Dżabhat an-Nusra

islamistyczna organizacja terrorystyczna

Dżabhat an-Nusra (Front Obrony Ludności Lewantu, arab. ‏جبهة النصرة لأهل الشام‎), od 29 lipca 2016 także Dżabhat Fath asz-Szam[5] (Front Podboju Lewantu, arab. ‏جبهة فتح الشام‎[6]) – islamistyczna organizacja terrorystyczna[7][8] walcząca w wojnie w Syrii przeciwko rządom prezydenta Baszszara al-Asada, do 2016 będąca odgałęzieniem Al-Ka’idy.

Dżabhat an-Nusra,
Dżabhat Fath asz-Szam
Ilustracja
Flaga używana przez Dżabhat an-Nusra od 2013 do 2016
Data założenia

2012-01-23 23 stycznia 2012(dts)

Lata aktywności

2012–

Terytorium

Syria

Liczba członków

15 000 (2017)[1]

Działalność przestępcza

terroryzm islamski

Sprzymierzeńcy

Al-Ka’ida[2],
Wolna Armia Syrii[3]

Wrogowie

Syria,
Rosja[4]

Ważne osoby

Abu Muhammad al-Dżaulani

Ugrupowanie przeprowadziło wiele zamachów terrorystycznych, ściągało zagranicznych sunnickichmudżahedinów” do Syrii jak i uczestniczyło w bitwach z armią syryjską. Twórcą i przywódcą Dżabhat an-Nusra jest Abu Muhammad al-Dżaulani. Według danych z 2016 roku, 70% członków grupy stanowili bojownicy z Syrii i Iraku, zaś 30% cudzoziemcy z różnych państw[9].

28 stycznia 2017 terroryści powołali nową organizację Hajat Tahrir asz-Szam (HTS). W jej skład weszły oddziały Dżabhat an-Nusra, Dżabhat Ansar ad-Din, Dżajsz as-Sunna, Liwa al-Hakk i Ruch az-Zenki[10].

Działalność edytuj

Pozycja dżihadystów w Syrii wzrosła, kiedy w grudniu 2011 amerykańscy żołnierze po ośmiu latach wycofali się z sąsiedniego Iraku. Wówczas do Syrii przez wschodnią granicę zaczęli masowo przenikać islamiści powiązani z Al-Ka’idą, którzy wykorzystali chaos w kraju i poparli sunnicką opozycję, dążąc do ustanowienia w Syrii swojego kalifatu.

Już pod koniec lipca 2012 zagraniczne media donosiły, że grupy rebelianckie w Syrii radykalizowały się wraz z wydłużaniem się wojny domowej. Do walk przystąpili konserwatywni sunnici zamieszkujący głównie centralną część kraju. Ponadto do radykałów trafiało wsparcie zaopatrzeniowe i finansowe z Arabii Saudyjskiej i Kataru. Rebelianci zaczęli też rekrutować zagranicznych dżihadystów do walki z „niewiernymi” alawitami[11].

Brytyjski fotoreporter Jeroen Oerlemans, który przez tydzień był przetrzymywany przez rebeliantów, twierdził, że wśród rebeliantów było dużo ochotników z odległych regionów takich jak Pakistan, Bangladesz i Czeczenia. Dodał, że żaden z przetrzymujących go bojowników nie był Syryjczykiem, a połowa z nich znała angielski. W związku z tym podejrzewano, iż po ewentualnym obaleniu prezydenta al-Asada, fundamentaliści dążyliby do zaprowadzenia prawa szariatu, bądź wybuchłaby kolejna wojna domowa, która mogłaby zakończyć się przejęciem władzy przez radykałów islamskich, tak jak miało to miejsce w czerwcu 2012 w samozwańczym afrykańskim Azawadzie[12].

W sierpniu 2012 roku Front Obrony Ludności Lewantu ogłosił, iż działa w Damaszku i jego okolicach we współpracy z Batalionem As-Sahaba z Wolnej Armii Syrii[13]. W marcu 2013 dowódca FSA nazwał dżihadystów „braćmi w wierze”[3].

