Diabulimia
Diabulimia to zaburzenie odżywiania dotyczące osób z cukrzycą typu 1[1][2]. To, co ją odróżnia od innych zaburzeń odżywiania zawartych w DSM-5, to intencjonalne unikanie, bądź zmniejszanie przyjmowanej dawki insuliny po to, by utrzymać lub zmniejszyć masę ciała[3].
Objawy edytuj
Typowymi objawami diabulimii są:
- szybka utrata masy ciała
- wysoka wartość glikemii
- wysoka wartość hemoglobiny glikowanej
- tendencja do kwasicy metabolicznej
- nieprawidłowy sposób odżywiania się, który przypomina ten występujący u osób z bulimią
- fiksacja na punkcie wielkości i kształtu ciała
- wysokie niezadowolenie z własnego wyglądu[3]
Etiologia zaburzenia edytuj
Do wykrycia cukrzycy typu 1 przeważnie dochodzi w okresie dojrzewania, czyli w czasie, kiedy dochodzi do dużych zmian hormonalnych. Jest to także czas, kiedy przybranie na wadze jest czymś normalnym. Badania pokazują, że masa ciała nastolatek zmagających się z cukrzycą typu 1 jest większa o 6,8 kilograma od ich rówieśniczek bez cukrzycy. Ponadto wstrzykiwanie insuliny może wiązać się z pojawieniem się na ciele śladów, takich jak siniaki, a nawet grudki, które odbierane są jako nieatrakcyjne. Natomiast częstym zjawiskiem u kobiet uprawiających sport jest niezadowolenie z obrazu własnego ciała[1].
Ryzyko zaburzenia edytuj
Cukrzyca typu 1 zwiększa ryzyko zaburzeń odżywiania zarówno u mężczyzn, jak i kobiet. Szczególnie duże ryzyko pomijania lub zmniejszania przyjęcia dawki insuliny, traktowane jako forma przeczyszczania, występuje u dziewcząt, w głównej mierze w wieku nastoletnim i wczesnej dorosłości. U kobiet wskazuje się na dodatkowe czynniki indywidualne, rodzinne oraz społeczno-kulturowe, które wpływają na podjęcie jawnych zaburzonych form zachowań dotyczących żywienia[4].
Rozpoznanie edytuj
Rozpoznanie diabulimii jest najtrudniejszym etapem dla specjalistów. Istotne jest zwrócenie uwagi na sygnały, które świadczą o nieprawidłowym zachowaniu pacjentów. Wskazuje się na takie czynniki fizjologiczne i psychologiczne, jak:
- powtarzające się epizody kwasicy ketonowej
- wysoka wartość hemoglobiny glikowanej
- niski wskaźnik BMI
- niska zawartość tkanki tłuszczowej
- zmiany w zachowaniu pacjenta, np. nieprzychodzenie lub zmiana terminu wizyty
- zaniedbania w prowadzeniu dzienniczka samokontroli
- unikanie lub zmniejszenie przyjmowania dawek insuliny
- bardzo wysoki poziom aktywności fizycznej
- obserwowalne skupienie uwagi na wyglądzie zewnętrznym
- duże skupienie na samym jedzeniu oraz powiązanych z nim zachowaniach
- przejście na różne diety bez wskazań medycznych, np. weganizm
- zmiany w nastroju czy samopoczuciu, np. obniżony nastrój, apatia, zmęczenie, wahania nastroju czy niechęć wobec typowych czynności
- za duże wymagania wobec siebie samego
- przesadny perfekcjonizm
- silne pragnienie sprawowania kontroli[3]
Leczenie edytuj
Leczenie osoby z diabulimią obejmuje wiele etapów i obszarów. Lekarz zajmujący się takim pacjentem powinien pamiętać o takich kwestiach jak:
- wyjaśnienie pacjentowi, dlaczego przyjmowanie insuliny w odpowiednich dawkach jest tak istotne
- doradzanie w kwestiach zdrowej diety (najlepszą formą jest spisanie na kartkę wszystkich zaleceń)
- dokładne wyjaśnienie sposobu aplikowania insuliny
- wyznaczaniu osiągalnych celów dla pacjenta
Istotne jest formowanie wszystkich zaleceń w łatwy sposób do zrozumienia[3]. Oprócz leczenia farmakologicznego i niekiedy hospitalizacji powinna być prowadzona psychoterapia[5]. Proponuje się różne formy psychoterapii, w głównej mierze: indywidualną, grupową czy rodzinną, która jest najbardziej rekomendowaną opcją, kiedy pacjentem jest dziecko. Zaletami udziału rodzinny podczas terapii jest przeciwdziałanie stygmatyzacji osoby zmagającej się z tym problemem, a także zmierzenie się z emocjami wszystkich jej członków[3]. Zaleca się, aby zarówno osoba zmagająca się z diabulimią, jak i jej rodzina powinna zostać zapoznana z obszarem odżywiania[5].
Przypisy edytuj
- ↑ a b Malissa Martin, Natasha Darbar, Monique Mokha, Diabulimia: A Body-Image Disorder in Patients with Type 1 Diabetes Mellitus, „Athletic Therapy Today”, 13 (4), 2008, s. 31–33, DOI: 10.1123/att.13.4.31, ISSN 1078-7895 [dostęp 2020-04-26].
- ↑ Mehmet Fatih Kınık i inni, Diabulimia, a Type I diabetes mellitus-specific eating disorder, „Turkish Archives of Pediatrics/Türk Pediatri Arşivi”, 52 (1), 2017, s. 46–49, DOI: 10.5152/TurkPediatriArs.2017.2366, ISSN 1306-0015, PMID: 28439201, PMCID: PMC5396822 [dostęp 2021-01-03].
- ↑ a b c d e Agata Juruć, Maia Kubiak, Bogna Wierusz-Wysocka, Psychological and medical problems in prevention and treatment of eating disorders among people with type 1 diabetes, „Clinical Diabetology”, 5 (1), 2016, s. 26–31, DOI: 10.5603/DK.2016.0005, ISSN 2450-8187 [dostęp 2020-04-26] (ang.).
- ↑ P. Colton i inni, Eating Disorders and Diabetes: Introduction and Overview, „Diabetes Spectrum”, 22 (3), 2009, s. 138–142, DOI: 10.2337/diaspect.22.3.138, ISSN 1040-9165 [dostęp 2020-04-26] (ang.).
- ↑ a b Lisa A. Ruth-Sahd, Melissa Schneider, Brigitte Haagen, Diabulimia: What It Is and How to Recognize It in Critical Care, „Dimensions of Critical Care Nursing”, 28 (4), 2009, s. 147–153, DOI: 10.1097/DCC.0b013e3181a473fe, ISSN 0730-4625 [dostęp 2020-04-26] (ang.).