Dębica (stacja kolejowa)
Dębica – węzłowa stacja kolejowa w Dębicy, w województwie podkarpackim, w Polsce. Według klasyfikacji PKP ma kategorię dworca regionalnego[1]. Obsługiwana jest z nastawni „Db” za pomocą komputerowych urządzeń sterowania ruchem kolejowym. Stacja ma 2 wyspowe perony.
 Dworzec przed remontem | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Miejscowość | |
| Zarządca |
PKP (dworzec) |
| Data otwarcia |
1856 |
| Poprzednie nazwy |
Dembica, Debica |
| Dane techniczne | |
| Liczba peronów |
2 |
| Liczba krawędzi peronowych |
4 |
| Kasy |
2 |
| Linie kolejowe | |
Położenie na mapie Dębicy  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa podkarpackiego  | |
Położenie na mapie powiatu dębickiego  | |
 50°03′15″N 21°24′18″E/50,054167 21,405000
| |
Ruch pasażerski edytuj
| Rok | Wymiana pasażerska na dobę |
|---|---|
| 2018[2] | 1 500 |
| 2022[3] | 2 300 |
Historia edytuj
Starania o budowę kolei żelaznej z Krakowa przez Dębicę do Lwowa rozpoczęły się już w 1837, ale z uwagi na brak finansów robót nie rozpoczęto do 1850. Uprzywilejowana Kolej Żelazna Północna Cesarza Ferdynanda rozpoczęła przygotowania do budowy linii, a do 1853 zbudowany został odcinek Dębica – Bochnia. Nie był on jednak użytkowany, dopiero w 1854 rozpoczęto budowę brakującego odcinka Bochnia – Kraków. 15 października 1855. przyjechał do Dębicy pierwszy pociąg, oficjalne otwarcie nastąpiło dopiero 20 lutego 1856. Kursowały wtedy dwa pociągi dziennie. Z Dębicy do Krakowa jechało się 4 h 10 min., a do Wiednia 19 h 10 min.
W 1857 Towarzystwo Uprzywilejowanej Galicyjskiej Kolei Żelaznej Karola Ludwika przejęło od Kolei Północnej linię z Krakowa do Dębicy i kontynuowało budowę torów: w 1858 oddano do użytku odcinek do Rzeszowa, a w 1861 pociągi dojeżdżały już do Lwowa. W 1887 otwarto linię kolejową do Rozwadowa (obecnie dzielnica Stalowej Woli) z odgałęzieniem do Nadbrzezia (obecnie stacja Sandomierz). Dębica stała się stacją węzłową.
W 1887 uzyskana została zgoda rządu austriackiego na budowę linii kolejowej z Dębicy do Jasła, niestety do budowy tej linii nigdy nie doszło. W 1888 otwarto drugi tor do Krakowa, a wkrótce zbudowany został też drugi tor w stronę Rzeszowa. W 1892 koleje należące do Towarzystwa Uprzywilejowanej Galicyjskiej Kolei Żelaznej Karola Ludwika przeszły na własność państwa, a stacja w Dębicy aż do 1918 podlegała pod krakowski okręg C.K. Austriackich Kolei Państwowych.
W latach II wojny światowej węzeł w Dębicy został gruntownie przebudowany. Rozbudowano stacje Dębica i Dębica Towarowa, wybudowano nowy posterunek odgałęźny Dębica Wschodnia z łącznicą omijającą Dębicę od wschodu oraz nową parowozownię. Ważnym momentem była też elektryfikacja - 25 maja 1963 wjechał do Dębicy pierwszy pociąg elektryczny[4].
W 2011 rozpoczęto modernizację linii nr 91 na odcinku Kraków-Rzeszów. Zakres prac objął też gruntowną przebudowę stacji w Dębicy - uruchomione zostały nowoczesne urządzenia sterowania ruchem kolejowym, powstał nowy układ torowy, perony (zlikwidowano jeden peron[5]) oraz przejścia podziemne[6]. W 2016 oddano do użytku wyremontowany budynek dworca, który zyskał całkiem nowy wygląd. Urząd Miasta uruchomił w nim punkt informacyjny, 1 marca 2019 roku rozpoczęto remont linii nr 25 na odcinku Mielec-Dębica[7]. Po zakończeniu remontu na linii nr 25 wznowiono ruch pociągów towarowych 1 września 2020 roku na odcinku Mielec-Kochanówka Pustków i 13 czerwca 2021 roku na odcinku Kochanówka Pustków-Dębica[8][9][10]. 1 września 2021 roku, po 12-letniej przerwie został wznowiony ruch pociągów pasażerskich na linii kolejowej z Dębicy do Mielca[11][12].