Francuski chirurg Jacques Beres, współzałożyciel organizacji Lekarze bez Granic, które powrócił 7 września 2012 ze szpitala w Aleppo, kontrolowanego przez rebeliantów w którym pracował przez dwa tygodnie powiedział, że połowa bojowników którym udzielał pomocy stanowili cudzoziemcy. Lekarz twierdził, że opatrywał po 40 rannych dziennie i powiedział, że dżihadyści nie walczyli dla samego upadku Partii Baas, ale dla przejęcia władzy i ustanowieniem państwa islamskiego z szariatem, mającego stać się częścią „światowego emiratu”[14].

Stany Zjednoczone nałożyły 11 grudnia 2012 na dwóch liderów ugrupowania Majsara Alego Musy Abd Allaha al-Dżuburiego i Anasa Hasana Chataba sankcje finansowe. Wpisanie ich na czarna listę oznaczało zamrożenie ich aktywów oraz zakazano amerykańskim obywatelom robienia z nimi interesów[15].

14 islamistycznych grup z Frontem Obrony na czele odrzuciło 18 listopada 2012 wejście w skład szerokiej Syryjskiej Koalicji Narodowej na rzecz Opozycji i Sił Rewolucyjnych. Islamiści opowiedzieli się za utworzeniem państwa islamskiego i domagali się wprowadzenia koranu jako konstytucji [sic][16].

Pod koniec grudnia 2012 kiedy w Aleppo rozpoczęły się walki o lotniska i bazy wojsk syryjskich, islamiści ogłosili „strefę zakazu lotów”, gdyż byli zdolni do strącania maszyn wykorzystywanych do nalotów przez Siły Zbrojne Syrii[17]. 7 stycznia 2013 członkowie Dżabhat an-Nusra zamordowali trzech żołnierzy porwanych dwa dni wcześniej w Dajr az-Zaur[18].

Zamachy terrorystyczne edytuj

Pierwszy duży zamach podczas konfliktu w Syrii miał miejsce 23 grudnia 2011. W wyniku wybuchu samochodu-pułapki w Damaszku zginęły 44 osoby, a 166 zostało rannych. Za zamachem stali sunniccy islamiści powiązani z Al-Ka’idą. Drugi taki zamach miał również miejsce w stolicy, 6 stycznia 2012. Celem ataku w którym zginęło 25 osób, a 46 odniosło rany, był autobus przewożący milicjantów[19].

23 stycznia 2012 islamiści wydali oświadczenie za pośrednictwem serwisu YouTube w którym poinformowali o ustanowieniu ugrupowania Dżabhat an-Nusra oraz przyznali się do przeprowadzenia wcześniejszych zamachów bombowych. Grupa ogłosiła włączenie się do wojny „w celu obrony mieszkańców Syrii, uciskanych przez siły reżimowe i milicje prorządowe oraz walki w imieniu Allaha”[20].

10 lutego 2012 doszło do potężnej podwójnej eksplozji samochodu-pułapki w Aleppo. Zginęło 28 osób, a 175 odniosło obrażenia – zarówno cywile, jak i funkcjonariusze sił bezpieczeństwa. Do zamachu doszło w pobliżu budynku wojskowego i siedziby sił bezpieczeństwa[21]. Trzeci zamach w Damaszku terroryści przeprowadzili 17 marca 2012. W wyniku podwójnej eksplozji samochodów-pułapek w pobliżu siedziby wywiadu oraz głównej siedziby policji zginęło 27 osób, a 140 odniosło rany. Do tego czasu wyniku zamachów dżihadystów zginęło ponad 120 osób[22].

27 kwietnia 2012 w Damaszku doszło do zamachu samobójczego, w wyniku którego zginęło 11 osób. Eksplozja nastąpiła w pobliżu jednego z meczetów w centrum miasta, gdy wierni opuszczali świątynię po piątkowych modłach. 30 kwietnia 2012 do zamachów bombowych doszło w Idlibie i Damaszku. W pierwszych z tych miast atak wymierzony był w pobliżu kwatery głównej służb wywiadowczych sił powietrznych w wyniku czego zginęło ponad 20 osób. Z kolei w stolicy eksplodowały ładunki wybuchowe, umieszczone w samochodzie, jednak nie było informacji o ofiarach[23].

Do kolejnego zamachu w wykonaniu Dżabhat an-Nusra doszło 10 maja 2012. Atak miał miejsce w Damaszku, gdzie eksplodowały dwa samochody-pułapki. Potężna eksplozja, która wydarzyła się w godzinach porannego szczytu spowodowała 55 ofiar, natomiast 372 ludzi zostało rannych. Terroryści ogłosili w oświadczeniu, że dokonali zamachu w odwecie za ofensywę sił rządowych w Himsie[24].

