Dąb czerwony

Dąb czerwony
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	różopodobne
Rząd	bukowce
Rodzina	bukowate
Rodzaj	dąb
Gatunek	dąb czerwony
	Nazwa systematyczna
	Quercus rubra L.; Sp. Pl.: 996, 1753
Synonimy
	Q. borealis Michx fil.;
	Q. borealis Michx fil.;
	Kategoria zagrożenia (CKGZ)
	; najmniejszej troski
	Zasięg
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Hasło w Wikisłowniku

Dąb czerwony (Quercus rubra L.) – gatunek drzew z rodziny bukowatych (Fagaceae). Pochodzi ze wschodniej części Ameryki Północnej, w której jest najpospolitszym gatunkiem dębu. W Polsce jest gatunkiem introdukowanym, ok. XIX w. został sprowadzony przez leśników jako gatunek pielęgnacyjny i ochronny. Obecnie zaliczany jest w kraju do roślin inwazyjnych – niebezpiecznych dla rodzimej flory – i jako taki powinien być usuwany z obszarów chronionych, a także z lasów podczas przebudowy drzewostanu^[4]. Rozprzestrzenia się samorzutnie, obecnie występuje już na całym niżu i w niższych położeniach górskich. Wypiera rodzime gatunki dębów i inne drzewa. Status gatunku we florze Polski: kenofit, holoagriofit.

Morfologia edytuj

Liście

Kwiatostany męskie

Żołędzie

Pokrój: Duże drzewo z grubym pniem i szeroko rozgałęzioną koroną. Wzrost w młodości bardzo szybki, później wolniejszy. W Europie osiąga wysokość do 40 m^[5]. W swojej ojczyźnie osiąga nawet 47 metrów wysokości^[6].
Pędy: Gałązki cienkie, nagie, błyszczące, ciemnoczerwone, lub brązowo-oliwkowe.
Pień: Masywny i gruby, ale dość nisko nad ziemią rozgałęziający się na grube konary. Kora ciemnoszara, do 40 lat gładka (czym różni się od krajowych gat. dębów), potem płytko spękana.
Liście: Ulistnienie skrętoległe. Liście duże, u podstawy szerokoklinowate, z obu stron po 4 pary prawie równoległych do siebie klap bocznych, grubo ząbkowanych, ostro zakończonych; z wierzchu ciemnozielone, od spodu jasnozielone, jesienią jaskrawoczerwone. Mają długość do 25 cm i szerokość do 15 cm. Dąb czerwony jest bardzo efektowny, gdy jego liście stają się jesienią pomarańczowe i czerwone. Bardzo trudno i powoli ulegają rozkładowi, utrudniając wegetację roślinom runa leśnego.
Kwiaty: Kwiaty męskie są zebrane w kotki, kwiaty żeńskie wyrastają pojedynczo. Kwitnie pod koniec maja. Roślina jednopienna, wiatropylna.
Owoce: Żołędzie szerokojajowate, czerwonobrązowe, błyszczące, z widocznymi podłużnymi paskami, u podstawy płaskie. Miseczki nagie, z przylegającymi łuskami, na bardzo krótkiej szypułce. Miseczki żołędzi w pierwszym roku są wielkości ziaren grochu. Żołędzie dojrzewają dopiero na drugą jesień.

Biologia i ekologia edytuj

Gatunek światłożądny, dobrze znoszący ocienienie boczne, szybko rosnący (w Polsce rośnie szybciej od rodzimych gatunków dębów).

Zmienność edytuj

Tworzy mieszańce z dębem błotnym i d. szkarłatnym (Q x benderi Baenitz)^[7].

Zastosowanie edytuj

Drewno jest gorszej jakości od drewna dębów europejskich. Ma wąski biel i czerwonawobrązową twardziel. Jest twarde i ciężkie, posiada średnią wytrzymałość i sprężystość. Stosowane jest jako drewno budowlane, wykonuje się z niego meble, podłogi, elementy wyposażenia wnętrz, elementy stolarskie do użytku wewnątrz, drzwi, meble kuchenne, boazerie i trumny.
Roślina ozdobna: sadzony w parkach i ogrodach.

Przypisy edytuj

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
↑ Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-01-05] (ang.).
↑ Quercus rubra, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
↑ Gatunki obce w Polsce. [dostęp 2007-11-17].
↑ Northern red oak in park Sonsbeek - Zijpendaal - Gulden Bodem, Arnhem. www.monumentaltrees.com. [dostęp 2015-09-19].
↑ Najwyższy dąb czerwony w Stanach Zjednoczonych..
↑ Lucjan Rutkowski: Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14342-8.

[ruggiero-1] Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).

[apweb-2] Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-01-05] (ang.).

[iucn-3] Quercus rubra, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).

[4] Gatunki obce w Polsce. [dostęp 2007-11-17].

[5] Northern red oak in park Sonsbeek - Zijpendaal - Gulden Bodem, Arnhem. www.monumentaltrees.com. [dostęp 2015-09-19].

[6] Najwyższy dąb czerwony w Stanach Zjednoczonych..

[7] Lucjan Rutkowski: Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14342-8.

[4]

[1]

[2]

[3]

[5]

[6]

[7]