Architektura edytuj
Początkowo budynki stacyjne były drewniane. W latach 1863–1867 wybudowany został murowany dworzec, w kolejnych latach infrastruktura była rozbudowywana o kolejne murowane budynki. W latach 60. XX wieku zabytkowy dworzec został przebudowany i stracił zupełnie swą pierwotną architektoniczną formę.
W styczniu 2015 rozpoczął się generalny remont głównego budynku dworca. Zakres prac objął głównie wnętrze: przy poczekalni zlokalizowano teraz toalety, kasy oraz część usługowo-gastronomiczną. Wymieniono zostały również okna, drzwi, instalacje wewnętrzne, pokrycia dachowe oraz stropy w skrzydłach budynku. Odnowiona została elewacja budynku – zamiast piaskowca są panele. Przejście pomiędzy budynkiem a pawilonem, w którym mieszczą się toalety, zostało zadaszone. Uporządkowano cały teren wokół dworca oraz utworzono parking z zachodniej strony. W grudniu 2015 część pasażerska został udostępniona ponownie podróżnym[13].
Pozostałe budynki stacyjne są obecnie opuszczone i powoli niszczeją. Od północnej strony stacji wznosi się zabytkowa wieża ciśnień.
Skomunikowanie edytuj
Przystanki komunikacji miejskiej (MKS Dębica) w pobliżu dworca:
- Dworzec PKP – skrzyżowanie ulic Kolejowej i Głowackiego
- linie autobusowe: 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 16
- Słoneczna PKP/Szkolna – skrzyżowanie ulic Słonecznej i Szkolnej
- linie autobusowe: 6, 7, 9
Obok budynku dworca kolejowego znajdują się również przystanki przewoźników autobusowych oraz postój taksówek.
Przypisy edytuj
- ↑ Wykaz stacji pasażerskich wraz z ich kategoryzacją oraz określeniem dostępności do obiektu, l.p. 82
- ↑ Urząd Transportu Kolejowego: Wymiana pasażerska na stacjach w Polsce w 2018 r.. 2020-01-27. [dostęp 2020-01-30].
- ↑ Urząd Transportu Kolejowego: Wymiana pasażerska - Dane o stacjach 2022. [dostęp 2023-09-17].
- ↑ Józef Buszko, Feliks Kiryk (red.), Dębica. Zarys dziejów miasta i regionu, Kraków 1995
- ↑ Zdjęcie z widocznym w tle pociągiem osobowym przy zlikwidowanym peronie. Ogólnopolska Baza Kolejowa; Dębica; galeria. bazakolejowa.pl. [dostęp 2017-09-22].
- ↑ Podpisano ostatnią umowę na modernizację linii Kraków - Rzeszów. rynek-kolejowy.pl, 2010-12-28. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-03-08)].
- ↑ 1 marca PKP PLK rozpoczyna prace między Mielcem a Dębicą [online], rynek-kolejowy.pl, 1 marca 2019 [dostęp 2019-03-01] [zarchiwizowane z adresu 2019-03-01] (pol.).
- ↑ Pociągi wracają na linię L-25. Ostrzeżenie dla kierowców [online], hej.mielec.pl, 26 sierpnia 2020 [dostęp 2020-08-27] [zarchiwizowane z adresu 2020-12-01].
- ↑ MW, Kolej wraca do Mielca. Już od 1 września ruszą pociągi [online], korso.pl - Mielec - portal miejski, 26 sierpnia 2020 [dostęp 2020-08-27] [zarchiwizowane z adresu 2021-01-25].
- ↑ Koleją znów pojedziemy na trasie Padew-Mielec-Dębica [online], PKP Polskie Linie Kolejowe S.A., 4 czerwca 2020 [dostęp 2021-06-12] [zarchiwizowane z adresu 2021-06-13] (pol.).
- ↑ MIELEC - Rozkład jazdy PKP PLK S.A., godziny odjazdów oraz ceny biletów - Portal Pasażera - PKP Polskie Linie Kolejowe S.A. [online], portalpasazera.pl [dostęp 2021-08-31] (pol.).
- ↑ Ruszają pociągi na trasie Mielec – Dębica [online], radio.rzeszow.pl, 31 sierpnia 2021 [dostęp 2021-08-31] [zarchiwizowane z adresu 2021-08-31] (pol.).
- ↑ Witold Urbanowicz: Wyremontowana Dębica. Jeszcze tylko odbiory. transport-publiczny.pl, 2016-02-24. [dostęp 2016-02-24]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-02-26)].
Linki zewnętrzne edytuj
- Dębica w Ogólnopolskiej Bazie Kolejowej – bazakolejowa.pl
| Dębica | ||
| Linia 25 Łódź Kaliska – Dębica (323,262 km) | ||
  odległość: 1,811 km
|
|
|
| Linia 91 Kraków Główny – Medyka (110,654 km) | ||
| odległość: 4,631 km
|
|
odległość: 2,346 km
|