29 maja 2012 w czasie walk w Dajr az-Zaur terroryści Nusry rozstrzelali 13 pracowników firmy elektrycznej[25][26].

27 czerwca 2012 bojownicy Dżabhat an-Nusra zaatakowali w okolicach Damaszku siedzibę prorządowej stacji Al-Ichbarijja TV. W wyniku wybuchu ładunków wybuchowych zginęło siedem osób, a studio nagrań zostało zniszczone[27]. 3 sierpnia 2012 terroryści ogłosili, iż zabili Muhammada as-Sa’ida, prezentera telewizyjnego porwanego 19 lipca 2012[28].

3 października 2012 na Placu Sad Allaha al-Dżabiriego w Aleppo doszło do czterech eksplozji samochodów-pułapek, a piąta nastąpiła kilkaset metrów dalej, w pobliżu bramy do starego miasta. W tych zamachach zginęło 40 osób, a 90 zostało rannych. W następstwie wybuchów zniszczona została część fasady hotelu. Zawaliły się również dwie kondygnacje kawiarni. Po tym wydarzeniu mieście zamknięto wszystkie budynki administracji rządowej[29]. Do przeprowadzenia zamachu przyznały się Rada Rewolucyjna Aleppo i Dżabhat an-Nusra. Strona rządowa dodała, iż udaremniła kolejne zamachy, zabijając dwóch terrorystów mających na sobie pasy z ładunkami wybuchowymi[30].

8 października 2012 w siedzibie wywiadu wojsk lotniczych na przedmieściu Damaszku doszło do podwójnego zamachu samobójczego do którego przyznał się Dżabhat an-Nusra. W zamachach terrorystycznych w którym wykorzystano pojazdy wyładowane ładunkami wybuchowymi zginęło kilkadziesiąt osób. W raporcie dżihadystów był to atak na „cytadelę tyranii” jak nazwano siedzibę wywiadu wojsk lotniczych, w której na początku wojny domowej przetrzymywano i torturowano rebeliantów[31].

5 listopada 2012 w Az-Zijara w muhafazie Hamy terrorysta z Dżabhat an-Nusra przeprowadził w pobliżu punktu wojskowego zamach samobójczy za pomocą samochodu-pułapki w którym śmierć poniosło 50 żołnierzy i bojowników prorządowych[32].

Rozłam z Państwem Islamskim edytuj

10 kwietnia 2013 Abu Muhammad al-Dżaulani, przyrzekł lojalność Ajmanowi az-Zawahiriemu, liderowi Al-Kaidy. Al-Dżaulani przyznał się do przeprowadzenia wielu zamachów w Syrii. Dzień wcześniej bojownicy Nusry oficjalnie ogłosili, iż są odgałęzieniem Islamskiego Państwa w Iraku (ISI), także filii Al-Kaidy[2]. Ponadto al-Dżaulani i lider ISI Abu Bakr al-Baghdadi ogłosili fuzję ugrupowań, ogłaszając powstanie Islamskiego Państwa w Iraku i Lewancie (ISIL). Jednakże w liście otwartym z 9 czerwca 2013 Ajman az-Zawahiri nazwał tę decyzję błędem i ją anulował[33]. Al-Baghdadi nie podporządkował się decyzji az-Zawahiriego i 15 czerwca 2013 ogłosił, iż oba podmioty będą działać jako jedna organizacja pod nazwą Islamskie Państwo w Iraku i Lewancie (ISIL, ISIS)[34]. Na początku listopada az-Zawahiri po raz kolejny nakazał rozwiązanie ISIL i powrót bojowników al-Baghdadiego do Iraku, z kolei armią Al-Kaidy w Syrii obwołał ugrupowanie Dżabhat an-Nusra. Wówczas ISIL porzuciło sojusz z Dżabhat an-Nusra, wdając się z nimi w bratobójczą walkę[35].

