Dębowina
Dębowina (do 1945 r. niem. nazwa Eichau) – wieś w Polsce położona w województwie dolnośląskim, w powiecie ząbkowickim, w gminie Bardo.
| wieś | |
 Zajazd „Złote wrota” w Dębowinie | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Wysokość |
380–460[2] m n.p.m. |
| Liczba ludności (III 2011) |
93[3] |
| Strefa numeracyjna |
74 |
| Kod pocztowy |
57-256[4] |
| Tablice rejestracyjne |
DZA |
| SIMC |
0851235 |
Położenie na mapie gminy Bardo  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego  | |
Położenie na mapie powiatu ząbkowickiego  | |
 50°29′13″N 16°42′41″E/50,486944 16,711389[1]
| |
Położenie edytuj
Mała wieś o rozproszonej zabudowie leżąca w Grzbiecie Wschodnim Gór Bardzkich, po obu stronach drogi nr 8 będącej częścią międzynarodowej drogi E67, na wysokości około 380–460 m n.p.m.[2]
Podział administracyjny edytuj
W latach 1954–1968 w granicach osiedla Bardo[5][6].
W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa wałbrzyskiego.
Historia edytuj
Pierwsze wiarygodne zapiski o wsi znajdują się w ziębickich księgach ziemskich z około XIV wieku, w których wzmiankowana jest wieś Eyche. Nazwa wsi Dębowina nawiązuje do nazwy niemieckiej Eichau, która oznaczała teren porośnięty lasem dębowym. W 1406 r. wieś była własnością Wenkego Heringa, właściciela Opolnicy[2]. W 1426 było tu wolne sędziostwo[2]. Na początku XVI w. istniały tutaj dwie wioski: Dębowina Dolna i Górna, które były własnością cesarskiej administracji skarbowej[2]. W 1569 r. zostały sprzedane za kwotę około ćwierć tysiąca talarów, cystersom z Kamieńca Ząbkowickiego[2]. Własnością cystersów wieś była aż do 1810 r. Potem Dębowina należała do Marianny Orańskiej z Kamieńca, żony Albrechta Pruskiego Hohenzollerna, najmłodszego syna króla Prus Fryderyka Wilhelma III, a po jej śmierci aż do 1945 r. był własnością Hohenzollernów osiadłych na zamku w Kamieńcu Ząbkowickim[2].
Dębowina posiada tradycje górnicze. Już w XV wieku prowadzone były tutaj poszukiwania złota i srebra[2]. Była tutaj nawet niewielka kopalnia, ale po niedługim czasie zaniechano eksploatacji z powodu nieopłacalności. Przez teren wsi, od połowy XIV w. przechodziła granica między Śląskiem a Czechami, a ściślej między księstwem ziębickim i hrabstwem kłodzkim[2].
Ważniejsze daty edytuj
- 1569 – wieś kupili cystersi z Kamieńca Ząbkowickiego.
- 1764 – we wsi odkryto złoża antymonu z zawartością srebra
- 1771 – wybudowano kopalnię i podjęto roboty górnicze
- 1774 – powołano gwarectwo
- koniec XVIII w. – według opisów wieś zamieszkiwało: 9 kmieci, 4 zagrodników, 20 chałupników i 151 mieszkańców
- 1810 – wieś stała się własnością Marianny Orańskiej
- 1883 – stała się własnością rodu Hohenzollernów
- 1885 – wieś zamieszkiwało 290 mieszkańców w 40 domostwach, zdecydowaną większość stanowili katolicy
Demografia edytuj
Według Narodowego Spisu Powszechnego (III 2011 r.) liczyła 93 mieszkańców[3]. Jest najmniejszą miejscowością gminy Bardo.
Ciekawostki edytuj
- Wieś jest położona przy historycznej granicy Śląska z ziemią kłodzką. Punkt graniczny wyznacza stojąca przy drodze nr 8 na Przełęczy Bardzkiej kolumna maryjna[2].
- W pobliżu wsi przechodzą dwie stare drogi. Jedna to Droga Wojenna zwana Drogą Armatnią (z niem. Kannonenweg), prowadzi z dawnego zamku hrabiego Merveldta na Przełęcz Bardzką, drogą tą wojska pruskie wkroczyły na teren ziemi kłodzkiej od strony Barda. Drugą drogą jest Droga Graniczna, która prowadzi z Przełęczy Bardzkiej na Przełęcz Łaszczową[2].
Przypisy edytuj
- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 23680
- ↑ a b c d e f g h i j k Słownik geografii turystycznej Sudetów. redakcja Marek Staffa. T. 12: Góry Bardzkie. Wrocław: Wydawnictwo I-BiS, 1993, s. XXX. ISBN 83-85773-04-5.
- ↑ a b GUS: Ludność – struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r.
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 226 [zarchiwizowane 2022-10-26].
- ↑ Dz.U. z 1954 r. nr 49, poz. 253, vide gromada Bardo
- ↑ Dz.U. z 1968 r. nr 21, poz. 134
Bibliografia edytuj
- Słownik geografii turystycznej Sudetów. Marek Staffa (redakcja). T. 12: Góry Bardzkie. Wrocław: Wydawnictwo I-BiS, 1993, ISBN 83-85773-04-5.
- Marek Staffa; Przewodnik turystyczny: Wędrówka przez Sudety Środkowe: Góry Wałbrzyskie – Góry Suche – Góry Sowie – Góry Bardzkie; Wyd. PTTK „Kraj”; Warszawa/Kraków 1982, ISBN 83-00-00476-9.
- Praca zbiorowa; Mapa: Góry Bardzkie i Złote. Skala 1:60 000: Wyd. P.P.W. Kartogr. im. E. Romera; Warszawa/Wrocław 1993; nr BN PB 1005/94