bokiem do widza, która czesze swoje włosy o miedzianej barwie. Nie ma konsensusu co do tego, kim była modelka. Mogła to być żona artysty Eugenia Szewcow albo anonimowa modelka[3]. Naprzeciw kobiety ustawione jest lustro, w którym odbija się twarz – odbicie nie twarzy kobiety, lecz prawdopodobnie samego artysty[3].
Technika edytuj
Czesząca się została wykonana techniką olejną na płótnie[3]. Ślewiński starał się osiągnąć harmonię braw, zestawiając ze sobą miedzianobrązowy kolor włosów modelki, złocistobiałą barwę jej ciała oraz odcienie zielone. W obrazie autor zastosował też charakterystyczną dla secesji linię pleców, włosów i rąk malowanej osoby[3]. Ślewiński znajdował się pod wpływem artystów z kręgu Paula Gauguina[2], a Irena Kossowska wskazuje, że wpływ na Czeszącą się miały także prace Edgara Degasa i Henri de Toulouse-Lautreca[1].
Tworzenie i odbiór edytuj
Czeszącą się Ślewiński namalował w 1897 roku podczas pobytu w Paryżu[3].
Początkowo Czesząca się wprowadzała krytyków w konsternację. Jeden z nich w momencie premiery wystawienia Ślewińskiego pisał:
Dlaczego ręka tej kobiety jest ręką z ciała i żywą, pomimo że jedną prawie barwą zamalowana jej matowa powierzchnia i obwódka oprowadzona, której w »naturze nie ma«? Dlaczego jej ciało jest ciałem jakby żywym, choć malarz ledwie swe płótno farbą przetarł?[4]
Antoni Potocki wyrażał z kolei zachwyt dziełem Ślewińskiego, opisując swe wrażenia z oglądania Czeszącej się następująco:
Stało tu na sztalugach spore płótno portretowego formatu: akt kobiety przed lustrem czeszącej wspaniałą falę rudoblond włosów. Padało na to charakterystyczne, ogrodowe światło. Syrena w akwarium![4]
Obieg wystawowy edytuj
Po II wojnie światowej Czesząca się była prezentowana na wielu zagranicznych wystawach, w tym: Mille ans d’art en Pologne (1969, Petit Palais Musee de Beaux-Arts de la Ville de Paris), 1000 Years of Art in Poland (1970, Royal Academy of Arts w Londynie), Naissance de l'intime : le propre de la toilette (2015, Musée Marmottan Monet). Obraz prezentowano też na takich polskich wystawach, jak Kraków 1900 (2018, Muzeum Narodowe w Krakowie). W latach 2005–2017 Czesząca się była integralną częścią Galerii Sztuki Polskiej XX wieku w Muzeum Narodowym w Krakowie, a od 2021 roku stanowi jeden z eksponatów stałej ekspozycji XX + XXI. Galeria Sztuki Polskiej w tym samym muzeum[5].
Przypisy edytuj
- ↑ a b Kossowska 2003 ↓.
- ↑ a b Kozakowska-Zaucha 2010 ↓, s. 296.
- ↑ a b c d e f Kozakowska-Zaucha 2011 ↓, s. 111.
- ↑ a b Lubicki 2015 ↓.
- ↑ Czesząca się w zasobach Muzeum Narodowego w Krakowie
Bibliografia edytuj
- Helena Blum, Zofia Tobiaszowa, Zofia Kucielska, Katalog Galerii Malarstwa i Rzeźby Polskiej Wieku XX, Kraków: Muzeum Narodowe w Krakowie, 1963.
- Irena Kossowska, Władysław Ślewiński | Życie i twórczość | Artysta [online], Culture.pl, kwiecień 2003 [dostęp 2022-07-30] (pol.).
- Urszula Kozakowska-Zaucha, Władysław Ślewiński, [w:] Zofia Gołubiew (red.), Muzeum Narodowe w Krakowie i kolekcja książąt Czartoryskich, wyd. 1, Warszawa: Arkady, 2010, ISBN 978-83-213-4554-3, OCLC 501324032.
- Urszula Kozakowska-Zaucha, Czesząca się, [w:] Joanna Boniecka, Marta Orczykowska, Krystyna Stefaniak (red.), Galeria Sztuki Polskiej XX wieku, Muzeum Narodowe w Krakowie. Przewodnik, Kraków: Muzeum Narodowe, 2011, ISBN 978-83-7581-062-2, OCLC 802151101.
- Leszek Lubicki, Dwie czeszące się kobiety i dwóch malarzy / Esej o malarstwie [online], Niezła Sztuka, 21 kwietnia 2015 [dostęp 2022-07-30] (pol.).