W styczniu 2014 Dżabhat an-Nusra zostało wyparte przez ISIS m.in. z głównego bastionu jakim była Ar-Rakka, zajęta po bitwie z siłami rządowymi w marcu 2013. W lutym i marcu 2014 Dżabhat an-Nusra i Front Islamski przeprowadziły drugą ofensywę wymierzoną w ISIS, w efekcie której dżihadysci zostali zmuszeni do ucieczki ze swoich pozycji w muhafazie Dajr az-Zaur. Jednak zmiana sytuacji nastąpiła po bitwie o Markadę w dniach 21–29 marca 2014, kiedy to ISIS pokonało Dżabhat an-Nusra i zaczęło ich powoli wypierać ze wschodniej części kraju[36]. Po bitwie o przejście graniczne Abu Kamal z 11 kwietnia 2014, ISIS przegrupowało się i podjęło szeroko zakrojoną ofensywę, która doprowadziła do klęski Dżabhat an-Nusra w muhafazie Dajr az-Zaur[37].

Mimo porażki na wschodzie Syrii w walce z Państwem Islamskim, ugrupowanie Dżabhat an-Nusra w 2014 stało się najsilniejszym (pomijając Państwo Islamskie) ugrupowaniem syryjskiej opozycji zbrojnej, które brało udział w kampaniach wojennych wymierzonych w siły rządowe. Islamiści Dżabhat an-Nusra walczyli w Aleppo, pod Damaszkiem, w Himsie, pod Chan Szajchun, brali udział w kampanii w Górach Kalamun, szturmowali bastion syryjskich wojsk w muhafazie Latakia, czy też walczyli na froncie południowym. Współpracowali głównie z Frontem Islamskim i Armią Mudżahedinów w ramach luźnego sojuszu Ahl asz-Szam.

Ideologia edytuj

Grupa wyznaje radykalne doktryny islamizmu, zwłaszcza salafizm i wahhabizm. Jej przywódca Abu Muhammad al-Dżaulani otwarcie wzywał do ataków na alawitów[38]. Ugrupowanie poparło zamachy w Paryżu w 2015[39].

