Dachstein (lodowiec)
Lodowiec Dachstein – lodowiec w południowej części masywu Dachstein w Austrii. Jest najdalej na wschód wysuniętym lodowcem Alp, na granicy między krajami związkowymi Górną Austrią i Styrią. Zajmuje powierzchnię ok. 560 ha.
Po raz pierwszy został zdobyty w XIX wieku, jednak jego rozwój jako centrum sportów zimowych nastąpił pod koniec lat 60. XX wieku wraz z budową na południowej ścianie masywu kolejki gondolowej. Na terenie lodowca znajduje się szereg atrakcji dla narciarzy i snowboardzistów. Poza systemem wyciągów i tras zjazdowych do dyspozycji są jeszcze trasy biegowe (jesienią trenuje tutaj wiele reprezentacji narodowych), w tym Narodowa Austriacka Trasa Narciarska biegnąca od górnej stacji kolejki do miejscowości Obertraun po drugiej stronie masywu Dachstein[1]. Dla snowboardzistów przygotowany jest Atomic Superpark.
Lodowiec Dachstein zajmuje powierzchnię około 500 ha i składa się z 8 mniejszych lodowców:
- Lodowiec Hallstätter (Hallstätter Gletscher) (300 ha)
- Lodowiec Großer Gosauer (Großer Gosauer Gletscher) (120 ha)
- Lodowiec Schladminger (Schladminger Gletscher) (95 ha)
- Lodowiec Schneeloch (Schneeloch Gletscher)
- Lodowiec Kleiner Gosau (Kleiner Gosau Gletscher)
- Lodowiec Nördlicher Torstein (Nördlicher Torsteingletscher)
- Lodowiec Smiedstock (Smiedstockgletscher)
- Lodowiec Edelgrieß (Edelgrießgletscher)
Lodowiec znajduje się na liście światowego dziedzictwa UNESCO[2] jako część obszaru „Hallstatt-Dachstein Salzkammergut”.
Kolej linowa na południowej ścianie (Dachstein Südwandbahn) edytuj
Pierwsze plany budowy kolejki linowej na szczyt Hunerkogel pojawiły się już w latach 30. XX wieku, jednak powstałe problemy techniczne uniemożliwiały ich realizację. Przełom nastąpił dopiero w latach 60. XX wieku. Miało to związek z budową w latach 1960–1961 drogi Dachsteinstrasse prowadzącej z miejscowości Ramsau am Dachstein do obecnej dolnej stacji kolejki. Po rozważeniu wielu wariantów (według jednego z nich dolna stacja miała się znajdować aż w Schladmingu) w 1966 roku rozpoczęto budowę kolejki. Największe problemy napotkano podczas budowy górnej stacji. Aby mogła ona powstać konieczne było wykonanie w pokrywie lodowej szczytu Hunerkogel betonowych fundamentów 70-metrowej głębokości. Ostatecznie po 30 miesiącach budowy, 21 czerwca 1969 roku w obecności prezydenta Austrii Franza Jonasa nastąpiło oficjalne otwarcie. Początkowo dla narciarzy dostępne były tylko dwa wyciągi. Budowa kolejnych i rozbudowa już istniejących miała miejsce w latach 1974, 1980 oraz 2003. W 1992 r. rozbudowano górną stację, powiększając znajdującą się tam restaurację do 180 miejsc siedzących. W 2003 roku obiekty na lodowcu przejęła w administrowanie firma Planai Hochwurzen Bahnen GmbH. Jeszcze w tym samym roku do górnej stacji doprowadzono linię elektryczną (kabel o średnicy 70 mm o długości 2600 m i wadze 7,5 kg na metr) co umożliwiło m.in. przejście z ręcznego sterowania kolejką na automatyczne. Gondole kursujące co 20 minut służą nie tylko do wywożenia turystów, ale pełnią także funkcję transportową. W zbiornikach mocowanych pod wagonikami wywożona jest czysta woda (gondola nr 1), olej (gondola nr 2), a także zwożone są ścieki (drugi zbiornik pod gondolą nr 2).
Parametry kolejki[3] edytuj
- kolejka pokonuje różnicę wysokości 998 m
- długość liny 2.174 m
- w najwyższym punkcie gondola znajduje się 210 m nad ziemią
- czas jazdy to ok. 7 minut przy prędkości 6–10 m/s
- 2 gondole o pojemności po 70 osób + jedna z obsługi
Punkt widokowy edytuj
2 sierpnia 2005 roku oddano do użytku platformę widokową oplatającą górną stację kolejki. Jej najważniejszym punktem jest Sky Walk – częściowo przeszklona konstrukcja wychodząca poza 250 metrową, pionową ścianę góry Hunerkoge[4].
Dane techniczne edytuj
- konstrukcja stalowa użyta do budowy platformy widokowej waży ok. 40 ton
- jednorazowo Sky Walk może odwiedzać 150 osób
- statycznie konstrukcja wytrzyma nacisk 8 m pokrywy śnieżnej na metr kwadratowy i wiatr o sile 210 km/h
- koszt budowy wyniósł ok. 500 000 euro
Pałac lodowy edytuj
Jedną z nowości jest położony niecałe 100 metrów od górnej stacji kolejki pałac lodowy Eispalast[5]. Po trwającej ponad rok budowie, 14 lipca 2007 umożliwiono turystom wejście w głąb lodowca. W pałacu obok monumentalnej sali tronowej czy niebieskiego salonu można podziwiać lodowe rzeźby Scrata, Diega lub Sida – bohaterów filmu Epoka lodowcowa.
