Długołęka-Świerkla
Długołęka-Świerkla (niem. Langendorf-Tannendorf[4]) – wieś w Polsce położona w województwie małopolskim, w powiecie nowosądeckim, w gminie Podegrodzie. Wieś utworzona z dawnych wsi Długołęka i Świerkla.
| wieś | |
 Kościół Nawiedzenia Najświętszej Maryi Panny w Długołęce-Świerkli | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Wysokość |
380–550 m n.p.m. |
| Liczba ludności (2022) |
988[2] |
| Strefa numeracyjna |
18 |
| Kod pocztowy |
33-386[3] |
| Tablice rejestracyjne |
KNS |
| SIMC |
0460115 |
Położenie na mapie gminy Podegrodzie  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa małopolskiego  | |
Położenie na mapie powiatu nowosądeckiego  | |
 49°37′25″N 20°32′56″E/49,623611 20,548889[1]
| |
Położenie
edytujWieś położona jest w południowo-wschodniej części Beskidu Wyspowego, na wysokości 380–550 m n.p.m., Zajmuje 6,49 km² (10% powierzchni gminy[5]). Przez Długołękę przepływa potok Gostwiczanka, przyjmujący w górnym biegu, na wysokości wsi, nazwę Gajduszowiec. Wokół wioski znajdują się zalesione wzgórza: Piekło (652 m n.p.m.), Zagórów (580 m n.p.m.) i Chełmek (483 m n.p.m.). Graniczy z: Mokrą Wsią, Gostwicą, Brzezną, Stroniem, Przyszową, oraz Wysokim.
Części wsi
edytuj| SIMC | Nazwa | Rodzaj |
|---|---|---|
| 0460121 | Brzeziny | część wsi |
| 0460138 | Burdak Długołęcki | część wsi |
| 0460180 | Poddąbrowie | część wsi |
| 0460173 | Pod Piekłem | przysiółek |
| 0460196 | Rąbacz | część wsi |
| 0460204 | Sołtystwo | część wsi |
| 0460210 | Zalas | część wsi |
Toponimika nazwy
edytujPierwotna nazwa Długołęki to Długa Łąka, najstarszy jej zapis pochodzi z dokumentu z 1335. Pojawia się w nim także łacińskie tłumaczenie: de Longo prato. Kolejna wzmianka Dluga Lanka pochodzi z 1357. W rejestrze poborowym z 1581 znaleźć można także nazwę Długa Łąka. Nazwa pochodzi od obszaru na którym znajdowały się rozległe łąki.
Najstarszy zapis nazwy Świerkla pochodzi z 1357: inter Swierklam. Jan Długosz w „Liber beneficiorum dioecesis Cracoviensis” podaje nazwę Swyrkla. Inne zapisy nazwy wsi można znaleźć w rejestrach poborowych z 1538: Swirklia i z 1629: Swierkla. Nazwa pochodzi od wyrazu świerk.
Historia
edytujPierwsze wzmianki o istnieniu wsi oraz parafii długołęckiej pochodzą z lat 1325–1327. W 1356 ksieni zakonu klarysek w Starym Sączu, Konstancja, nadała sołectwo Janowi i Wiecisławowi. Długołękę zamieszkiwali rycerze, natomiast Świerkla była osadą klasztorną. W następnych stuleciach obydwie wsie należały do parafii w Podegrodziu[8], a następnie do parafii w Przyszowej.
Wsie duchowne Długa Łąka i Świrkla, własność klasztoru klarysek w Starym Sączu, położone były w drugiej połowie XVI wieku w powiecie sądeckim województwa krakowskiego[9]. Na przełomie XVI i XVII wieku Długołęka została opuszczona, a w jej rejonie poszukiwano złota. W 1527 istniała we wsi parafia, w okresie późniejszym zlikwidowana.
W czasie akcji kolonizacyjnej przeprowadzonej przez cesarza Józefa II w Długołęce i Świerkli (wtedy były osobnymi wsiami) mieszkali osadnicy niemieccy.
Po II wojnie światowej, w 1972 powstała jednostka OSP, w latach 1982–1988 wybudowano nowy kościół, a Długołęka-Świerkla została ponownie parafią. W 2010 roku został utworzony zbór Świadków Jehowy (w 2012 roku został zreorganizowany do sąsiednich zborów Limanowa i Nowy Sącz-Południe[10])[brak potwierdzenia w źródle].
