Dawid Lande (architekt)
polski architekt, czynny głównie w Łodzi, tworzący w stylu secesji
Dawid Lande (ur. 6 kwietnia[1] lub 14 czerwca[2] 1868 w Łodzi, zm. 10 września 1928 w Karlowych Warach) – polski architekt pochodzenia żydowskiego, czynny głównie w Łodzi, tworzący w stylu secesji.
Spis treści
ŻyciorysEdytuj
W Łodzi skończył szkołę rzemieślniczą, następnie studiował w Petersburgu w Instytucie Inżynierów Cywilnych[3]. Zanim powrócił do rodzinnego miasta, po ukończeniu studiów przez dwa lata pracował w Berlinie w biurze architektonicznym „Keyser i Grossheim”. W Łodzi założył własne biuro architektoniczne.
Inżynier architekt, popularny architekt owych czasów, znany z wielu udanych realizacji w Łodzi i w Warszawie.
Pochowany został na cmentarzu żydowskim w Łodzi przy ul. Brackiej.
Główne dziełaEdytuj
Do głównych dzieł Dawida Landego można zaliczyć[4][5]:
- 1895: Budynek przy ul. Gdańskiej (dawniej Długiej) 42
- 1894: Kamienica Mieczysława Pinkusa i Jakuba Lende przy al. Kościuszki 1
- 1896–1897: Luksusowa neorokokowa kamienica przy al. Kościuszki 21 (Kamienica Nissena Rosenbluma)
- 1897: Kamienica Dawida Sendrowicza przy ul. Piotrkowskiej 12
- 1897: Dom handlowy przy ul. Piotrkowskiej 114/116
- 1901: Kamienica Zaręby w Warszawie u zbiegu ulic Chmielnej i Zielnej, za projekt której otrzymał pierwszą nagrodę w 1899 roku
- 1900–1903: Budynek Poczty Głównej przy ul. Tuwima 38 (dawniej Przejazd), według projektu rosyjskiego architekta Michała Boczarowa[6]
- Przy ulicy Piotrkowskiej stoją jego budowle pod numerami: 12 (róg Rewolucji 1905, dawniej Południowej) – Kamienica Dawida Sendrowicza, oraz 35, 53, 56, 85, 123, 126
- Dom niemieckiego przemysłowca Reinhardta Bennicha, z czysto secesyjną dekoracją, zaprojektowany w 1903 roku
- Grand Hotel przy ul. Piotrkowskiej 72, nr hipoteczny 510-511. Początkowo budynek mieścił fabrykę Ludwika Meyera. Przebudowany na hotel w 1887 roku. Drugiej przebudowy dokonano w latach 1912–1913 według projektu Hilarego Majewskiego (zmarł w 1892) i Dawida Landego.
- 1903: Kamienica Maurycego Spokornego w Warszawie u zbiegu Alej Ujazdowskich i ul. Fryderyka Chopina (nie istnieje). Luksusowa kamienica z kanalizacją, wodociągami i ogrodem na dachu. Uznana została za jedną z najważniejszych budowli secesyjnych w Polsce.
- 1904: Willa Leona Rappaporta przy ul. Rewolucji 1905 roku
- 1905–1908: Bank Państwa w Łodzi przy al. Kościuszki 14
- 1910: Pałacyk przy ul. Gdańskiej 107
- 1923–1928: Bank Gospodarstwa Krajowego w Łodzi przy al. Kościuszki 63
- 1925: rozstrzygał w konkursie na projekt Domu Ludowego w Łodzi
- 1927: rozstrzygał w konkursie na szpital Czerwonego Krzyża w Łodzi
- 1928: rozstrzygał w konkursie na rozwiązania urbanistyczne osiedla na Polesiu Konstantynowskim (Osiedle im. Józefa Montwiłła-Mireckiego)
- Projekt budynku łódzkiej elektrowni przy ul. Tuwima (przekształcenie pierwotnego projektu)
PrzypisyEdytuj
- ↑ Encyklopedia PWN ↓.
- ↑ Dawid Lande (pol.). Wirtualny Sztetl. [dostęp 2018-04-20].
- ↑ Stefański 2009 ↓, s. 99–102.
- ↑ Stefański 2009 ↓, s. 44–46.
- ↑ Wallis 1974 ↓.
- ↑ Stefański 2000 ↓, s. 74–75.
BibliografiaEdytuj
- Lande Dawid. W: Encyklopedia PWN [on-line]. Wydawnictwo Naukowe PWN. [dostęp 2018-04-14].
- Judyta Badowska: Ewolucja twórczości architekta Dawida Lange na przełomie XIX i XX wieku. Praca doktorska napisana pod kierunkiem Krzysztofa Stefańskiego. Łódź: 2003.
- Krzysztof Stefański: Gmachy użyteczności publicznej dawnej Łodzi. Łódź: Widzewska Oficyna Wydawnicza „ZORA”, Towarzystwo Opieki nad Zabytkami, oddział w Łodzi, 2000, seria: Biblioteczka Towarzystwa Opieki nad Zabytkami w Łodzi. ISBN 83-86699-45-0.
- Krzysztof Stefański: Ludzie, którzy zbudowali Łódź. Leksykon architektów i budowniczych miasta (do 1939 roku). Łódź: Dom Wydawniczy Księży Młyn, 2009. ISBN 978-83-61253-44-0.
- Mieczysław Wallis: Secesja. Wyd. drugie. Warszawa: Wydawnictwo „Arkady”, 1974.