Danish Jukniu
Danish Jukniu (ur. 19 czerwca 1934 w Szkodrze, zm. 3 lutego 2003 w Szkodrze[1]) - albański malarz.
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| Narodowość |
albańska |
| Alma Mater | |
| Dziedzina sztuki |
malarstwo |
| Epoka |
modernizm |
| Odznaczenia | |
| Piktor i Merituar | |
Życiorys edytuj
Pochodził z rodziny kupieckiej[1]. Pierwsze lekcje rysunku pobierał w szkoderskim domu kultury, pod kierunkiem rosyjskiej malarki Wiktoriji Puzanowej[2]. Naukę kontynuował w liceum artystycznym Jordan Misja w Tiranie, pod kierunkiem Abdurrahima Buzy i Zefa Kolombiego[1]. Tam doceniono jego talent, dzięki czemu otrzymał stypendium i rozpoczął studia na kierunku malarstwo w Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie, pod kierunkiem prof. Franciszka Welerowskiego[1].
Powrócił do Albanii w 1959 i podjął pracę w Kombinacie Tekstylnym w Tiranie jako projektant odzieży, a także jako wykładowca w pracowni projektowania odzieży w Instytucie Sztuk w Tiranie[2]. Oprócz projektowania zajmował się także malowaniem pejzaży i portretów, jak również scen z życia górali albańskich. Był także ilustratorem czasopism Drita i Nentori[3]. Jego twórczość, daleka od zasad realizmu socjalistycznego, była bliska europejskiemu modernizmowi. Represje skierowane przeciwko środowiskom twórczym zainicjowane w 1973 dotknęły także Jukniu. W 1976 władze zmusiły go do opuszczenia Tirany. Musiał także opuścić swój dotychczasowy dom i wraz z żoną zamieszkać w jednym z hoteli w Szkodrze. Tam też podjął pracę nauczyciela rysunku w szkole artystycznej im. Prenka Jakovy[3].
W czasie studiów w Polsce, w 1956 poznał swoją przyszłą żonę - Danutę Kościuszko (1935-1994), wówczas studentkę medycyny. Razem przyjechali do Albanii, gdzie się pobrali, a Danuta podjęła pracę jako pediatra. Mimo nacisków władz albańskich, nie wyjechała do Polski i pozostała z mężem (w 1975 uzyskała obywatelstwo albańskie). W 1992 Danuta odebrała polski paszport, ale nie zdążyła już przyjechać do kraju.
Większość jego dzieł do 1990 nie ujrzała światła dziennego. Odkryty w latach 90. za swoją twórczość został wyróżniony tytułami: Zasłużonego Malarza (alb. Piktor i Merituar) i Malarza Ludu (alb. Piktor i Popullit).
W 1997 Danish Jukniu zachorował na raka kości, a operacja przeprowadzona we Włoszech nie przyniosła poprawy stanu zdrowia. Ostatnie lata życia spędził w Szkodrze. Pochowany na cmentarzu Sharrë w Tiranie.
W 2009 Galeria Sztuki w Szkodrze zorganizowała wystawę dzieł malarza[4]. W 2016 dzieła Jukniego prezentowano na wystawie malarzy szkoderskich, zorganizowanej w Strasburgu[5]. Imię Jukniego nosi jedna z ulic w dzielnicy Sauk, w południowo-wschodniej części Tirany, a także nagroda dla młodych artystów, przyznawana przez ministerstwo kultury.
Przypisy edytuj
- ↑ a b c d Danish Jukniu (1934-2003). [online], shkoder.net [dostęp 2018-01-09] (alb.).
- ↑ a b Danish Jukniu. [online], galeriakalo.org [dostęp 2018-08-30] (alb.).
- ↑ a b Zenepe Dibra: Fjalor enciklopedik i hapesires shkodrane, vol. 1. Lezhe: Gjergj Fishta, 2015, s. 584-585. (alb.).
- ↑ "Rikthehet" nė Shkodėr Danish Jukniu. [online], lajme.parajsa.com [dostęp 2018-01-09] [zarchiwizowane z adresu 2014-07-29] (alb.).
- ↑ Legjenda e Kalase piktoret e Shkodres ekspozohen ne Strasburg. [online], balkanweb.com [dostęp 2018-01-09] (alb.).
Bibliografia edytuj
- Danish Jukniu (1934-2003). [online], shkoder.net [dostęp 2018-01-09] (alb.).
- Dorota Horodyska, Wariant Danuty, Tygodnik Powszechny 18 sierpnia 1996.