Dachstein:Cult edytuj
Dachstein:Cult – najwyżej na świecie położona pracownia artystyczna[6]. Spotkania organizowane są od 2005 roku z inicjatywy stowarzyszenia Art:Network i Planai Hochwurzen Bahnen. W jego ramach dwa razy do roku międzynarodowi artyści z różnych dziedzin przez pewien czas mieszkają i tworzą na szczycie Hunerkogel (2700 m n.p.m.). Następnie ich dzieła prezentowane są w galeriach całego świata (w 2008 m.in. w Warszawie[7]).
Infrastruktura narciarska edytuj
Wyciągi edytuj
Mitterstein
- różnica wysokości 256–2264,5 m n.p.m. do 2520,5 m n.p.m.
- krzesełka dwuosobowe
- długość 828,7 m
- 133 krzesełka w odstępie 12,5 m
- czas jazdy – ok. 5 min.
- możliwość wywozu 1440 osób na godzinę
Schladminger I i II
- różnica wysokości od 2500 m n.p.m. do 2680 m n.p.m.
- długość 744 m
- prędkość 3 m/s
- liczba orczyków – 2x80
- możliwość wywozu 2 x po 1000 osób na godzinę
Hunerkogel
- różnica wysokości od 2620 m n.p.m. do 2680 m n.p.m.
- długość 307 m
- możliwość wywozu 1400 osób na godzinę
Austriascharten
- różnica wysokości 50 m
- długość 228 m
- możliwość wywozu 720 osób na godzinę
Inne atrakcje edytuj
- lodowiec Dachstein to punkt startowy dla paralotniarzy
- 14 szlaków wspinaczkowych
- 18 kilometrów tras do uprawiania narciarstwa biegowego
- śniadania przy wschodzie słońca – od czerwca do września w restauracji „Panorama”
- zachody słońca z muzyką na żywo i regionalnymi specjalnościami kulinarnymi – od września do października restauracji „Panorama”
- w sezonie zimowym możliwe jest zwiedzanie lodowca w czasie pełni księżyca
Kalendarium edytuj
- 1969 – Budowa wyciągów Schladmingerlift I i Hunerkogellift
- 1974 – Budowa wyciągu Schladmingerlift II
- 1980 – Budowa wyciągu krzesełkowego Mitterstein
- 1983 – Budowa przejścia (Rosmariestollen) w górze Koppenkarstein, łączącego lodowiec Dachstein z lodowcem Edelgrieß
- 1992 – Rozbudowa górnej stacji na szczycie Hunerkogel
- Marzec 2003 – Przejęcie zespołu obiektów Dachstein z rąk Dachstein Tourismus AG przez Planai Hochwurzen Bahnen GmbH
- 2003 – Budowa linii elektrycznej do górnej stacji Hunerkogel (wcześniej agregaty olejowe)
- 2003 – Budowa wyciągu Austriaschartenlift
- 2003 – Przebudowa wyciągu Hunerkogellift
- 2004 – Przebudowa kolejki towarowej biegnącej równolegle do głównej kolejki
- 2004 – Przebudowa głównej kolejki i przejście na prowadzenie automatyczne
- 2004 – Zelektryfikowanie wyciągów Schladmingerlift I i II oraz wyciągu krzesełkowego Mitterstein
- 2004 – Wytyczenie szlaku wspinaczkowego Irg
- 2005 – Budowa i otwarcie platformy widokowej Sky Walk
- 2006 – Wytyczenie szlaku wspinaczkowego Sky Walk Klettersteig
- 14 lipca 2007 – Otwarcie pałacu lodowego Dachstein Eispalast
Ciekawostki edytuj
- najniższa zanotowana temperatura: –30 °C (6 lutego 1991 r.)
- najwyższa zanotowana temperatura: +20 °C (18 lipca 2007 r.)
- największa zanotowana prędkość wiatru: 200 km/h (16 listopada 2002 r.)
- największa zanotowana pokrywa śnieżna: 10,20 m (kwiecień 1979 r.)
Przypisy edytuj
- ↑ Zjazd z Dachstein – Region Dachstein [online], www.dachstein.pl [dostęp 2018-03-02] (pol.).
- ↑ UNESCO World nature- and culture heritage on the Dachstein. [dostęp 2011-02-15]. [zarchiwizowane z tego adresu (4 października 2010)]. (ang.).
- ↑ Glacier Lifts. [dostęp 2011-02-15]. [zarchiwizowane z tego adresu (6 listopada 2010)]. (ang.).
- ↑ Sky Walk. [dostęp 2011-02-15]. [zarchiwizowane z tego adresu (7 listopada 2010)]. (ang.).
- ↑ Ice Palace. [dostęp 2011-02-15]. [zarchiwizowane z tego adresu (30 lipca 2010)]. (ang.).
- ↑ Dachstein: Cult. [dostęp 2011-02-15]. [zarchiwizowane z tego adresu (15 lipca 2010)]. (niem.).
- ↑ Dachstein: Cult goes Warsaw. [dostęp 2008-06-06]. (pol.).