Dębowa Łąka
Dębowa Łąka (niem. Dembowalonka; 1907–1919 Wittenburg) – wieś w Polsce położona w województwie kujawsko-pomorskim, w powiecie wąbrzeskim, w gminie Dębowa Łąka.
| wieś | |
.jpg) Kościół Matki Boskiej Bolesnej | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności (III 2011) |
777[2] |
| Strefa numeracyjna |
56 |
| Kod pocztowy |
87-207[3] |
| Tablice rejestracyjne |
CWA |
| SIMC |
0842549 |
Położenie na mapie gminy Dębowa Łąka  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa kujawsko-pomorskiego  | |
Położenie na mapie powiatu wąbrzeskiego  | |
 53°15′27″N 19°05′38″E/53,257500 19,093889[1]
| |
.jpg)
.jpg)
W latach 1954–1972 wieś należała i była siedzibą władz gromady Dębowa Łąka. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa toruńskiego. Miejscowość jest obecnie siedzibą władz gminy Dębowa Łąka. Według Narodowego Spisu Powszechnego (III 2011 r.) liczyła 777 mieszkańców[2]. Jest największą miejscowością gminy Dębowa Łąka.
We wsi znajduje się parafia św. Apostołów Piotra i Pawła[4].
Części wsi edytuj
| SIMC | Nazwa | Rodzaj |
|---|---|---|
| 0842555 | Fryzanowo | część wsi |
| 0842561 | Iwanki | część wsi |
| 0842578 | Mleczary | część wsi |
| 0842584 | Pod Łobdowo | część wsi |
Zabytki edytuj
Według rejestru zabytków NID[7] na listę zabytków wpisane są:
- kościół parafialny pw. św.św. Piotra i Pawła, XIV w., nr rej.: A/191/1-2 z 6.05.1930
- cmentarz parafialny, przy kościele, nr rej.: A/197/1-2 z 31.12.1987
- kościół ewangelicki, obecnie rzymskokatolicki filialny pw. Matki Boskiej Bolesnej, 1900-1901, nr rej.: A/195 z 15.10.2004
- zespół pałacowy:
- pałac, połowa XIX w., przełom XIX/XX w., nr rej.: A/52/1-2 z 30.10.2002
- dom ogrodnika, przełom XIX/XX w., nr rej.: A/52/1-2 z 30.10.2002
- park, 1 połowa XIX w., nr rej.: A/52/3 z 8.10.1984 i z 11.03.2003.
Pałac w Dębowej Łące edytuj
Pałac w obecnej formie wybudowany został w 1849 r. przez Karola i Fryderyka Hennigów. W 1892 roku majątek wykupiła od nich Pruska Komisja Kolonizacyjna. Od 1895 r. w pałacu miał swoją siedzibę zakon oraz seminarium duchowne Ojców Ewangelistów. Ojcowie wybudowali w 1901 roku na północnym skraju parku kościół w stylu neogotyckim na potrzeby licznej gminy ewangelickiej. Jest to okres wzmożonego osadnictwa niemieckiego. Wówczas to zmieniono nazwę miejscowości na Wittenburg in Prussen.
W okresie międzywojennym, w latach 1920-1924, w dostosowanym do potrzeb szkoleniowo-wychowawczych budynku, Siostry Służebniczki Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny prowadziły zakład wychowawczy dla panien. W 1924 roku Ojcowie Zgromadzenia Ducha Św. zorganizowali szkołę dla chłopców, a w latach 1925-1930 w pałacu mieściła się Średnia Szkoła Rolnicza. W roku 1932, pozostający bez administratora zrujnowany pałac, wydzierżawiły siostry Zgromadzenia Pasterek od Opatrzności Bożej, organizując w nim nowicjat.
We wrześniu 1939 r. Niemcy urządzili w pałacu więzienie dla księży z powiatu wąbrzeskiego. Po wojnie, w erygowanym ponownie domu Sióstr Zgromadzenia Pasterek od Opatrzności Bożej, opiekę znalazły dzieci i osoby starsze. W 1958 roku Siostry opuściły pałac i zlikwidowany przez władze świeckie ośrodek. Po 6 latach generalnego remontu – od roku 1965 – w pałacu znajdował się Państwowy Dom Dziecka. Od 1984 r. w budynku mieszczą się szkoły i internat Specjalnego Ośrodka Szkolno-Wychowawczego w Dębowej Łące.
Pałac to monumentalny gmach częściowo 2- i częściowo 3-kondygnacyjny, wzniesiony na planie prostokąta o wymiarach 35 × 26 m z niewielkim dziedzińcem pośrodku. Od północnego zachodu 6-kondygnacyjna wieża widokowa zwieńczona belwederem. W najwyższej kondygnacji wieży okna parzyste zamknięte półkoliście oraz wydatny gzyms drewniany na konsolach. Przy narożniku północnym kryty taras z kanelowanymi kolumnami. Elewację pałacu ożywiają boniowania i profilowane gzymsy. Okna częściowo w obramieniach uszatych. Najciekawsza jest pięcioosiowa elewacja frontowa budynku z północno-wschodniej strony, z trójosiowym ryzalitem w głównym skrzydle, zwieńczonym trójkątnym frontonem. Okna na piętrze ryzalitu zamknięte półkoliście, ponad nimi rozety. Od strony ogrodowej przylega portyk zwieńczony tarasem, do którego prowadzą okazałe schody.
Ochrona przyrody edytuj
W 2011 roku po odwołaniu jednego z sześciu modrzewi europejskich pozostałe pięć ponownie ustanowiono pomnikami przyrody. Drzewa posiadają obwody: 270, 272, 280, 283 i 320 cm[8].
Przypisy edytuj
- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 23570
- ↑ a b GUS: Ludność – struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r.
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 222 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
- ↑ Parafia pod wezwaniem Św. Apostołów Piotra I Pawła
- ↑ Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
- ↑ GUS. Rejestr TERYT
- ↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo kujawsko-pomorskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2023, s. 104 [dostęp 2016-02-28].
- ↑ Uchwała nr 22/11 Rady Gminy Dębowa Łąka z dnia 16 września 2011 roku. [dostęp 2012-06-14].
Bibliografia edytuj
- Katalog zabytków sztuki w Polsce, t. XI: Województwo bydgoskie, pod red. T. Chrzanowskiego i M. Korneckiego, z. 19: Powiat wąbrzeski, oprac. T. Chrzanowski i M. Kornecki, Warszawa, 1967
- Pałac w Dębowej Łące. [dostęp 2016-02-28].