Dejguny
Dejguny – jezioro w Krainie Wielkich Jezior Mazurskich, w dorzeczu Węgorapy w woj. warmińsko-mazurskim, w pow. giżyckim, w gminie Giżycko.
| Położenie | |
| Państwo | |
|---|---|
| Region | |
| Wysokość lustra |
116,8-116,6 m n.p.m. |
| Morfometria | |
| Powierzchnia |
762,5-770 ha |
| Wymiary • max długość • max szerokość |
|
| Głębokość • średnia • maksymalna |
|
| Objętość |
92617,4 tys. m³ |
| Hydrologia | |
| Klasa czystości wody |
II[2] (w roku 1989) |
Położenie na mapie gminy wiejskiej Giżycko  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego  | |
Położenie na mapie powiatu giżyckiego  | |
 54°01′58″N 21°36′32″E/54,032778 21,608889
| |
Powierzchnia zwierciadła wody według różnych źródeł wynosi od 762,5 ha[2] do 765,3 ha[1]. Zwierciadło wody położone jest na wysokości 116,8 m n.p.m.[2] lub 116,6 m n.p.m.[1] Średnia głębokość jeziora wynosi 12,0 m[1], natomiast głębokość maksymalna 45,0 m[1].
W oparciu o badania przeprowadzone w 1989 roku wody jeziora zaliczono do II klasy czystości[2].
Jezioro Dejguny (Szkolne) podzielone zostało przez nasyp linii kolejowej (na odcinku z Kętrzyna do Giżycka uruchomionej w 1868). W wyniku takiego podziału powstały jeziora: Dejguny o powierzchni 7,7 km² i Dejgunek o powierzchni 0,43 km². Jezioro Dejguny ma długość 6,5 km, maksymalną szerokość 2,4 km, średnią szerokość 1,2 km. Woda z jeziora Dejguny odpływa pod nasypem kolejowym do Jeziora Dejgunek, a dalej Kanałem Dajguny do jeziora Tajty. Na jeziorze znajduje się wyspa o powierzchni 3,8 ha. Jezioro sielawowe według klasyfikacji rybackiej. W jeziorze występują wszystkie gatunki ryb występujące na Mazurach. Lokalna nazwa jeziora – Jezioro Szkolne powstała z faktu, że jezioro to przeznaczone było na zajęcia praktyczne dla uczniów Szkoły Rybackiej w Giżycku. Obecnie dzierżawione jest od Skarbu Państwa przez GR Olsztyn.
Historia terenu edytuj
Okolice jeziora zamieszkane były od epoki brązu, epoki żelaza oraz występowały tu monety z okresu rzymskiego Nerona i Antoniusa Piusa. Na zachodnim brzegu jeziora położona jest miejscowość Grzybowo, a dalej na północ miejscowość Kronowo. Na północnym brzegu jeziora znajdowała się miejscowość Dejguny spalona w 1945. Na wschodnim brzegu jeziora znajduje się miejscowość Bogacko. Jezioro posiada kilka półwyspów, w tym Lisi Ogon, znajdujący się między Grzybowem a Kronowem. U nasady Lisiego Ogona znajdują się bunkry z czasów II wojny światowej. W latach 1941–1944 w bunkrach tych znajdowała się przypuszczalnie centrala łączności obsługująca Wilczy Szaniec. W tym okresie jezioro stało się terenem wojskowym. Na wyspie był budynek (zniszczony w 1945), użytkowany przez nazistowskich dygnitarzy. Według miejscowych opowieści w jeziorze zatopiony jest wojskowy sprzęt niemiecki, a także Armii Czerwonej.
Zaraz po wojnie jezioro nazywano Dejgun[3]. Nazwę Dejguny wprowadzono urzędowo w 1949 roku, zastępując poprzednią niemiecką nazwę jeziora – Deyguhn See[4].
Przypisy edytuj
- ↑ a b c d e f według IRŚ za Adam Choiński: Katalog jezior Polski. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM, 2006, s. 347. ISBN 83-232-1732-7.
- ↑ a b c d Adam Choiński: Katalog jezior Polski. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM, 2006, s. 347. ISBN 83-232-1732-7.
- ↑ Sterławki Wielkie. Mapa z 1947 roku. [dostęp 2014-03-22]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-03-22)].
- ↑ M.P. z 1949 r. nr 76, poz. 947, s. 12
Bibliografia edytuj
- Max Toeppen, „Historia Mazur”, Wspólnota Kulturowa Borussia, Olsztyn, 1995, ISBN 83-900380-3-X.
- Giżycko, Z dziejów miasta i okolic, Irena Berentowicz (red.), Olsztyn: Pojezierze, 1983, ISBN 83-7002-121-2, OCLC 749547675.