Przypisy edytuj

  1. Названо количество террористов воюющих в Сирии, „Izwiestija”, 25 sierpnia 2017 (ros.).
  2. a b Front al-Nusra przyrzeka wierność głównemu szefowi Al-Ka’idy, Wirtualna Polska, 10 kwietnia 2013 [dostęp 2013-04-12] [zarchiwizowane z adresu 2013-06-19] (pol.).
  3. a b Bill Roggio, Free Syrian Army commander praises Al Nusrah Front as 'brothers', Long War Journal, 30 marca 2013 (ang.).
  4. Thomas Joscelyn, 2 Damascus-based jihadist groups swear allegiance to Al Nusrah Front, Long War Journal, 22 lutego 2016, Cytat: The spokesman says the fighters (…) will fight the Russians, the Rafidhi (or rejectionists, a derogatory term used for Shiites) and the Nusayris (ang.).
  5. Jacek Raubo, Rebranding Frontu an-Nusra. Propagandowe zerwanie więzów z Al-Ka’idą?, defence24.pl, 1 sierpnia 2016 [zarchiwizowane z adresu 2016-08-04].
  6. Al-Nusra leader Jolani announces split from al-Qaeda. Al Jazeera English, 2016-07-29.
  7. Michael Gordon, Anne Barnard, US places militant Syrian rebel group on List of Terrorist Organizations, „The New York Times”, 10 grudnia 2012, ISSN 0362-4331 (ang.).
  8. Turkey lists al-Nusra Front as terrorist organization, Hürriyet Daily News, 3 czerwca 2014 (ang.).
  9. Everything you need to know about the new Nusra Front, „Time”, 26 lipca 2016 (ang.).
  10. Al-Qaeda and allies announce new entity in Syria, Long War Journal, 28 stycznia 2017 (ang.).
  11. Wśród powstańców w Syrii rosną wpływy dżihadystów. wp.pl, 2012-07-30. [dostęp 2012-07-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-08-21)]. (pol.).
  12. Brytyjscy dżihadyści walczą przeciwko wojskom Baszara al-Asada. wp.pl, 2012-07-30. [dostęp 2012-07-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-08-21)]. (pol.).
  13. Al-Ka’ida w Syrii – niebezpieczny sojusz z islamskimi ekstremistami, Wirtualna Polska, 16 sierpnia 2012 [dostęp 2012-08-16] [zarchiwizowane z adresu 2012-08-23] (pol.).
  14. Ofensywa rządowa w rejonie Damaszku – wiele ofiar. wp.pl, 2012-09-08. [dostęp 2012-09-10]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-04-14)]. (pol.).
  15. USA: sankcje wobec szefów ugrupowania dżihadystycznego w Syrii. wp.pl, 2012-12-11. [dostęp 2012-12-11]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-01-05)]. (pol.).
  16. Aleppo Rebels Denounce Syrian Opposition National Coalition & Declar Islamic State. Reuters, 2012-11-18. [dostęp 2012-11-19]. (ang.).
  17. Syrian rebel fighters declare ‘No Fly Zone’ in Aleppo. Al Dżazira, 2012-12-22. [dostęp 2012-12-25].
  18. The jihadist al-Nusra front executed 3 regular soldiers detained earlier in 5/1/2012, SOHR, 7 stycznia 2013 [dostęp 2013-01-08] [zarchiwizowane z adresu 2013-02-07].
  19. Syrian troops 'wipe out village'. Reuters, 2011-12-21. [dostęp 2012-10-01]. (ang.).
  20. Al Nusrah Front claims suicide attack in Syria. longwarjournal.org, 2012-01-23. [dostęp 2012-10-01]. (ang.).
  21. Syria unrest: Explosions in Aleppo 'kill 25'. BBC News, 2012-02-10. [dostęp 2012-10-01]. (ang.).
  22. W Syrii znów gorąco. Krwawe eksplozje w centrum stolicy. tvn24.pl, 2012-03-17. [dostęp 2012-03-17]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-03-20)]. (pol.).
  23. Zamachy na służby specjalne Syrii – są ofiary śmiertelne. wp.pl, 2012-04-30. [dostęp 2012-04-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-05-03)]. (pol.).
  24. Front Zwycięstwa przyznał się do zamachu w stolicy. tvn24.pl, 2012-05-12. [dostęp 2012-05-12]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-05-15)]. (pol.).
  25. W Syrii znaleziono ciała 13 zastrzelonych mężczyzn. wp.pl, 2012-05-30. [dostęp 2012-06-04]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-07-25)]. (pol.).
  26. Militant group claims killing of 13 in Syria. Reuters, 2012-06-05. [dostęp 2012-10-01]. (ang.).
  27. Seven killed in attack on Syrian TV station. Reuters, 2012-06-27. [dostęp 2012-10-01]. (ang.).
  28. Syrian TV presenter Mohammad al Saeed has been executed by Islamist armed group Al-Nusra, says rights groupn. Reuters, 2012-08-03. [dostęp 2012-10-01]. (ang.).
  29. Seria eksplozji w Aleppo. wp.pl, 2012-10-03. [dostęp 2012-10-05]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-10-06)]. (pol.).
  30. Syria suicide bombers kill 34 and injure 120 in Aleppo, „The Guardian”, 3 października 2012, ISSN 0261-3077 (ang.).
  31. Syria: dziesiątki zabitych w zamachu w Damaszku. wp.pl, 2012-10-09. [dostęp 2012-10-09]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-10-30)]. (pol.).
  32. Syria: co najmniej 50 żołnierzy zginęło w zamachu w Hamie. wp.pl, 2012-11-05. [dostęp 2012-11-06]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-11-10)]. (pol.).
  33. Qaeda chief annuls Syrian-Iraqi jihad merger. Al Dżazira, 2013-06-10. [dostęp 2013-07-12]. (pol.).
  34. Iraqi al-Qaeda chief rejects Zawahiri orders. Al Dżazira, 2013-06-15. [dostęp 2013-08-06]. (pol.).
  35. Top Syrian rebel commander denies reports of fleeing haaretz.com.
  36. Syrian army retakes key post in regime bastion Latakia. yourmiddleeast.com, 2014-03-31. [dostęp 2014-04-19]. (ang.).
  37. ISIS kills 35 fighters from Jabhat Al-Nusra and Islamic battalions, SOHR, 29 marca 2014 [dostęp 2014-04-19] [zarchiwizowane z adresu 2014-04-07] (ang.).
  38. Syria's Nusra Front leader urges wider attacks on Assad's Alawite areas to avenge Russian bombing, The Telegraph (ang.).
  39. Syria's Nusra Front backs Paris attacks, despite opposition to Islamic State, Middle East Eye (ang.).