Wierni Kościoła rzymskokatolickiego należą do miejscowej parafii Nawiedzenia NMP. Kilkakrotnie Świerkla była odłączana i przyłączana do Długołęki. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa nowosądeckiego.
Zabytki
edytuj- Kaplica Nawiedzenia Najświętszej Maryi Panny – wzniesiona w 1894, zbudowana z cegły i kamienia, otynkowana, kryta blachą. Prostokątna, z półkolistym zamknięciem. Wewnątrz obrazy: Matki Boskiej Bolesnej, Chrystusa Ukrzyżowanego, Matki Boskiej Pocieszenia, oraz obraz przedstawiający twarz Chrystusa na chuście św. Weroniki.
Komunikacja
edytujPrzez wieś przebiega droga powiatowa nr 1546K łącząca Przyszową ze Stadłami oraz liczne drogi gminne łączące miejscowość z ościennymi wsiami. Regularne połączenia autobusowe z Długołęki-Świekli do Nowego Sącza i z powrotem obsługuje prywatny przewoźnik.
Edukacja
edytuj- Szkoła Podstawowa im. Św. Jadwigi Królowej Polski[11]
Orkiestra dęta
edytujOd stycznia 2005 we wsi działa orkiestra dęta, założona przez ks. Krzysztofa Bajorka. W ramach jej działalności prowadzone są próby dla muzyków oraz bezpłatne nauki dla dzieci. Orkiestra uświetnia wiele okolicznościowych imprez, uroczystości kościelnych, strażackich i szkolnych[12].
OSP Długołęka-Świerkla
edytujHistoria
edytujJednostka Ochotniczej Straży Pożarnej w Długołęce-Świerkli powstała w 1979.
Wyposażenie
edytujJednostka posiada na wyposażeniu: samochód Iveco, motopompę M8/8, radiotelefon oraz podstawowy sprzęt ratowniczy i gaśniczy.
Przypisy
edytuj- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 9 stycznia 2024, identyfikator PRNG: 24228
- ↑ NSP 2021: Ludność w miejscowościach statystycznych [online], Bank Danych Lokalnych GUS, 19 września 2022 [dostęp 2022-10-04].
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 225 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
- ↑ Nazwy w Słowniku geograficznym Królestwa Polskiego. [dostęp 2011-08-19]. (pol.).
- ↑ Powierzchnia Długołęki-Świerkli. [dostęp 2011-02-01]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-10-22)]. (pol.).
- ↑ Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części. „Dziennik Ustaw”. Nr 29, poz. 200, s. 1867, 2013-02-15. Ministerstwo Administracji i Cyfryzacji. [dostęp 2014-03-09].
- ↑ TERYT (Krajowy Rejestr Urzędowego Podziału Terytorialnego Kraju). Główny Urząd Statystyczny. [dostęp 2015-11-18].
- ↑ Informacje na stronie UG Podegrodzie. [dostęp 2018-02-01].
- ↑ Województwo krakowskie w drugiej połowie XVI wieku ; Cz. 2, Komentarz, indeksy, Warszawa 2008, s. 103.
- ↑ Dane według wyszukiwarki zborów, na oficjalnej stronie Świadków Jehowy jw.org [dostęp 2020-01-06].
- ↑ Historia szkoły - Szkoła Podstawowa im. Św. Jadwigi Królowej Polski w Długołęce-Świerklo [online], spdlugoleka.podegrodzie.pl [dostęp 2024-05-20].
- ↑ Informacje na stronie GOK-u. [dostęp 2011-08-19]. [zarchiwizowane z tego adresu (2010-12-30)]. (pol.).
Bibliografia
edytuj- Zenon Piotr Szewczyk: O pochodzeniu nazw miejscowych Gminy Podegrodzie i okolic. Nowy Sącz: UG Podegrodzie, Biblioteka Gminna w Podegrodziu, 2009. ISBN 978-83-60822-59-3.
- Kościoły i kapliczki w Gminie Podegrodzie. Podegrodzie: UG Podegrodzie, GOK Podegrodzie, 2004.
- Długołęka-Świerkla. W: Jan Pastuszczak: Gmina Podegrodzie. Jacek Kula, Jerzy Nieć, Krzysztof Bodziony (ilustracje); Stanisław Mendelowski (redakcja). Krosno: P.U.W. „Roksana” sp. z o.o., 2006, s. 28–30. ISBN 83-7343-126-8.