Dąbrówka Starzeńska
Dąbrówka Starzeńska – wieś w Polsce położona w województwie podkarpackim, w powiecie rzeszowskim, w gminie Dynów[4]. Leży nad Sanem, 25 km od Sanoka, na granicy Pogórza Przemyskiego i Dynowskiego.
| wieś | |
 Panorama Dąbrówki Starzeńskiej | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności (2020) |
437[2] |
| Strefa numeracyjna |
16 |
| Kod pocztowy |
36-065[3] |
| Tablice rejestracyjne |
RZE |
| SIMC |
0601290[4] |
Położenie na mapie gminy wiejskiej Dynów  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa podkarpackiego  | |
Położenie na mapie powiatu rzeszowskiego  | |
 49°46′34″N 22°14′25″E/49,776111 22,240278[1] | |
W latach 1954–1968 wieś należała do gromady Siedliska, następnie należała i była siedzibą władz gromady Dąbrówka Starzeńska. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa przemyskiego.
Dąbrówka Starzeńska należy do rzymskokatolickiej parafii Najświętszej Maryi Panny Królowej Polski w Siedliskach w dekanacie Dynów. Kościół filialny pod wezwaniem Matki Bożej Częstochowskiej wybudowano w latach 80. XX w.
Części wsi edytuj
| SIMC | Nazwa | Rodzaj |
|---|---|---|
| 0601308 | Dół | część wsi |
| 0601314 | Góra | część wsi |
| 0601320 | Reszów | przysiółek |
Zamek edytuj
We wsi znajdują się ruiny zamku Kmitów (XV w.). Ruiny otacza rozległy park pełen starych drzew, a w nim dobrze zachowana alejka grabowa. Według podań ludowych zamek miała rzekomo wybudować królowa Bona dla wojewody Firleja. Legenda głosi, że zamek łączy z Dynowem podziemny tunel. Rozbudowano go w kształcie prostokąta wraz z parkiem dzięki następnym właścicielom z rodu Stadnickich. Właściciel Stanisław Stadnicki, zwany Diabłem Łańcuckim, najeżdżał dobra dynowskie kasztelana Wapowskiego.
W 1629 r. budowa zapór i zmiana koryta Sanu pogorszyła stosunki z sąsiadami Wapowskimi, którym rzeka zaczęła zalewać ziemie. Po Stadnickich zamek był w posiadaniu, Ossolińskich, później Podolskich i Parysów, a w XIX wieku przeszedł wraz z osadą w posiadanie Starzeńskich.
W 1863 r. na zamku przebywali przywódcy powstania styczniowego, gen. Marian Langiewicz i gen. Ludwik Mierosławski. Lata swojej świetności zamek ten przeżywał za czasów Starzeńskich, którzy w drugiej połowie XIX w. dobudowali dwór oraz przerobili zamkowe baszty na mieszkania. Zamek szczycił się bogatą biblioteką oraz pokaźnym zbiorem dzieł sztuki.
Po śmierci hrabiego Juliana Starzeńskiego majątkiem do 1939 roku zarządzał jego brat Kazimierz Starzeński. Po wybuchu II wojny światowej w dworze krótko przebywali Niemcy, a po nich do czerwca 1941 roku Rosjanie.
Zamieszkany do 1945 r., potem został spalony i wysadzony przez UPA. Zamek jest częściowo rozebrany i pozostaje w ruinie. W pobliżu zamku, na końcu grabowej alejki wybudowano kaplicę grobową (ok. 1900 r.).
Galeria edytuj
-
Ruiny zamku -
Kaplica grobowa Starzeńskich -
Zamek i dwór na mapie z 1851 r.
Przypisy edytuj
- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 22604
- ↑ Raport o stanie gminy w roku 2020. Stan ludności 31.12.2020 str. 6 [dostęp 2022-01-22]
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 218 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
- ↑ a b c GUS. Rejestr TERYT
- ↑ Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
Linki zewnętrzne edytuj
- Dąbrówka 2(17) ''D. Starzeńska'', [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. I: Aa – Dereneczna, Warszawa 1880, s. 936.
- Dąbrówka Starzeńska ( Gmina Dynów )
- Dąbrówka Starzeńska - portal o Pogórzu Przemyskim i Górach Sanocko Turczańskich
- Diabeł Łańcucki i przywódcy powstania styczniowego
- kaplica grobowa Starzeńskich