Wikipedia

David Cronenberg

reżyser kanadyjski

David Paul Cronenberg[1] (ur. 15 marca 1943 w Toronto) – kanadyjski reżyser filmowy i telewizyjny, scenarzysta, okazjonalnie aktor. Jeden z głównych twórców tego, co jest powszechnie znane jako body horror. Realizował filmy, które wykorzystywały elementy horroru i fantastycznonaukowe, aby ukazać niepokojące skrzyżowania między technologią, ludzkim ciałem i podświadomym pragnieniem.

David Cronenberg
Ilustracja
Cronenberg na rozdaniu nagród Genie (2012).
Prawdziwe imię i nazwisko

David Paul Cronenberg

Data i miejsce urodzenia

15 marca 1943
Toronto

Zawód

reżyser, scenarzysta

Współmałżonek

Margaret Hindson
(1970–1977; rozwód)
Carolyn Zeifman
(1979–2017; jej śmierć)

Lata aktywności

od 1966

Odznaczenia
Order Kanady – Towarzysz (Companion) Order Kanady – Oficer (Officer) Medal Diamentowego Jubileuszu Królowej Elżbiety II (wer. brytyjska)
Multimedia w Wikimedia Commons
Cytaty w Wikicytatach

ŻyciorysEdytuj

Urodził się w Toronto[2] w rodzinie pochodzenia żydowskiego jako syn Esther (z domu Sumberg), muzyczki, i Miltona Cronenberga, pisarza i redaktora[3]. Wszyscy jego dziadkowie pochodzili z Litwy[3]. W 1967 ukończył University of Toronto z tytułem licencjata z języka angielskiego[4]. Już jako student zafascynował się filmowaniem i w latach 1966-1970 stworzył kilka eksperymentalnych filmów krótko- i pełnometrażowych[5].

Po zrealizowaniu dwóch undergroundowych filmów krótkometrażowych 16 mm – komedii Transfer (1966) i komedii fantastycznonaukowej Głosy z odpływu (From the Drain, 1967) – wyreżyserował pierwszy film fabularny Stereo (1969). Następnie wyjechał do Francji, gdzie wyreżyserował materiał dla telewizji kanadyjskiej, Jim Ritchie - rzeźbiarz (Jim Ritchie Sculptor, 1971), List od Michała Anioła (Letter from Michelangelo, 1971), Tourettes (1971), Don Valley (1972), Fort York (1972), Lakeshore (1972), Zimowy ogród (Winter Garden, 1972), Przekręt w Scarborough (Scarborough Bluffs, 1972) i W brudzie (In the Dirt, 1972) oraz pojedyncze odcinki serii CBC/Radio-Canada Programme X (1972) i Peep Show (1975). Na Katalońskim Festiwalu w Sitges zdobył Medal Sitgesa dla najlepszego reżysera fantastycznonaukowego filmu grozy Dreszcze (1975) przyniósł mu [6] i najlepszego scenarzysty filmu Wściekłość (Rabid, 1977) oraz Nagrodę Międzynarodowego Jury Krytyków - Wyróżnienie Specjalne za Pomiot (The Brood, 1979) z Oliverem Reedem. Następnie zrealizował dramat sportowy Szybka banda (Fast Company, 1979) z Williamem Smithem i Johnem Saxonem. Za film Skanerzy (Scanners, 1981) z Jennifer O’Neill i Michaelem Ironside odebrał Międzynarodową Nagrodę Filmu Fantastycznego na Fantasporto. Z kolei Wideodrom (Videodrome, 1983) z Jamesem Woodsem i Nierozłączni (Dead Ringers, 1988) z Jeremym Ironsem przyniosły mu nagrody Kanadyjskiej Akademii Filmowej i Telewizyjnej. Jego kolejna realizacja Martwa strefa (The Dead Zone, 1983) z Christopherem Walkenem została uhonorowana Nagrodą Saturna w kategorii najlepszy horror i sprawiła, iż stał się rozpoznawalny w środowisku filmowym[7]. Jednak prawdziwym przełomem okazała się dopiero Mucha (1986) z Jeffem Goldblumem w roli głównej[8]. Film odniósł wielki sukces kasowy, zdobył Oscara za najlepszą charakteryzację i fryzury, a Cronenberg wreszcie mógł kręcić w pełni autorskie filmy[9].

Jest reżyserem wzbudzającym przeciwstawne emocje. Zarzucano mu zamiłowanie do kiczu, nadmierne prowokowanie widzów, ocieranie się o pornografię. Nie można jednak odmówić mu ani talentu, ani artystycznej odwagi. Równie ważna jak treść, jest dla niego forma przekazu. Cronenberg dba o szokującą, ale i wysmakowaną plastycznie, oprawę wizualną swoich filmów − z reguły przypominającą bardziej senny koszmar niż tradycyjny utwór filmowy[potrzebny przypis].

Do najbardziej kontrowersyjnych jego dzieł należy Nagi lunch (1991) − swobodna adaptacja, opublikowanej pod tym samym tytułem, powieści amerykańskiego pisarza Williama S. Burroughsa.

Przewodniczył jury konkursu głównego na 52. MFF w Cannes (1999).

Podczas 75. MFF w Wenecji w 2018 nagrodzony został Honorowym Złotym Lwem za całokształt twórczości[10]. Poza tym został odznaczony tytułem Oficera[11] i Towarzysza[12] Orderu Kanady oraz Medalem Diamentowego Jubileuszu Królowej Elżbiety II[13].

Ojciec Brandona Cronenberga, który również jest reżyserem.

Reżyseria (wybór)Edytuj

NagrodyEdytuj

PrzypisyEdytuj

  1. ↑ David Cronenberg. Listal. [dostęp 2021-07-29]. (ang.).
  2. ↑ Cronenberg, David 1943–. Encyclopedia.com. [dostęp 2021-07-29]. (ang.).
  3. ↑ a b David Cronenberg What Nationality Ancestry Race. Ethnicity of Celebs, 2 lipca 2015. [dostęp 2021-01-02]. (ang.).
  4. ↑ David Cronenberg - Director. Film Reference. [dostęp 2021-07-29]. (ang.).
  5. ↑ David Cronenberg, [w:] Encyclopædia Britannica [online] [dostęp 2021-07-29] (ang.).
  6. ↑ David Cronenberg Awards. AllMovie. [dostęp 2021-07-29]. (ang.).
  7. ↑ David Cronenberg. Rotten Tomatoes. [dostęp 2021-07-29]. (ang.).
  8. ↑ Tim Lewis: David Cronenberg: ‘My imagination is not a place of horror’. „The Guardian”, 13 września 2014. [dostęp 2021-07-29]. (ang.).
  9. ↑ Jonathan Crow: David Cronenberg Biography. AllMovie. [dostęp 2021-07-29]. (ang.).
  10. ↑ Złoty Lew festiwalu w Wenecji dla filmu „Roma” Alfonso Cuarona [dostęp 2018-09-11] (pol.).
  11. ↑ Order of Canada, archive.gg.ca [dostęp 2021-07-28].
  12. ↑ Radio Canada International, David Cronenberg receives Order of Canada, RCI | English, 8 maja 2015 [dostęp 2021-07-28] (ang.).
  13. ↑ Diamond Jubilee Gala toasts exceptional Canadians, CBC News, 18 czerwca 2012.

Linki zewnętrzneEdytuj

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=David_Cronenberg&oldid=68399040”