Dicyclophora persica

*Dicyclophora persica*
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	astropodobne
Rząd	selerowce
Rodzina	selerowate
Rodzaj	Dicyclophora
Gatunek	Dicyclophora persica
	Nazwa systematyczna
	Dicyclophora persica Boissier; Ann. Sci. Nat., Bot., sér. 3, 2: 91 (1844)
Synonimy
	Chamaesciadium persicum (Boiss.) M.Hiroe;
	Chamaesciadium persicum (Boiss.) M.Hiroe;
	Systematyka w Wikispecies

Dicyclophora persica Boiss. – gatunek rośliny z rodziny selerowatych (Apiaceae). Jest jedynym przedstawicielem monotypowego rodzaju Dicyclophora Boiss.^[3] Gatunek występuje endemicznie w południowym Iranie, na obszarze południowego Farsu, Buszehru, południowo-wschodniego Chuzestanu, Hormozganu i południowo-zachodniego Beludżystanu^[4].

Morfologia edytuj

Jednoroczna roślina zielna o omszonych pędach. Liście podwójnie lub potrójnie pierzastosieczne, jajowato-lancetowate w obrysie. Pokrywy i pokrywki duże, wąsko trójkątne, o białych brzegach. Kwiaty zebrane w baldach złożony. Zewnętrzne szypuły dłuższe od wewnętrznych. Środkowe baldaszki płone, fioletowo-czarne i maczugowate. Zewnętrzne baldaszki z położonym środkowo siedzącym kwiatem obupłciowym, otoczonym przez kilka kwiatów męskich. Kielich nieobecny. Płatki korony białe, zewnętrzne promieniste. Szyjki słupka długie i smukłe, podnoszące się, z zakrzywionymi wierzchołkami, u nasady zgrubiałe, podługowato-stożkowate (stylopodium). Owocami są gęsto omszone, nieco spłaszczone bocznie, gruszkowate rozłupnie, otoczone przez stwardniałe szypułki kwiatów męskich. Rozłupki okrągławe, z niepozornymi żeberkami. Karpofor obecny^[5].

Biologia i ekologia edytuj

Siedlisko: Piaszczyste pustynie i zbocza górskie^[5], na wysokości od 120 do 2000 m n.p.m.^[4]

Cechy fitochemiczne: Części naziemne roślin z tego gatunku zawierają olejek eteryczny, składający się z 54 zidentyfikowanych związków chemicznych, w tym 31,5% α-pinenu, 28,7% β-ocymenu i 6,7% p-pymenu. Olejek silnie hamuje wzrost bakterii laseczki siennej, gronkowca złocistego i Staphylococcus epidermidis, a także wykazuje umiarkowane działanie bakteriobójcze wobec paciorkowca kałowego, pałeczki okrężnicy i pałeczki zapalenia płuc. Nie jest skuteczny wobec pałeczki ropy błękitnej^[6].

Systematyka edytuj

Gatunek z monotypowego rodzaju Dicyclophora Boiss. z plemienia Echinophoreae w podrodzinie Apioideae w rodzinie selerowatych (Apiaceae)^[7].

Izotypy gatunku są przechowywane w zielnikach Ogrodu Botanicznego w Genewie, Muzeum Historii Naturalnej w Paryżu oraz Botanicznego Instytutu im. Komarowa w Petersburgu^[8].

Przypisy edytuj

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
↑ Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2020-10-24] (ang.).
↑ ^a ^b ^c Plants of the World Online. The Royal Botanic Gardens, Kew, 2019. [dostęp 2021-08-19]. (ang.).
↑ ^a ^b K. Javidnia, R. Miri, M. Soltani, A. R. Khosravi. Constituents of the Essential Oil of Dicyclophora persica Boiss. from Iran. „Journal of Essential Oil Research”. 19 (6), s. 543–544, 2007-11. DOI: 10.1080/10412905.2007.9699326.
↑ ^a ^b G.M. Plunkett: Apiaceae. W: Klaus Kubitzki, Joachim W. Kadereit, Volker Bittrich: The Families and Genera of Vascular Plants. T. 15: Flowering Plants. Eudicots: Apiales, Gentianales (except Rubiaceae). Berlin Heidelberg: Springer-Verlag, 2018, s. 123. DOI: 10.1007/978-3-319-93605-5. ISBN 978-3-319-93605-5. (ang.).
↑ Peyman Salehi, Ali Sonboli, Fatemeh Mohammadi. Composition and Antimicrobial Activity of the Essential Oil of Dicyclophora persica Boiss. from Iran. „Zeitschrift für Naturforschung”. 61 c (5-6), s. 315–318, 2006-06-01. DOI: 10.1515/znc-2006.
↑ USDA, Agricultural Research Service, National Plant Germplasm System. 2020. Germplasm Resources Information Network (GRIN-Taxonomy). National Germplasm Resources Laboratory, Beltsville, Maryland. [dostęp 2021-08-19]. (ang.).
↑ Global Plants. JSTOR. [dostęp 2021-08-19].

[ruggiero-1] Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).

[apweb-2] Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2020-10-24] (ang.).

[kew-3] Plants of the World Online. The Royal Botanic Gardens, Kew, 2019. [dostęp 2021-08-19]. (ang.).

[oil-4] K. Javidnia, R. Miri, M. Soltani, A. R. Khosravi. Constituents of the Essential Oil of Dicyclophora persica Boiss. from Iran. „Journal of Essential Oil Research”. 19 (6), s. 543–544, 2007-11. DOI: 10.1080/10412905.2007.9699326.

[kub-5] G.M. Plunkett: Apiaceae. W: Klaus Kubitzki, Joachim W. Kadereit, Volker Bittrich: The Families and Genera of Vascular Plants. T. 15: Flowering Plants. Eudicots: Apiales, Gentianales (except Rubiaceae). Berlin Heidelberg: Springer-Verlag, 2018, s. 123. DOI: 10.1007/978-3-319-93605-5. ISBN 978-3-319-93605-5. (ang.).

[oil2-6] Peyman Salehi, Ali Sonboli, Fatemeh Mohammadi. Composition and Antimicrobial Activity of the Essential Oil of Dicyclophora persica Boiss. from Iran. „Zeitschrift für Naturforschung”. 61 c (5-6), s. 315–318, 2006-06-01. DOI: 10.1515/znc-2006.

[grin-7] USDA, Agricultural Research Service, National Plant Germplasm System. 2020. Germplasm Resources Information Network (GRIN-Taxonomy). National Germplasm Resources Laboratory, Beltsville, Maryland. [dostęp 2021-08-19]. (ang.).

[jstor-8] Global Plants. JSTOR. [dostęp 2021-08-19].

[3]

[4]

[1]

[2]

[5]

[6]

[7]

[8]