Danuta Anna
Danuta Anna (ur. ok. 1358, zm. zap. 26 listopada 1424) – córka księcia litewskiego Kiejstuta i Biruty, księżna jędrzejowska.
Życiorys edytuj
Najprawdopodobniej w 1373 poślubiła księcia mazowieckiego Janusza. Fakt zawarcia związku małżeńskiego poprzedził chrzest księżniczki litewskiej, której ojcem chrzestnym został Krzyżak Günter von Hohenstein. Najprawdopodobniej księżniczkę ochrzczono jeszcze podczas jej pobytu na Litwie. Małżeństwo Janusza i Danuty Anny przeszło do historii jako najdłużej trwające małżeństwo w dynastii piastowskiej. Wniosła w 1382 roku w wianie księciu Januszowi grody w Drohiczynie, Mielniku i Brześciu wraz z okolicznymi ziemiami.
Księżna mazowiecka miała z Januszem troje lub czworo dzieci:
- nieznaną z imienia córkę (Olgę?) (ur. 1373-1376, zm. po 1401) – w 1388 poślubiła hospodara mołdawskiego Piotra I Muszatowicza, a po jego śmierci możnowładcę mołdawskiego Wilczę[1],
- Janusza (ur. przed 1383, zm. 1422),
- Bolesława (ur. przed 1386, zm. 1420-1425),
- Konrada (ur. przed 1400, zm. przed 1429).
W dawnej historiografii uznawano, iż Danuta Anna przeżyła swojego męża i na podstawie zapiski z Kalendarza płockiego datowano jej zgon na 25 maja 1448. Obecnie przypuszcza się, iż zapiska ta zawiera pomyłkę w dacie rocznej i dotyczy synowej księżnej, zmarłej w 1458 Anny Fiodorówny[2]. Księżna Danuta Anna zmarła między 17 października 1422, a 20 grudnia 1425, zapewne 26 listopada 1424[3]. Została najprawdopodobniej pochowana w kolegiacie św. Jana Chrzciciela w Starej Warszawie[4].
Opisana jako księżna Anna Danuta w Krzyżakach Sienkiewicza, gdzie była opiekunką Danusi Jurandówny. W filmie nakręconym w 1960 r. na podstawie powieści w jej postać wcieliła się Lucyna Winnicka.
Przypisy edytuj
- ↑ Ilona Czamańska uważa żonę Piotra I za przedstawicielkę dynastii Giedyminowiczów i wyznacza datę małżeństwa hospodara na lata 1382-1385. (patrz: J. Nikodem, Jadwiga król Polski, Wrocław 2009, s. 245)
- ↑ J. Grabowski, Dynastia Piastów mazowieckich, Kraków 2012, s. 446–448.
- ↑ Księżna występuje po raz ostatni w źródłach 17 października 1422. 20 grudnia 1425 Janusz I starając się u papieża Marcina V o umożliwienie mu wyboru spowiednika nie wspomina o swojej małżonce, która zapewne już wówczas nie żyła. Wiadomość, jakoby żyła jeszcze w 1440 jest oparta na przekazie bałamutnego Latopisu Bychowca. Najprawdopodobniej do Danuty Anny odnosi się wpis w Nekrologu czerwińskim pod datą 26 listopada: Anna ducissa. Zob. J. Grabowski, Dynastia Piastów mazowieckich, Kraków 2012, s. 448–450.
- ↑ Wiadomość o pochowaniu księżnej Danuty Anny w klasztorze dominikanów w Warce została zakwestionowana. Zob. J. Grabowski, Dynastia Piastów mazowieckich, Kraków 2012, s. 449–450.
Bibliografia edytuj
- Grabowski J., Dynastia Piastów mazowieckich, Wydawnictwo Avalon, Kraków 2012, ISBN 978-83-7730-066-4, s. 446–450.
- Kazimierz Jasiński, Rodowód Piastów mazowieckich, Wydawnictwo Historyczne, Poznań – Wrocław 1998, ISBN 83-913563-0-2, s. 80–83, 97-104.
- Jan Tęgowski, Pierwsze pokolenia Giedyminowiczów, Wydawnictwo Historyczne, Poznań – Wrocław 1999, ISBN 83-913563-1-0, s. 217-219.
Literatura uzupełniająca edytuj
- Tadeusz Piotrowski, w: Polski Słownik Biograficzny. T. 1. Kraków: Polska Akademia Umiejętności – Skład Główny w Księgarniach Gebethnera i Wolffa, 1935, s. 123. Reprint: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Kraków 1989, ISBN 83-04-03484-0