Degradacja (wojsko)
Degradacja (łac. degradatio)[1] – w wojsku odebranie dotychczasowego stopnia wojskowego i nadanie stopnia szeregowego. Nie należy mylić ze znacznie łagodniejszym środkiem karnym obniżenia stopnia wojskowego (w k.k. art. 325 – obecnie uchylony[2]) .
Ceremonia degradacyjna znana w paru krajach jako cashiering polega w swym rytuale na złamaniu długiej białej broni przybocznej, zerwaniu guzików i epoletów, strąceniu czapki z głowy degradowanego (po uprzednim zerwaniu z niej emblematów), odznaczeń i innych następczych karach. Niekiedy (zwłaszcza w warunkach wojennych) publiczna ceremonia degradacji poprzedzała wykonanie wyroku śmierci.
W PolsceEdytuj
Degradacja to środek karny stosowany wobec żołnierzy, wymieniony w art. 324 § 1 pkt 3 części wojskowej Kodeksu karnego.
Zgodnie z treścią art. 327 § 1 kk degradacja obejmuje utratę posiadanego stopnia wojskowego i powrót do stopnia szeregowego. Paragraf 2 cytowanego artykułu stanowi, że sąd może orzec degradację w razie skazania za przestępstwo umyślne, jeżeli rodzaj czynu, sposób i okoliczności jego popełnienia pozwalają przyjąć, że sprawca utracił właściwości wymagane do posiadania stopnia wojskowego, a zwłaszcza w wypadku działania w celu osiągnięcia korzyści majątkowej. Artykuł 328 kk zawęża krąg podmiotowy. Zgodnie z brzmieniem tego artykułu sąd może orzec degradację tylko wobec osoby, która w chwili popełnienia czynu zabronionego była żołnierzem, chociażby przestała nim być w chwili orzekania.
W razie orzeczenia za zbiegające się przestępstwa pozbawienia praw publicznych i degradacji lub wydalenia z zawodowej służby wojskowej sąd orzeka tylko pozbawienie praw publicznych (art. 332 § 1 kk). W razie orzeczenia za zbiegające się przestępstwa degradacji oraz wydalenia z zawodowej służby wojskowej sąd orzeka tylko degradację (art. 322 § 2 kk).
W rozumieniu Kodeksu karnego żołnierzem jest osoba pełniąca czynną służbę wojskową (art. 115 § 17 kk). Powyższą definicję należy interpretować zgodnie z brzmieniem art. 59 Ustawy z dnia 21 listopada 1967 roku o powszechnym obowiązku obrony Rzeczypospolitej Polskiej.
Żołnierzami w czynnej służbie wojskowej są osoby, które:
- odbywają:
- zasadniczą służbę wojskową,
- nadterminową zasadniczą służbę wojskową,
- przeszkolenie wojskowe,
- ćwiczenia wojskowe,
- okresową służbę wojskową;
- pełnią służbę wojskowa w razie ogłoszenia mobilizacji i w czasie wojny.
Z kolei art. 3 Ustawy z dnia 11 września 2003 roku o służbie żołnierzy zawodowych stanowi, że żołnierze zawodowi są żołnierzami w czynnej służbie wojskowej, natomiast art. 124 § 1 cytowanej ustawy stwierdza, że kandydaci na żołnierzy zawodowych (podchorążowie i elewi) pełnią czynną służbę wojskową jako służbę kandydacką.
Żołnierze zdegradowaniEdytuj
- Isser Be’eri
- Adam Bromberg
- Stefan Dąb-Biernacki
- Stanisław Dronicz
- Władysław Eminowicz (przywrócono mu rozkazem stopień podpułkownika)
- Adam Kaczmarzyk
- Ryszard Kukliński – 1984 zdegradowany, w 1996 przywrócony do stopnia pułkownika
- Grigorij Kulik (zrehabilitowany pośmiertnie przywrócono mu stopień marszałka Związku Radzieckiego)
- Michał Rola-Żymierski (później awansowany do stopnia marszałka Polski)
- Lothar Sieber (pośmiertnie został awansowany do stopnia porucznika (Oberleutnant))
- Władysław Tryszczyło
- Stanisław Zarakowski
PrzypisyEdytuj
- ↑ Władysław Kopaliński: degradacja. W: Słownik wyrazów obcych i zwrotów obcojęzycznych [on-line]. slownik-online.pl. [zarchiwizowane z tego adresu].
- ↑ Ustawa z dnia 11 września 2003 r. o służbie wojskowej żołnierzy zawodowych (Dz.U. z 2019 r. poz. 173)